به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس،ابراهیم نوری گوشکی متخصص پزشکی خانواده دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مناسبت روز جهانی ماما در یادداشتی که در اختیار این خبرگزاری گذاشته آورده است: هر ساله پنجم ماه می مصادف با ۱۵ اردیبهشت ماه ازسوی سازمان بهداشت جهانی و کنفدراسیون بین‌المللی مامایی به نام روز جهانی ماما نام گذاری شده است.

روز جهانی ماما برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ پیشنهاد شد و سپس از سال ۱۹۹۲ به صورت رسمی، کنفدراسیون بین المللی مامایی در بیانیه ای خطاب به همه سازمانها و نهادهای بین المللی مامایی، این روز را اعلام کرد.

از آنجائی که هرساله بیش از ۳۰۰ هزار زن در دنیا  جان خود را از دست می‌دهند و میلیونها نفر از عوارض ناشی از بارداری و زایمان رنج می‌برند، کنفدراسیون مامایی از تمامی ماماها دعوت به همکاری کرد ه و از آنها خواسته  تا بیش از قبل، مرگ و میرهای ناشی از زایمان را به افکار عمومی مردم  جامعه خود نشان دهند.

جمعیت مامایی ایران  نیز از سال ۱۳۸۰ عضویت کنفدراسیون بین المللی ماماها را پذیرفته و فعالانه در کنگره های  این کنفدراسیون شرکت کرده است .

در حال حاضر ۸۳ انجمن مامایی در بیش از هفتاد کشور جهان عضویت آن را دارا هستند. این کنفدراسیون از سال ۱۹۵۷ با سازمان بهداشت جهانی ارتباط رسمی داشته و با یونیسف ، بانک جهانی ، فدراسیون بین‌المللی تنظیم خانواده، مجمع جمعیت و فدراسیون بین المللی زنان و مامایی همکاری نزدیک دارند. در همین راستا، هر ساله شعار روز جهانی ماما با هدف تبادل اطلاعات و اهمیت این روز جهانی توسط کنفدراسیون  مامایی اعلام می شود.

شعار روز جهانی ماما در سال ۲۰۲۲، با عنوان صد سال  پیشرفت، ماما حامی سلامت خانواده و حقوق زنان و کودکان نامگذاری شده است.

قدمت رشته مامایی در ایران  به ۸۰ سال قبل بر می‌گردد. در سال ۱۳۶۵ پس از انتقال آموزش گروه‌های پزشکی از آموزش عالی به وزارت بهداشت، دانشکده‌های پرستاری و مامایی تأسیس شد و در بهمن ۱۳۶۸ مصوب شد و هم اکنون در تربیت دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در رشته مامایی سلامت باروری، مشاوره در مامایی و... ارائه خدمت می‌کنند.

مامایی از پرطرفدارترین رشته‌های دنیا به خصوص در بین زنان است، ضمن اینکه اولین رشته پروانه دار در مقطع لیسانس است که به ماما اجازه تجویز دارو و خدمات پاراکلینیکی داده شده است.

متاسفانه امروزه اغلب ماماهای کشور ما از وضعیت شغلی خود رضایت ندارند. واقعی نکردن تعرفه‌ خدمات مامایی، مشکلات همکاری سازمان‌های بیمه‌گر با ماماها و دیده نشدن ماماها در نسخه‌نویسی الکترونیک و سیستم ارجاع، مغفول ماندن رشته مامایی در حوزه بهداشت و درمان، مشکلات موجود در بکارگیری فارغ‌التحصیلان مامایی و بعضا بکار گیری این فارغ تحصیلان در جایگاههای شغلی غیر مرتبط خدمات مامایی تحت عنوان منشی،پرستار، مراقب سلامت-دستیار، عدم لحاظ سختی کار برای ماماها  با توجه به استرس زا بودن این شغل و نبود امنیت شغلی برای تعداد قابل توجهی از فارغ تحصیلان این رشته  به عنوان مهم‌ترین مباحث مطرح می‌شود.

با اجرای طرح پزشک خانواده ، تعدادی از فارغ تحصیلان رشته مامایی تحت عنوان ماما یا مراقب سلامت در قالب دو برنامه  پزشک خانواده در مناطق روستایی و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر و همچنین برنامه گسترش مراقبت‌های اولیه سلامت در مناطق شهری(حاشیه شهرها و شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر) و همچنین در برنامه پزشک خانواده شهری دو استان فارس و مازندران تحت عنوان دستیار /مراقب سلامت بکارگیری شدند.

برنامه‌های اجرایی پزشک خانواده فرصتی برای بکارگیری و استفاده از خدمات تخصصی و مراقبتی ماماها در کشور را طی سالهای اجرای برنامه فراهم نموده است.با بکارگیری فارغ تحصیلان مامایی به عنوان عضو اصلی تیم سلامت، حجم وسیعی از جمعیت زنان ساکن در مناطق روستایی و شهری کشور تحت پوشش خدمات مراقبتی و مامایی قرار گرفته اند.  لذا مطمئنا آنچه در این بین با اهمیت به نظر می‌آید برنامه‌ریزی جهت  بکارگیری ، ارائه خدمات با کیفیت و  پیگیری امور ماماهای شاغل در حوزه های بهداشت و درمان است.

در حال حاضر از حدود ۴۷ هزار مامای فارغ‌التحصیل در کشور، تنها کمتر از ۳۰ درصد در بخش‌های دولتی و خصوصی بکارگرفته شده‌اند. حدود ۶۰۰۰ ماما در برنامه پزشک خانواده شهری و روستایی نیز مشغول فعالیت هستند.

چنانچه ماماها در حوزه بهداشتی در برنامه‌های پزشک خانواده به خوبی در جایگاه بهداشتی درمانی بکارگیری شوند، سیستم ارجاع به سطوح تخصصی و بالاتر نیز  به شیوه بهتری اجرا می‌شود و شاهد بهبود شاخص های سلامت مادران  و کودکان در سطح ملی خواهیم بود.

در هر حال اگر حرفه‌ مامایی حمایت شود با حداقل هزینه ماماها می‌توانند در بسیاری از حوزه‌های بهداشتی و درمانی کمک‌کننده باشند. آنها قطعا می‌توانند در فرزندآوری که قانون مجلس شورای اسلامی(جوانی جمعیت و حمایت از خانواده) و یکی از سیاست‌های فعلی  نظام است نقش بسیار پررنگی داشته باشند و همچنین در حیطه توانمندسازی مخصوصا توانمندسازی زنان که جزو اهداف هزاره است و تمام کشورها در این جهت حرکت می‌کنند، می توانند نقش بسیار مهمی داشته باشند. به عبارتی  تاثیر گذارترین کسانی که می‌توانند در جهت توانمندسازی زنان نقش داشته باشند ماماها هستند و به صورت تخصصی می‌توانند این کار را انجام دهند.

بر کسی پوشیده نیست که ماماها  نقش بسزایی در ارتقاء سلامت و باروری جامعه دارند و حمایت و توسعه خدمات مامایی و بکارگیری ماماها در جایگاه واقعی خدمات در نظام قطعا  در اجرای سیاست های فرزند آوری موثر بوده و منتج افزایش سطح آگاهی جامعه و فرزندآوری  با حفظ سلامت مادر و نوزاد خواهد شد.

در دوران  پاندمی نفس گیر کرونا، بی شک ماماها در عرصه‌های بهداشتی و درمانی نقش بسیار پررنگی داشتند. ما شاهد حضور ماماها در بیمارستانها  و مراکز درمانی خط مقدم کرونا و همچنین مراکز  منتخب خدمات جامع سلامت ۱۶ ساعته در حوزه بهداشت  بودیم . در بحران کرونا تعداد زیادی از همکاران ماما در کنار پزشکان در خط مقدم کرونا  بودند و با فعالیت های شبانه روزی خدمات ارزنده ای ارائه کردند و  تعدادی از این عزیزان  نیز طی این دوران دچار بیماری شده و حتی شهید شدند.

این روز جهانی را به همه ماماهای عزیز کشور تبریک و تهنیت عرض کرده وامیدواریم بزودی شاهد رفع مشکلات این رشته ارزشمند باشیم.