سلامت نیوز: آلودگی هوا هر سال جان ۷ میلیون نفر را در سراسر جهان می‌گیرد و طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت( (WHOبزرگترین عامل تهدید کننده سلامت در سراسر جهان است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات، در کشورمان این معضل عامل مرگ زودرس بیش از ۴۱ هزار ایرانی است و بعضی آمارها هم می‌گویند ۳۳ هزار نفر در ایران بر اثر آلودگی هوا جان شان را از دست می‌دهند. قرار گرفتن مزمن و طولانی مدت در معرض ذرات آلاینده به خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی و تنفسی کمک می‌کند و مشکلات مختلفی مثل سردرد، تنگی نفس، خواب آلودگی، افسردگی، خستگی‌های مزمن و… به وجود می‌آورد. اما اثرات این عوارض جانبی آلودگی هوا برای بعضی گروه‌ها و افراد بیشتر است.

آسیب پذیران آلودگی هوا

این روزها عبارت «گروه‌های حساس جامعه» را زیاد می‌شنوید و بیشتر روزها اعلام می‌شود که هوا برای این گروه از افراد ناسالم است. اما گروه‌های حساس چه کسانی هستند و چه مشکلاتی آنها را هنگام شدت گرفتن آلودگی هوا تهدید می‌کند؟

زمانی که میزان ذرات معلق کمتر از ۵ر۲ میکرون موجود در هوا از عدد ۱۰۰ عبور کند، هوا برای گروه‌های حساس، ناسالم می‌شود. گروه‌های حساس یعنی کودکان، سالمندان، بیماران قلبی و ریوی و زنان باردار که همزمان با افزایش غلظت آلاینده‌ها بیش از سایر دیگران در معرض خطرات جبران ناپذیر هستند.

یکی از گروه‌هایی که این روزها آسیب می‌بینند بیماران ریوی هستند. ریه انسان، مسئول جذب اکسیژن هوا و دفع دی اکسید کربن خون است و در صورتی که غلظت آلاینده‌های هوا بیشتر از ظرفیت تصفیه ریه انسان باشد، وارد جریان خون شده و باعث بروز عوارضی مانند اختلال در انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن، افزایش ضربان قلب، سکته قلبی، کاهش ظرفیت شش‌ها، آسم، برونشیت و سرطان ریه ایجاد می‌شود.

این مسأله بین کسانی که ریه‌های حساس دارند و مبتلا به بیماری‌های ریوی هستند بیشتر است. بالا بودن سطح آلاینده‌های هوا در افرادی که مبتلا به مشکلات ریوی هستند، می‌تواند باعث بروز علائم شدیدتری مانند حملات آسم یا بیماری مزمن انسداد ریه شود. ممکن است افراد مبتلا به آسم، زمانی که غلظت آلاینده‌ها بالا باشد، مجبور شوند از اسپری استفاده کنند.

کسانی که دچار این بیماری‌ها هستند بهتر است در روزهای آلوده از رفتن به مکان‌های شلوغ و خیابان تا حد امکان خودداری کنند و اگر مجبور به بیرون رفتن هستند قبل از ساعات اوج آلودگی هوا این کار را انجام دهند، فعالیت‌هایی مانند ورزش کردن را محدود کنند، اگر از اسپری استفاده می‌کنند حتماً استفاده از آن را در این روزها جدی تر بگیرند و حواس شان باشد اسپری همیشه همراه شتن باشد و اگر حالت و شرایط شان بدتر شد یا هنگام راه رفتن دچار سرفه شدن، حتماً به پزشک مراجعه کنند.

همچنین آلودگی هوا می‌تواند به طرق مختلف روی بیماری‌های قلب‌وعروق و ریز فاکتورهای آن تأثیر بگذارد. به طور مثال می‌تواند تحریک سیستم سمپاتیک، تشدید تصلب شرایین و فشار خون، اختلال در عملکرد قلبی، آریتمی‌های قلبی و افزایش احتمال سکته‌ها و نارسایی‌های قلبی را همراه داشته باشد.

بهترین راهکار برای این افراد این است که در روزهای آلوده از خانه خارج نشوند و از ماسک‌های مخصوص که ذرات ریز را می‌گیرد، استفاده کنند. اگر به اجبار در معرض هوای آلوده قرار گرفتند، باید در صورت بروز علائم هشدار دهنده سریعاً به پزشک مراجعه کنند.

زنان باردار و کودکان هم گروه‌هایی هستند که این روزها توصیه می‌شود مراقب خودشان باشند. زنان باردار ممکن است دچار افزایش فشار خون یا مسمومیت حاملگی شوند.

در روزهای آلودگی هوا مانند دیگر افراد گروه‌های حساس به زنان باردار هم توصیه می‌شود از خانه بیرون نروند. نگهداری از گیاهان مختلف در خانه می‌تواند تولید اکسیژن بیشتر کنند و اگر شرایط نامناسب بود می‌شود در خانه از دستگاه‌های تصفیه هوا استفاده کرد.

نوشیدن مایعاتی مانند همچون شیر که ذرات آلودگی را در بدن دفع می‌کنند، مصرف میوه‌ها و سبزیجاتی که حاوی ویتامین ث هستند هم به خون رسانی به جنین کمک می‌کند و هم باعث دفع مواد زاید در بدن مادر باردار می‌شود.

نه فقط مادران که جنین‌ها هم در خطر هستند. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد آلودگی هوا روی جنین اثرات وخیم‌تری دارد و احتمال تولد نوزاد کم وزن و زایمان زودرس را دوچندان می‌کند. این آلاینده‌ها در دیواره عروق ایجاد التهاب می‌کنند و با التهاب دیواره عروق، انتقال اکسیژن به خوبی انجام نمی‌شود در نتیجه احتمال سقط جنین را بالا می‌برد. از طرف دیگر آلاینده‌های ریز معلق در هوا می‌توانند از سطح خونی به مغز جنین برسند و روی رشد ذهنی، عملکردی و هوشی او اثر داشته باشند.

کودکان هم به دلیل اینکه سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند ممکن است در معرض خطر قرار بگیرند. آلودگی هوا ضریب هوشی کودکان را کاهش می‌دهد و باعث کم خونی و کمبود ویتامین دی می‌شود.

طبق نظر پزشکان مصرف میوه، سبزی تازه و شیر در این زمینه می‌تواند به بچه‌ها کمک کرده و اثرات منفی را حداقل کمرنگ تر کند. باید بدانید که آنتی اکسیدان‌های موجود در انواع میوه و سبزی نقش حیاتی در سلامت ریه دارند و مصرف سیب، نارنگی، پرتقال، انار، انواع سبزی از قبیل سیر، پیاز، انواع کلم ها، گوجه فرنگی و کاهو توصیه می‌شود.

سالمندان به دلیل مشکلات زیادی که دارند از افراد بسیار آسیب پذیر در برابر آلودگی هوا هستند. کاهش اکسیژن موجود در خون که سبب کاهش رسیدن اکسیژن به قلب و ایجاد مشکل ایسکمی قلب می‌شود و اختلال تنفسی در سالمندان به ویژه افراد مبتلا به آسم، برونشیت مزمن و آمفیزم، سردرد، خستگی، درد سینه، اختلال ضربان قلب و سکته قلبی، از پیامدهای آلودگی هوا برای آنهاست. از سوی دیگر به علت وجود نداشتن مکانیسم دفاعی کارآمد در ریه، خطر عفونت‌های تنفسی همگام بروز آلودگی هوا در آنها بیشتر است.

سرطان ریه و سرطان معده در سالمندانی که در شهرهای آلوده زندگی می‌کنند بیشتر است. علاوه بر این به علت حفره اوزون در اتمسفر و ورود اشعه‌های زیانبار خورشید، سرطان‌های پوستی و آب مروارید چشم در سالمندان دیده می‌شود.

بهتر است در این روزها سالمندان مواد مغذی که شامل ویتامین E هستند را بیشتر مصرف کنند چون این خوراکی‌ها آنتی‌اکسیدان دارند که باعث مقاومت بدن در برابر مواد شیمیایی گوناگون می‌شود. خشکبار، زیتون، سبزیجات و بیشتر روغن‌های خوراکی شامل مقدار زیادی ویتامین E هستند.

لبنیات هم برای کاهش مضرات آلودگی هوا بسیار مفید است چون کلسیم موجود در شیر، فرآیند جذب مواد فلزی مانند سرب را کاهش می‌دهد.