به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری، اما سال‌هاست اقدام خاصی در مورد هیچ‌یک از آنها انجام نداده‌ایم و تقریبا همچنان در نقطه آغاز قرار داریم. چه چیز مانع از دستیابی ما به اهداف بزرگ و کوچکی است که در ذهن می‌پرورانیم و چرا تغییر تا این حد سخت به‌نظر می‌رسد.
تمایل ذهن برای حفظ وضع موجود
ذهن ما به‌صورت تکاملی تمایل دارد وضعیت موجود را حفظ کند. ضمن اینکه این کار هزینه‌ای هم برای ما ندارد. اما حفظ وضع موجود، بهینه‌ترین کاری است که ذهن می‌تواند انجام دهد؛ از آن نظر که نباید انرژی برای آن صرف کند.شاید این کار از نظر مصرف نکردن انرژی، مطلوب باشد ولی موضوع این است که حفظ وضع موجود، همیشه به صلاح ما نیست.
اگر ما به همان چیزی که نخستین خواسته ذهنمان است تن دهیم و زحمتی برای تغییر آنها نکشیم؛ فقط می‌توانیم منافع کوتاه‌مدت خود را حفظ کنیم، این در حالی است که به‌گفته مانی رفیعی، روانشناس و روان درمان‌گر، درصورتی که منافع بلندمدت برای ذهن، در مراحل جدیدتری از تکامل شکل‌گرفته و مکانیسم پیشرفته‌تری دارد در نتیجه انرژی بیشتری لازم دارد چون تغییر نیاز به آگاهی بیشتری نیز دارد.
این روانکاو در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید:«در واقع فرایندهایی که باید با هوشیاری و آگاهی بیشتری همراه باشند، سخت‌تر هستند. بنابراین با مقاومت بیشتری هم روبه‌رو خواهند شد. وقتی ما بعد از مدت‌ها بخواهیم روند خاصی را که در زندگی در پیش گرفته‌ایم تغییر دهیم درست مانند آن است که خلبان بخواهد هواپیما را از سیستم خودکار خارج کند و خودش کنترل آن را برعهده بگیرد.» ترجیح ذهن ما نیز معمولا بر آن نیست که برای خارج شدن از حالت خودکار همیشگی، انرژی بیشتری صرف کند و در واقع با صرف زمان زیاد و اندیشه بیشتر، تغییراتی در زندگی به‌وجود آورد.
فرار از مسئولیت
وقتی قرار به تغییر روشی در زندگی باشد که قبلا آشنایی با آن نداشته‌ایم، علاوه بر بالا بردن سطح آگاهی و توانایی‌هایمان، خودمان نیز باید سکان و فرمان هدایت زندگی را در دست بگیریم.به این ترتیب، وقتی سکان در دستان ما باشد، حتما مسئولیتی هم برای ما ایجاد خواهد شد. در واقع هر تغییری نیازمند انتخاب است.
ضمن آنکه مسئولیتی هم به‌دنبال خود خواهد داشت. رفیعی می‌افزاید:«مسئولیت، اضطراب ایجاد می‌کند، ما هم که از اضطراب فراری هستیم و می‌خواهیم از اضطراب‌هایی که تغییر با خود به‌دنبال دارد، دوری کنیم. بنابراین می‌توان گفت این هم یکی دیگر از دلایل ما برای مقاومت در برابر تغییر به‌شمار می‌رود.»
نقطه شروع تغییر
برای شروع تغییر می‌توانیم اولویت‌هایی را درنظر بگیریم و تغییر را از گام‌های کوچک آغاز کنیم یعنی تغییرات را از عادت‌هایی شروع کنیم که خیلی قدیمی نباشند. چون عادت‌های جدید را راحت‌تر می‌توان تغییر داد.ضمن آنکه عادت‌هایی که خیلی نهادینه نیستند راحت‌تر هم کنار گذاشته می‌شوند. وقتی ۲۰ سال به عادت خاصی خو گرفته باشیم ترک آن سخت‌تر خواهد شد.
رفیعی روانشناس درخصوص ایجاد تغییر تأکید می‌کند عادتی که قصد تغییر آن را داریم نباید با مسائل فیزیولوژیک ما خیلی در ارتباط باشد. مانند خوابیدن، غذا خوردن یا مسائل جنسی و...چون تغییر هر چیزی که ریشه‌های فیزیولوژیک داشته باشد، مانند ترک اعتیاد که با جسم و فیزیولوژی ما نیز در ارتباط است سخت‌تر خواهد بود. او می‌افزاید:«معمولا عادت‌های رفتاری را که کمتر با جسم در ارتباط هستند راحت‌تر می‌توان تغییر داد.
همچنین برای شروع باید عادتی را انتخاب کنیم که واقعا نیاز به تغییر آن را احساس کنیم و برای آن انگیزه لازم را داشته باشیم.نیاز به این تغییر هم بستگی دارد به اینکه تا چه حد خود ما و دیگران را اذیت می‌کند؛ به‌گونه‌ای که با بررسی دقیق متوجه آسیب‌های آن می‌شویم و خانواده و دوستان نیز ضرورت تغییر آن را به ما گوشزد می‌کنند.»
هدف‌گذاری‌های کوچک و قابل اندازه‌گیری
چیزی که برای شروع تغییر انتخاب می‌کنیم نباید خیلی بزرگ باشد یا اینکه باید بتوانیم آن را کوچک کنیم. مثلا اگر می‌خواهیم دست از تنبلی برداریم؛ نباید آن را اینگونه در ذهنمان تعریف کنیم که از این به بعد فرد فعالی شویم چراکه اینگونه تعریفات مبهم و بسیار کلی است.درواقع ما باید فعال بودن را برای خود تعریف و همچنین مشخص کنیم که منظور از آن دقیقا چیست و به چه صورت باید انجام شود. مثلا برای خودمان مشخص کنیم که برای فعال بودن قرار است هر روز نیم‌ساعت پیاده‌روی کنیم.
همچنین توجه داشته باشیم چیزی که برای تغییر درنظر می‌گیریم باید قابل اندازه‌گیری و سنجش باشد. کاهش وزن نیز یک موضوع کلی است که باید چگونگی و اندازه آن را در ذهنمان مشخص کنیم. مثلا درنظر بگیریم قرار است در رژیم روزانه خود ۱۰ کالری کمتر غذا مصرف کنیم. وقتی برنامه‌ریزی برای کاهش وزن به این ترتیب ساده می‌شود ذهن نیز مقاومت کمتری در برابر آن خواهد داشت.
شروع تغییر
تغییرات الزاما کنار گذاشتن عادت‌های نامناسب نیست بلکه می‌توان عادت‌های مناسب را نیز در برنامه‌های روتین خود گنجاند. یکی از تغییراتی که می‌توان راحت وارد زندگی کرد عادت به مطالعه است. یعنی هر روز زمانی را به این کار اختصاص دهیم. همچنین سعی کنیم در طول شبانه‌روز، زمانی را به بررسی درونیات و ملاحظه و تامل رفتار خود اختصاص دهیم.
البته هر فرد می‌تواند با توجه به روحیاتش روش مورد نظر خود را در این خصوص پیدا کند.رفیعی تأکید می‌کند:«فراموش نکنیم هر تغییری سخت است و قرار نیست به‌ویژه در ابتدای مسیر خیلی آسان باشد. ضمن آنکه تغییر باید از روش درست انجام شود و در مجموع نیاز به صبر و تحمل و همچنین اختصاص زمان زیادی دارد تا در ما نهادینه شود.»
نظر شما