به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جهان صنعت، ورود داروهای بیهوشی به بازار سیاه ناصرخسرو و فروش آزادانه این داروها در شبکههای اجتماعی از جمله اینستاگرام و تلگرام بدون هیچگونه محدودیت و نظارتی از سوی دستگاههای ناظر و قضایی برگی دیگر از وضعیت نابسامان فروش داروهای قاچاق و کمیاب در کشور را ورق زده است. البته معضل کمبود داروهای بیهوشی مختص امروز نیست بلکه مدتهاست بیمارستانها در این خصوص اعتراض دارند اما افسوس که گوش شنوایی وجود نداشته است. این در حالی است که داروهای بیهوشی جایگزینی ندارند و به گفته پزشکان برخی بیمارستانها از داروی خوابآور برای بیهوشی بیماران استفاده میکنند. همچنین برخی بیمارستانها از گازهای بیهوشی ساعتی استفاده میکنند. بحران داروی بیهوشی به حدی است که به گفته پزشکان متخصص بیهوشی در آینده نهچندان دور امکان دارد عملهای غیرضروری کنسل شوند تا حداقل با مقدار اندکی که از داروهای بیهوشی باقی مانده عملهای حیاتی را انجام دهند. از طرفی اقلامی مانند پروپوفول یا پوفول یا «تیوپَنتال سدیم» که در سراسر ایران دچار کمبود است، انواع داروهای شلکننده عضلانی که پیش از عمل استفاده میشوند، مانند «ساکسینیل کولین» و «سیس- آتراکوریم» یا از آنها فراتر، گازهای بیهوشی مثل «سِوُوفلوران» و «ایزوفلوران». داروهای نایابی هستند که متقاضیان میتوانند با مراجعه به بازار سیاه ناصرخسرو یا شبکههای اجتماعی و پرداخت هزینههای هنگفت به سهولت به آن دسترسی یابند. این در حالی است که براساس گزارشها از جمله خصیصههای داروهایی که در مجاری غیررسمی و زیرزمینی به فروش میرسند، شک و شبهات در خصوص اعتبار آنها و واقعی بودنشان است. اما بیتفاوتی متولیان این امر نسبت به کمبود نگرانکننده داروی بیهوشی عجیب است. زیرا داروی بیهوشی نیاز هر اتاق عملی است. به گفته متخصصان این حوزه اگر به زودی این معضل رفع نشود، عملهای غیراورژانسی کنسل و بیماران در بیمارستانها سرگردان میشوند و چه بسا مرگ بیماران را نیز در پی خواهد داشت. بنابراین دارو و کمبود آن یکی از حیاتیترین معضلات جامعه است.
این در حالی است که سال گذشته دکتر علی فاطمی نایبرییس انجمن داروسازان ایران در خصوص کمبود داروی بیهوشی هشدار داده و گفته بود: «در حال حاضر یکی از مشکلاتی که بسیاری از بیمارستانها با آن مواجه هستند، کمبود داروی بیهوشی است. عمده داروهای تزریقی بیهوشی وارد میشوند، البته مواد اولیه تمامی داروهای بیهوشی تولید داخل نیز وارداتی است. حال آنکه تهیه چنین داروهای مهمی از ناصرخسرو برای بیماران بسیار ترسناک است، چراکه داروهای موجود در ناصرخسرو قابل اعتماد نیست. این در حالی است که داروی بیهوشی نیاز به نگهداری خاصی دارد و اگر داخل یخچالهای خاص نگهداری نشود، فاسد میشوند. این در حالی است که بسیاری از داروها در ناصرخسرو در شرایط گرما و سرمای غیرعادی به مدت یک تا دو سال نگهداری میشوند. بنابراین امیدواریم دولت به زودی مشکل صنعت داروسازی را حل کند وگرنه به زودی شاهد اتفاقهای ناگواری خواهیم بود.» این در حالی است که صاحبان بیمارستانهای دولتی و خصوصی وضعیت داروهای بیهوشی را فاجعهبار میدانند.
عبور از مرز هشدار
دکتر محمدمهدی قیامت رییس پیشین انجمن بیهوشی و مراقبتهای ویژه ایران با اشاره به معضلات کمبود داروی بیهوشی به «جهانصنعت» گفت: کمبود داروهای بیهوشی مختص به امروز نیست بلکه در دوران ریاستجمهوری آقای احمدینژاد هم با این کمبود مواجه بودیم. در حال حاضر نیز با کمبود زیاد داروهای بیهوشی روبهرو شدهایم. کمبود این داروها در تمامی بیمارستانها اعم از خصوصی و دولتی وجود دارد. این در حالی است که داروی بیهوشی برای هر کشوری استراتژیک است، زیرا اگر کشوری دچار کمبود داروی بیهوشی شود، پزشکان هنگام جراحی مجبورند از داروی جایگزین برای بیهوشی بیماران استفاده کنند، که همین امر منجر به عوارض جانبی مختلف برای بیماران میشود. در حال حاضر در بسیاری از بیمارستانهای دولتی و خصوصی پزشکان برای جراحیها از حداقلیترین امکانات برای بیهوشی بیماران استفاده میکنند. بنابراین حق انتخاب دارو از بیماران سلب شده است.
معاون اسبق نظام پزشکی تهران افزود: سازمان غذا و دارو داروی بیهوشی را به صورت جیرهبندی میان بیمارستانها توزیع میکند. بنابراین بسیاری از جراحیهای غیراورژانسی به تعویق افتاده است. معضل کمبود دارو نیز بسیار گسترده شده، زیرا سفارش تهیه داروهای بیهوشی باید مداوم و مستمر باشد. در حال حاضر معضل کمبود داروی بیهوشی از مرز هشدار عبور کرده است. به همین دلیل مسوولان غذا و دارو باید در خصوص تهیه آن جدیتر برخورد کنند، چرا که داروی بیهوشی مصرف عام ندارد، بلکه تنها در بیمارستانها مصرف میشود. به همین خاطر کمبود این دارو فاجعه وخیمی را در کشور ایجاد میکند.
وی افزود: در حال حاضر توزیع داروی بیهوشی در تمامی بیمارستانها قطرهچکانی است. به همین دلیل بیمارستانهای دولتی همانند شهدای تجریش همیشه از این کمبود رنج میبرند. البته بیمارستانهای خصوصی هم از قبل این امر را پیشبینی نکردهاند، بنابراین وضعیت در تمامی بیمارستانها نگرانکننده است. برخی از بیمارستانها از داروهای مشابه برای بیهوشی بیماران استفاده میکنند. اما این امر عوارض جبرانناپذیری را برای بیماران در پی دارد، که بیان این عوارض در جامعه احساس ترس ایجاد میکند.
این متخصص بیهوشی با اشاره به اینکه به داروهای بیهوشی ناصرخسرو اعتمادی نیست، بیان کرد: اکثر داروهای بیهوشی یخچالی هستند و باید در شرایط ویژه نگهداری شوند، بنابراین تهیه این داروها از ناصرخسرو بسیار خطرناک است، چراکه به طور مثال اگر دارویی همانند شلکننده عضلانی را پنج دقیقه بیرون از یخچال نگهداری کنید، میزان اثربخشی آن کاهش مییابد یا در برخی مواقع هیچ تاثیری بر بیمار ندارد. در همین راستا اگر داروهای بیهوشی موجود در ناصرخسرو نیز با شرایط لازم نگهداری نشوند، میزان اثربخشی آنها کاهش مییابد یا از بین میرود. بنابراین وقتی دارو در بیمار اثر نکند، مجبوریم دوز بیشتری از آن را استفاده کنیم که همین امر سیکل معیوبی است زیرا عوارض جانبی دارو بیشتر میشود. همچنین ممکن است عوارض آن در بیماران پرخطر منجر به مرگ یا انتقال او به آیسییو شود.
دکتر قیامت تاکید کرد: اتفاقا همین امروز از کمبود سه قلم دارو در بیمارستان باخبر شدم. یکی داروی نسدونال (تیوپنتال سدیم) است. تیوپنتال به طور عمده برای القای بیهوشی عمومی و به تنهایی به عنوان بیهوشکننده وریدی در اعمال جراحی کوتاهمدت که حداقل تحریکات دردناک را دارند، مصرف میشود. همچنین به عنوان داروی کمکی به همراه سایر بیهوشکنندهها و برای ایجاد خواب در حین بیهوشی متعادل همراه با داروهای دیگر مانند داروهای ضددرد یا شلکنندههای عضلانی به کار میرود. البته در کنار این موضوع داروهای حیاتیتری که برای کنترل بینظمی قلب بیمار، کنترل فشار خون و پایین آوردن فشار مغز بیمار هنگام بیهوشی هستند دچار کمبود شدهاند. همچنین یکی از داروهای استراتژیکی که مدتهاست در بیمارستان وجود ندارد دانترولن است. این دارو برای هیپرترمی بدخیم یا بالا رفتن درجه حرارت بدن بیمار در اثر واکنش جانبی برخی داروهای بیهوشی مصرف میشود. بیمار در این حالت دچار تب کشنده بالای ۴۰ درجه میشود و در پی آن نیز به دلیل مشکل مغزی فوت میکند. این در حالی است که داروی دانترولن جزو داروهای حیاتی است که براساس دستورالعمل وزارت بهداشت این دارو باید در تمامی اتاقهای جراحی وجود داشته باشد. اما یکسالی است که این دارو وجود ندارد و اگر در برخی بیمارستانها یافت شود حتما تاریخ گذشته است. وزارت بهداشت نیز در این خصوص اطلاع دارد ولی تلاشی برای تهیه آن نکرده است. این دارو جایگزینی هم ندارد.
او ادامه داد: سازمان غذا و دارو به ما گفته کمبودهای دارویی را اعلام کنید، اعلام هم میکنیم اما هیچ عکسالعملی رخ نمیدهد. داروی بیهوشی در پیشخوان داروخانه به عوام مردم فروخته نمیشود. اخیرا در این خصوص موضوعاتی از برخی بیمارستانها میشنوم که گویا به عصر حجر برگشتهایم. بنابراین برخی روشهای ابداعی در بیمارستانها برای بیهوشی بیماران بسیار نگرانکننده است. بعضا از هر روشی برای بیهوشی بیماران استفاده میکنند. روشهایی که برای بیهوشی بیماران استفاده میشود، از لحاظ علمی منسوخ است.
مدیر عامل بیمارستان ایرانمهر گفت: اگر داروی بیهوشی از کانالهای غیررسمی به بیمارستانها ارسال نشود، درگیر افزایش قیمت داروها میشویم. این امر در افزایش هزینههای بیمارستانی برای بیماران تاثیر بسزایی دارد. در هر صورت این روزها عملهای اورژانس به صورت مستمر انجام میشود اما بیشتر وقتها عملهای غیراورژانسی به دلیل کمبود داروی بیهوشی ماهها به تعویق میافتد.
وی اظهار کرد: مسوولان وزارت بهداشت باید در خصوص تهیه داروی بیهوشی که بسیار حیاتی است، اقدامات جدی انجام دهند. داروی بیهوشی در حالی کمیاب شده است که انواع مکملهای داروی خارجی و داخلی در سراسر کشور فراوان است. اگر واقعا بودجه و ارز نیست پس این داروها چگونه روانه داروخانهها میشوند؟! اگر داروی بیهوشی تامین نشود، بیمارستانها مجبورند، تعطیل کنند. این در حالی است که اگر بیمارستانها تعطیل شوند، بیماران درمانده و سرگردان میشوند.
چارهای جز تامین داروهای بیهوشی از ناصرخسرو نداریم!
دکتر کوروش شمیمی رییس هیاتمدیره انجمن بیمارستانهای خصوصی تهران نیز با تایید کمبود فاجعهبار داروهای بیهوشی به «جهانصنعت» گفت: متاسفانه این روزها کمبود داروی بیهوشی در تمامی بیمارستانها اعم از دولتی و خصوصی به وضوح وجود دارد. کمبود داروهای بیهوشی در بیمارستانها بسیار نگرانکننده است. چهبسا این روزها با سرعت به سمت گرفتاری شدید کم دارویی میرویم. البته مشکل کمبود در تمامی داروها وجود دارد اما داروی بیهوشی یکی از حیاتیترین نیازهای هر بیمارستانی است. البته برخی بیمارستانها دست به اختراع میزنند و داروهای دیگری جایگزین آن میکنند. اما در اصل داروی بیهوشی قابل جایگزین نیست. بنابراین هیچکدام از داروهایی که به عنوان داروی بیهوشی روانه بیمارستانها میشود، قابل اعتماد نیست.
وی افزود: ناصرخسرو سمبل قاچاق دارو است. برخلاف تصورات، تمامی داروهای موجود در ناصرخسرو تقلبی نیست.
تمام داروهایی که در بخش دولتی وجود دارد، متاسفانه به واسطه رابطهها وارد بازار سیاه میشود. بنابراین وقتی بیمارستانی داروی بیهوشی تمام میکند، چارهای جز تامین آن از ناصرخسرو ندارد.
بیمارستانها دارویی که دولت نمیتواند آن را توزیع کند، برای نجات بیمار مجبور به تهیه برخی داروها از ناصرخسرو هستند. بیمارستانها چارهای ندارند. وقتی جان بیمار در میان باشد، دست به دامان عزرائیل هم میشویم.
نظر شما