سلامت نیوز:فرونشست هم مثل زلزله خبر نمی‌کند. یکباره سقف و دیوار بر سر ساکنان خراب می‌شود. چند ماهی می‌شود که ترس و دلهره فروریختن سقف و دیوارها مثل خوره به جان ساکنان 2روستای موغان و خویگان شهرستان فریدن اصفهان افتاده و روز و شب را با اضطراب سپری می‌کنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،شواهد و گفت‌وگو با اهالی نشان می‌دهد پدیده ترک در برخی واحدهای مسکونی 2روستای موغان وخویگان در ۲۵کیلومتری جنوب شهر فریدن رو به افزایش است و خبرها‌ی فرونشست زمین دلهره روستاییان را بیشتر کرده. خودشان می‌گویند: «کجا برویم؟ چاره‌ای نداریم جز ماندن در خانه‌های ترک خورده». ساکنان این دو روستا چشم انتظار اعلام نتیجه بررسی‌های کارشناسان زمین‌شناسی و بنیاد مسکن هستند تا برای ماندن یا ترک روستاها تصمیم بگیرند.
«ظهر بود؛ حدود ساعت یک‌و‌نیم. متوجه شدم از دیوار اتاقمان خاک می‌ریزد. به پدرم گفتم چرا اینطور شد؟ 5دقیقه طول نکشید که با سر و صدای همسایه‌ها متوجه شدم دیوار حیاط خانه‌مان فروریخته!»اینها صحبت‌های فاطمه کریمی از اهالی روستای خویگان سفلی است که همراه پدر 92ساله‌اش در خانه‌ای زندگی می‌کرده که حالا هیچ اثری از آن نمانده است.
او در ادامه شرح ماجرای فروریختن دیوار خانه‌شان می‌گوید: سر و صدای همسایه‌ها را که شنیدم سراسیمه به حیاط دویدم. دیوار سمت خیابان و دیوار انباری فروریخته بود. زلزله نبود اما برایمان عجیب بود که فقط دیوار خانه ما خراب شده است. از دهیاری و صدا‌و‌سیما آمدند و فیلم و عکس تهیه کردند و بعد هم کارشناسان برای بررسی آمدند. زلزله بود یا فرونشست زمین نمی‌دانم. هر چه بود، ما آواره شدیم.
برای جلوگیری از خطر بیشتر، خانه را تخلیه کردیم. لودر آوردند و خانه را صاف کردند. حالا من و پدر پیرم خانه یکی از برادرانم زندگی می‌کنیم و اسباب و اثاثیه‌مان خانه برادر دیگرم است. امروز هم که با شما صحبت می‌کنم از فرمانداری برگشته‌ام. می‌گویند چون هوا سرد است نمی‌شود کاری برای بازسازی خانه انجام دهیم. خدا می‌داند که توان ساخت خانه یا اجاره خانه دیگر را نداریم. زندگی‌مان را با مستمری و یارانه می‌گذرانیم. بعد از تخریب خانه هیچ کمکی به ما نشده است.
ترک کوچک بود، بزرگ‌تر شد
کاظم کریمی، یکی دیگر از اهالی روستای خویگان است که می‌گوید دیوار خانه‌شان مدت‌هاست ترک برداشته و ترک آن روزبه‌روز بزرگ‌تر شده است. او می‌گوید: 3ماه پیش نخستین ترک در خانه توجهم را جلب کرد و بعد از زلزله چلگرد، عمق ترک بیشتر شد. شنیده‌ایم علت ترک به فرونشست زمین مربوط است و این موضوع بیشتر نگرانمان کرده است. با ترس و لرز در خانه می‌خوابیم اما چاره‌ای نداریم. 15سال اصفهان زندگی می‌کردم و الان چند سالی است به روستا آمده‌ام. امکان کوچ از روستا را هم ندارم و اکنون در خانه‌ای با عمر 40سال زندگی می‌کنم.
جایی ندارند که بروند
روستای موغان با 485نفر جمعیت و 166خانوار روستای دیگری از فریدن است که ترک‌خوردگی دیوارها در آن مشاهده شده است. به‌گفته دهیار موغان، از 166خانوار حدود 60خانه آسیب دیده‌اند. علی مرادخزایی، دهیار روستا می‌گوید: در مجموع 40درصد خانه‌های روستایی آسیب دیده‌اند؛ خانه‌هایی که به‌دلیل بافت روستایی از استحکام کافی برخوردار نیستند و همین موضوع احتمال خطر را بیشتر می‌کند و می‌تواند تهدیدی برای جان ساکنان روستا باشد. او اضافه می‌کند: موغان، روستایی بکر و گردشگری و پذیرای گردشگران داخلی و خارجی با خانه‌های بوم‌گردی است. روستاییان تمایلی به ترک روستا ندارند و امیدوارم به‌زودی علت ترک خوردن خانه‌ها مشخص و چاره‌ای برای آن اندیشیده شود.
آب نیترات‌دار؛ نتیجه استفاده از سموم کشاورزی
روستای موغان علاوه بر فرونشست زمین، مشکلات دیگری هم دارد که خزایی به آنها اشاره می‌کند: 40سال پیش خودمان انشعاب آب را انجام دادیم. رایزنی با بخشداری و فرمانداری انجام شده تا انشعاب به اداره آب واگذار شود اما هنوز اجرا نشده است. در این روستا سال‌ها از کود کشاورزی استفاده می‌شد که حاوی سموم کشاورزی بود و الان این سموم به عمق زمین نفوذ کرده و با آب آشامیدنی ترکیب شده است. مصرف خوراکی این آب می‌تواند سلامت روستاییان را تهدید کند. هفته‌ای 2یا 3بار آب سالم و قابل‌آشامیدن با تانکرهای سیار به روستا می‌آورند.
آب در تانکرهای ثابت تخلیه می‌شود و اهالی روستا مجبورند برای حفظ سلامت‌شان از آب آشامیدنی این تانکرهای ثابت استفاده کنند. اکثر ساکنان سالمند هستند و مشکلات زیادی برای حمل آب تا خانه‌هایشان دارند. بارها پیش آمده که زمین خورده‌اند و دست و پای‌شان آسیب دیده‌است. حالا با موضوع ترک خوردن دیوارها و فرونشست زمین بر نگرانی‌های آنها افزوده شده اما چاره‌ای ندارند.
علت در دست بررسی است
نعمت‌الله محمودی، بخشدار مرکزی فریدن، معتقد است هنوز نظر قطعی برای علت ترک‌خوردگی دیوارها داده نشده و کارشناسان زمین‌شناسی و بنیاد مسکن استان بعد از بازدید از واحدهای مسکونی 2روستا و نیز مدرسه شهید خزایی و حسینیه روستای خویگان انجام دادند در حال برسی علت ترک هستند.
او می‌گوید: نظرات مختلفی داده‌شده است. برخی زلزله چلگرد و برخی فرونشست زمین در اثر خشکسالی را علت ترک‌ها عنوان کرده‌اند.
طبق بررسی‌های انجام شده در روستای موغان 70ساختمان و در روستای خویگان 60ساختمان دچار ترک‌دیدگی شده‌اند. به‌گفته محمودی، این واحدهای مسکونی قابل‌سکونت هستند اما امکان ترک‌خوردگی بیشتر و خطر هم وجود دارد.
بخشدار مرکزی فریدن احتمال ترک بر اثر زلزله چلگرد را ضعیف می‌داند و در توضیح این موضوع می‌گوید: قبل از زلزله هم ترک‌خوردگی در برخی منازل روستایی مشاهده شده بود. فاصله این دوروستا تا چلگرد 90کیلومتر است درحالی‌که روستاهایی مانند سینگرد، عادگان، اسکندری و کمیتک که حدود 40تا 50کیلومتر با چلگرد فاصله دارند دچار ترک نشده‌اند. از طرفی در بررسی‌های انجام شده متوجه شدیم 2خانه که زیرنظر بنیاد مسکن و براساس سازه‌های بتنی ساخته شده‌اند هم دچار ترک‌خوردگی شده‌اند.
داشتن چشمه‌سارها، برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های عمیق طی سالیان گذشته احتمال خشک شدن سفره‌های زیر‌زمین را بیشتر می‌کند اما به‌گفته محمودی، برای تصمیم‌گیری نهایی باید تا نظر قطعی کارشناسان منتظر ماند. به هر حال ترک‌ها در طول یک‌سال گذشته ایجاد شده و نباید به سادگی از آن گذشت.
اقدامات پیشگیرانه
مدیرکل مدیریت بحران اصفهان هم از اعزام تیمی متشکل از کارشناسان بنیاد مسکن، راه و شهرسازی و مدیریت بحران خبر می‌دهد و می‌گوید: ضمن بازدید از منازل آسیب دیده، گزارش تخصصی تهیه شده و در حال بررسی و علت‌یابی هستیم تا تمهیدات لازم اجرا شود و بنیاد مسکن مکلف شده تا مالکان واحدهای مسکونی که نیاز به بازسازی دارند بتوانند از تسهیلات و ظرفیت ویژه طرح بازسازی و بهسازی استفاده‌کنند. منصور شیشه‌فروش با بیان اینکه در اصفهان اثرات فرونشست زمین وجود دارد، می‌گوید: 35دشت در استان داریم و 27دشت از این تعداد در بررسی‌های مطالعاتی متاثر از پدیده فرونشست هستند.
دشت دامنه‌داران دشتی است که در آن طی سالهای گذشته برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی داشته. در شهر دامنه در همان منطقه فریدن متوجه شدیم که تعدادی از منازل مسکونی تحت‌تأثیر همان فرونشست قرار گرفته و خسارت دیده‌اند. مراکز پرخطر مشخص شده‌است و بخشی از منازل آسیب‌دیده بازسازی شده و بخشی از سکونتگاه‌ها هم به مناطق امن هدایت شده‌اند.
دشت‌هایی که تحت‌تأثیر فرونشست زمین هستند برای پیشگیری از فرونشست از نظر وزارت نیرو و شرکت آب منطقه‌ای برای برداشت آب، ممنوعه اعلام شده‌اند. اجرای طرح الگوی کشت و طرح‌های نوین آبیاری با هدف پیشگیری از برداشت آب زیرزمینی و توسعه کشت‌های گلخانه‌ای از اقداماتی است که مدیرکل مدیریت بحران اصفهان برای پیشگیری از فرونشت به آنها اشاره می‌کند.
او می‌گوید: به هر حال تداوم خشکسالی و جاری نبودن آب در زاینده‌رود مدتی‌است پهنه اصفهان را تحت‌تأثیر فرونشست زمین قرار‌داده. وزارت نیرو و وزارت جهاد سازند‌گی مکلف شده‌اند نسبت به اجرای مصوبات شورای‌عالی آب در حوزه زاینده‌رود اقدام کنند. در وزارت راه و شهرسازی نیز مقرر شده مطالعات ساخت‌وساز در پهنه‌هایی که متاثر از فرونشست هستند را از مرکز مطالعات راه و شهرسازی پیگیری و همچنین سازمان زمین‌شناسی و نقشه‌برداری هم پهنه‌های متاثر از فرونشست را به‌صورت پهنه‌بندی مراکز خطر مشخص کنند. شیشه‌فروش اظهار امیدواری می‌کند بعد ازبررسی‌های لازم و با مشخص شدن میزان فرونشست بتوان این موضوع را کنترل و از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد.
فرونشست در استان‌ها
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت مدتی پیش با بیان اینکه میزان آبی که درون زمین فرو می‌رود با میزان آب استخراج شده متناسب نیست، گفت: همین امر باعث بروز پدیده فرونشست در همه جای کشور به‌جز استان‌های گیلان و مازندران شده است. علیرضا شهیدی پیش‌بینی‌کرد استان‌های گیلان و مازندران نیز در سالهای آینده دچار فرونشست شوند. به‌گفته وی، از ۶۰۶دشت موجود در کشور بیش از ۳۰۰دشت ممنوعه هستند و بقیه دشت‌ها نیز شرایط مناسبی ندارند.
شهیدی یکی از بحرانی‌ترین مناطق کشور را دشت‌های استان اصفهان اعلام کرد و ادامه داد: میزان فرونشست در شهر اصفهان حدود ۱۶سانتی‌متر است و زبانه‌های فرونشست وارد شهر شده و قسمت‌های مرکزی و بافت تاریخی شهر نیز تحت‌تأثیر قرار گرفته. این در حالی است که پیش از این دبیر کارگروه ملی مخاطرات طبیعی با بیان اینکه نزدیک به ۲۰میلیون نفر از جمعیت شهری در زون‌های فرونشستی با نرخ‌های متفاوت واقع شده‌اند، گفته بود: بررسی‌هایی که به‌صورت کشوری انجام شده نشان می‌دهد از ۳۱استان در ۱۸استان شاهد رخداد فرونشست هستیم. علی بیت‌الهی اعلام کرده بود که زمین‌های ۳۱شهر از استان اصفهان، ۳۰شهر از تهران، ۲۵ شهر از استان کرمان و ۲۴ شهر از استان خراسان‌رضوی دچار فرونشست شده‌اند و در استان‌های البرز، فارس، یزد، همدان، مرکزی و... هم این فرونشست‌ها مشاهده می‌شود.
عوامل فرونشست زمین چیست؟
در اثر برداشت آب زیرزمینی و بیرون آمدن آب از منافذ، امکان متراکم شدن مواد تا عمق ۳۰۰متر فراهم می‌شود و هرچه بیشتر برداشت شود، تراکم مواد بیشتر خواهد بود. تراکم مواد و نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج‌شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و لوله‌زایی چاه‌ها می‌شود.
نظر شما