دکتر شهنام عرشی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به شناسایی اولین مورد تایید شده مثبت آبله میمونی در کشور، گفت: به طور کلی اولین موارد آبله میمونی از سال ۱۹۷۰ شناسایی شده است. پیش از اپیدمی اخیر که عمدتا شیوع و بروزش در کشورهای آمریکایی و اروپایی بوده و به ندرت مواردی که شناسایی می‌شده، افرادی بودند که سابقه سفر به آفریقا را داشته‌اند، این بیماری در کشورهای آفریقایی مانند نیجریه و سایر کشورهای آفریقایی دیده می‌شد. تفاوتی که در اپیدمی اخیر ایجاد شده، این است که این بیماری را در افرادی می‌بینیم که اصولا سابقه مسافرت به آفریقا ندارند. به این معنا که انتقال از انسان به انسان در قاره اروپا و آمریکا اتفاق افتاده است.

وی افزود: آبله میمونی که اخیرا ایجاد شده، یکسری تفاوت‌ها هم از نظر تظاهرات بیماری و شکل بیماری دارد؛ به طوری که تعداد ضایعات در حالت تیپیک آبله میمونی که پیش از این اتفاق می‌افتاد، ضایعات متعدد و خیلی فراوان بود. در حالی که در موارد اخیر ممکن است ضایعات بسیار کمی ببینیم و ممکن است یک یا دو مورد جوش مانند ببینیم، درحالی که از نظر بالینی آبله میمونی باشد.

گزارش ۳۰ هزار مورد ابتلا به آبله میمونی در دنیا

عرشی ادامه داد: در همه‌گیری فعلی بیماری آبله میمونی، بیش از ۳۰ هزار مورد در کشورهای جهان گزارش شده که حدود ۱۵ هزار مورد آن در قاره آمریکا و حدود ۱۵ تا ۱۶ هزار مورد تایید شده آن هم در کشورهای مختلف اروپایی گزارش شده است. بیش از ۸۰ کشور این بیماری را گزارش کرده‌اند. در کشورهای منطقه اِمرو نیز تاکنون ۳۵ مورد از آبله میمونی گزارش شده و در کشورهای اطراف ما هم به صورت موردی، آبله میمونی گزارش شده است.

وی با اشاره به شناسایی اولین مورد آبله میمونی در کشور که در ۲۵ مرداد ماه اعلام شد، گفت: ما فعلا آن را موارد وارده می‌دانیم. در عین حال ما موارد تایید شده آزمایشگاهی را اعلام می‌کنیم. تاکنون موردی که قطعی داریم و از طریق آزمایشگاهی تایید شده، یک خانم است که بیماری را از همسرش گرفته است و همسرش سابقه مسافرت به کانادا را داشته است. بنابراین مورد تایید شده ما در کشور یک مورد ابتلا به آبله میمونی است.

چگونگی سرایت آبله میمونی

عرشی درباره نحوه سرایت آبله میمونی، گفت: سرایت آن مانند کرونا و سایر بیماری‌های ویروسی نیست، بلکه انتقالش بیشتر ناشی از تماس نزدیک است. به ویژه زمانیکه ضایعات در دست و صورت و ... پیدا می‌شود، انتقال از طریق تماس مستقیم را داریم. ممکن از دو تا چهار هفته طول بکشد تا زمانیکه علائم و ضایعات بهبود یافته و از بین بروند. باید توجه کرد که در دوره کمون بیماری آبله میمونی انتقال بیماری اتفاق نمی‌افتد. نباید آبله میمونی را با بیماری‌هایی مانند کرونا مقایسه کرد.

وی افزود: راه‌های انتقال بیماری آبله میمونی تماس نزدیک است و در صورت ارتباط بسیار نزدیک، بیماری منتقل می‌شود؛ مانند زن و شوهرها که در موردی هم که اخیرا در کشور شناسایی شده، به همین صورت بوده است. یا تماس با ضایعات پوستی فرد مبتلا که ترشح داشته یا در حالت زخمی باشند. تماس جنسی و ترشحات ناشی از تماس نزدیک و تماس تنفسی نزدیک و طولانی نیز از جمله راه‌های انتقال آبله میمونی است. البته این بیماری در دوره کمون تاکنون قابل انتقال نبوده است. بنابراین انتقال زمانی صورت می‌گیرد که ضایعات ایجاد شده باشند.

آبله میمونی درمان اختصاصی ندارد

وی با بیان اینکه مرگ‌ومیر این بیماری بسیار کم است و معمولا تمام موارد بهبود می‌یابند، گفت: کمتر از یک تا سه درصد مرگ‌ومیر در این بیماری گزارش شده و عمدتا هم در افرادی است که از نظر ایمنی مشکل دارند. در عین حال آبله میمونی درمان اختصاصی خاصی ندارد. زیرا ضایعات خود بهبود شونده‌اند. توصیه می‌کنیم اگر کسی مبتلا شد، با نظر پزشک خودش را در خانه قرنطینه کند و تماس‌هایش رابا اطرافیان به حداقل رسانده و دو تا سه هفته استراحت کند تا این ضایعات از بین بروند.

وی تاکید کرد: اگر افراد به ویژه کسانیکه به خارج از کشور می‌روند، مسائل اولیه بهداشتی را رعایت کنند، تا حد زیادی کمک‌کننده است. زیرا آبله میمونی واگیری زیادی ندارد. از طرفی مورد بسیار مهم، این است که افرادی که به کشورهای درگیر با بیماری به ویژه کشورهای اروپایی و آمریکایی سفر می‌کنند، تا ۲۱ روز بعد از بازگشت اگر علائمی مانند تب، درد بدن، درد پشت، تورم غددلنفاوی و... پیدا کردند و متعاقب آن ضایعات پوستی را داشتند، حتما به مراکز بهداشتی و درمانی یا پزشک مراجعه کنند. باید توجه کرد که دو تا سه روز بعد از آغاز علائم اولیه، بثورات پوستی ظهور پیدا می‌کند.

هر ضایعه پوستی، آبله میمونی نیست

عرشی با بیان اینکه هر ضایعه پوستی که با تب و ... همراه باشد، لزوما آبله میمونی نیست و مشکوک تلقی می‌شود، گفت: ممکن است انواع و اقسام تشخیص‌ها مانند آبله مرغان، سرخک و... مطرح شود که پزشک تشخیص می‌دهد و اگر این تشخیص‌ها رد شدند، آن زمان مراکز بهداشتی و درمانی نمونه‌برداری‌های خاص را انجام داده و برای تایید و پیگیری ارسال می‌کنند. بنابراین افرادی که به ویژه به کشورهایی که با بیماری درگیرند، سفر کرده‌ و بازگشته‌اند، این را اعلام کنند تا با مراقبت‌های سیستم بهداشتی کشور، اقداماتی انجام شود تا در اطرافیان بیمار مشکلی ایجاد نشود.

تشخیص آبله میمونی در ایران

وی درباره نحوه تشخیص آبله میمونی و وضعیت امکانات تشخیصی این بیماری در کشور، اظهار کرد: در کشور از نظر تشخیصی مشکل خاصی نداریم. در قطب‌های مختلف تمام آزمایشات انجام می‌شود که حدود ۱۳ قطب آزمایشگاهی داریم و یک آزمایشگاه پاستور هم هست. در تمام شهرستان‌ها، مراکز معین بیماری کرونا که قبلا تایید شده بود نیز به تعداد شهرستان‌های کشور وجود دارند و اگر افرادی ضایعات پوستی داشته باشند و سابقه مسافرت هم به کشورهایی که گفته شد را داشته باشند، باید به پزشک یا مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنند که در صورت لزوم به مراکز بهداشت ارجاع داده شده و در مراکز معین ما نمونه‌برداری انجام شده و به قطب‌های آزمایشگاهی ارسال می‌شود.

انجام ۲۹۱ تست آبله میمونی در کشور؛ تاکنون

عرشی گفت: تاکنون تعداد آزمایش‌های انجام شده برای آبله میمونی در کشور ۲۹۱ مورد در کشور بوده است؛ به طوری که این تعداد تست مشکوک را برای آزمایشگاه‌های ما ارسال کرده بودند که یک مورد که مربوط به قطب اهواز است و در انستیتو پاستور هم تایید شده، مثبت تلقی شده و بقیه منفی بودند. بنابراین از ۲۹۱ مورد مشکوکی که به ما فرستاده شده است، یک مورد مثبت شده است. تست آبله میمونی روش‌های مختلفی بوده که یکی از آن‌ها تست PCR ویروس است. البته نهایتا برای اینکه تایید شود، سکوئنسینگ و توالی‌یابی ژنتیکی هم انجام می‌شود تا نتیجه قطعی باشد. تست‌های اولیه آبله میمونی در تمام قطب‌ها انجام می‌شود، اما سکوئنسینگ از سوی انستیتو پاستور انجام می‌شود.

نیازی به واکسیناسیون آبله وجود دارد؟

وی درباره وضعیت تامین واکسن آبله برای مقابله با آبله میمونی، گفت: برای این مباحث هنوز خیلی زود است. یکی از مواردی که اخیرا مطرح شده، این است که در چند روز اول که این ضایعات پیدا شد، اگر واکسن آبله تزریق شود، می‌تواند مقداری علائم را تخفیف دهد، اما نیازی نیست که واکسن آبله در تمام کشورها در دسترس باشد. در کشورهای اروپایی و آمریکایی هم به صورت محدود برای گروه‌های خاص که در معرض تماس با تعداد زیادی از این بیماران هستند، تحت شرایط خاص تجویز می‌شود. باید سود و زیان تزریق این واکسن مشخص شود. اکنون در مرحله‌ای نیستیم که بگوییم برای این بیماری واکسن تامین کنیم. زیرا نه همه‌گیری و نه تعداد ابتلا به آن حد بالاست و حتی در کشورهایی که شیوع زیاد است، صحبت از واکسیناسیون روتین و ... نیست. واکسیناسین عمومی برای آبله در هیچ کشوری نیست و ممکن است برای گروه‌های خاصی که در معرض تماس یا مراکز خاصی هستند، تحت شرایطی تجویز شود. مهم این است که مراقبت‌های اولیه انجام شود تا کسی مبتلا نشود.

عرشی با بیان اینکه در فازی که ما قرار داریم باید مراقبت‌های اولیه و امکانات تشخیصی و پیگیری تماس‌ها وجود داشته باشد، گفت: بر این اساس هم در زمینه کیت و مسائل تشخیصی مشکل خاصی نداریم.

وی درباره قابلیت آبله میمونی برای تبدیل شدن به پاندمی مانند کرونا، گفت: در شرایط فعلی این مساله مطرح نیست و اصولا از نظر ما بیماری خطرناکی محسوب نمی‌شود. هرچند که ما تمام اقدامات لازم را که اصلی‌ترینش اطلاع‌رسانی و آگاهی‌رسانی به مردم است و اعلام اینکه چگونه مراقبت کنند، مهم است. تاکید می‌کنم که کسانی که به کشورهای درگیر بیماری آبله میمونی مسافرت داشتند و بازمی‌گردند، تا ۲۱ روز بعد از ورود به کشور، اگر علائم و ضایعات را پیدا کردند که شامل تب، سردرد، درد پشت، تورم غدد لنفاوی، خستگی و بعد هم ضایعات پوستی است، حتما به پزشک مراجعه کنند.

عرشی گفت: در عین حال ما قبلا هم اطلاع‌رسانی کرده بودیم که کسی که وارد کشور می‌شود و در همان زمان بیمار است و ضایعات پوستی دارد، می‌تواند بلافاصله به مراکز ما در فرودگاه‌ها و ... هم مراجعه کند. ورودی ما از این کشورهای خاص در مناطق معدودی است، در مرزهای زمینی هم مشکلی نداریم. زیرا اطراف ما درگیری چندانی از این بیماری وجود ندارد. مراقبت‌های مرزی ما هم از طریق پرسنل بهداشت در تمام مرزها مستقرند که برحسب شرایط عمل می‌کنند.