سلامت نیوز:بـیمــاری طاعـــون نشخوارکنندگان خطری برای انسان ندارد و فقط بین دام‌های اهلی و حیات‌وحش نشخوار‌کننده امکان انتشار و انتقال دارد.
با این حال وقتی در 2روز گذشته خبر رد‌یابی این بیماری در مناطق حفاظت شده استان البرز منتشر شد، از آنجا که کلمه طاعون برای انسان‌ها با خاطره سال‌های مرگ‌ومیر فراگیر همراه است، برخی به اشتباه این دو بیماری را یکسان تلقی کردند درصورتی که اساسا این دو بیماری تفاوت بسیار با یکدیگر دارند و امکان انتقال طاعون نشخوار‌کنندگان کوچک به انسان وجود ندارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ، طاعون نشخوارکنندگان کوچک(PPR)  که به‌نام طاعون بز نیز شناخته می‌شود یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که از گوسفند و بز به حیات‌وحش و در مواردی بسیار کمتر، از حیات‌وحش به دام اهلی منتقل می‌شود.تب، ترشحات چشم و بینی، التهاب و جراحات دهانی، اختلال تنفسی و سرفه، ذات‌الریه، التهاب روده‌ها و اسهال از علائمی است که در حیوان ظاهر می‌شود. عامل بیماری یک ویروس است. این بیماری در گونه‌های گاو، گاومیش، ‌شتر و خوک هم می‌تواند شیوع پیدا کند اما نشانه‌های بالینی آن متفاوت است.

شهاب‌الدین منتظمی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش  درباره این بیماری می‌گوید: این بیماری به هیچ عنوان قابلیت انتقال به انسان ندارد و ویژه نشخوار‌کنندگان کوچک است. در حیات‌وحش بعضا می‌تواند تلفات سنگینی به همراه داشته باشد. مدیریت و کنترل این بیماری در حیات‌وحش دشوارتر از شیوع آن در دام‌های اهلی است.

به‌گفته او اصلی‌ترین راه مقابله با شیوع این بیماری در حیات‌وحش، واکسینه شدن دام‌های اهلی است. منتظمی می‌گوید: علاوه بر واکسینه شدن دام اهلی،  باید در محل‌هایی که ممکن است دام اهلی و حیات‌وحش نشخوارکننده کوچک تلاقی داشته باشند، به‌ویژه بر سر آبشخورها مراقبت‌های لازم به عمل بیاید و ضد‌عفونی و گندزدایی دائمی صورت گیرد؛ البته ترجیح بر این است که این 2گونه با هم در یک زیستگاه وجود نداشته باشند و دام اهلی به آبشخورهای ایجاد شده دسترسی نداشته باشد.

اما این اتفاق نمی‌افتد هر چند که سازمان دامپزشکی در سال‌های اخیر همکاری بهتری با سازمان حفاظت محیط‌زیست داشته است. شهاب‌الدین منتظمی در این‌باره می‌گوید: امسال سازمان دامپزشکی در مدیریت طاعون نشخوارکنندگان واکسیناسیون فراگیر انجام داده است و انتظار داشتیم این بیماری در کانون‌های درگیری، کمتر گزارش می‌شد اما متأسفانه یکی از دلایل شیوع این بیماری در کشور این است که گله‌هایی که دائم در حال حرکت هستند از دروازه واکسیناسیون به دلایل نامعلوم عبور نمی‌کنند و سر از آبشخورهای حیات‌وحش درمی‌آورند و بیماری را به حیات‌وحش منتقل می‌کنند.روابط‌عمومی سازمان دامپزشکی اعلام کرده است شیوع طاعون نشخوارکنندگان در استان البرز که نگرانی‌هایی را بین مردم ایجاد کرده است‌، برای دام یا حیات‌وحش کشنده است و قابلیت انتقال به انسان ندارد.

مدیرکل دفتر حفاطت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: امسال با وجود واکسیناسیون فراگیر در چند کانون از جمله البرز، خراسان‌جنوبی و مازندران مواردی از طاعون نشخوارکنندگان مشاهده و در استان البرز وجود 6راس لاشه گزارش شد. در استان مازندران که مناطق هم‌مرز با استان البرز دارد نیز یک لاشه دیگر پیدا شد که تمام این لاشه‌ها به‌صورت بهداشتی دفن شدند.

تعداد لاشه‌های حیات‌وحش که در اثر این بیماری تلف شده‌اند احتمالا بیشتر از این اعداد است؛ چرا که برخی از آنها به‌دلیل حضور گرگ و پلنگ در مناطق کوهستانی و صعب‌العبور البرز یافت نمی‌شوند. ضمن اینکه محیط‌بانان نیز امکان بازدید و بازرسی همه مناطق کوهستانی را ندارند.منتظمی با اشاره به اینکه آبشخورهای طبیعی و دست‌ساز مناطقی که حیات‌وحش تلف شده در آن به‌دست آمده‌اند ضد‌عفونی شده است می‌گوید: گشت و پایش در این مناطق برای یافتن لاشه‌های دیگر، بیشتر شده است.

سال گذشته بالغ بر 500راس قوچ و میش و کل و بز که جزو نشخوار‌کنندگان کوچک هستند در اثر این بیماری عمدتا در کانون‌های کلاه‌قاضی اصفهان و خراسان‌جنوبی از بین رفتند که امسال در این کانون‌های شیوع، واکسیناسیون دام‌های اهلی به‌منظور پیشگیری از شیوع بیماری در حیات‌وحش به‌صورت فراگیر انجام شده است.

سازمان دامپزشکی کشور اما تلفات حیات‌وحش به‌دلیل ابتلا به طاعون نشخوارکنندگان را رو به گسترش می‌داند اما امیدوار است که در چند سال آینده این بیماری در حیات‌وحش به‌طور کامل ریشه‌کن شود. با این حال تأکید دارد که ریشه‌کن شدن بیماری طاعون نشخوارکنندگان در جمعیت علفخوارها در حیات‌وحش به‌دلیل قاچاق دام اهلی در سراسر کشور به‌خصوص در مناطق مرزی، به آسانی امکانپذیر نیست.

خشکسالی و طاعون
از مهم‌ترین دلایل  رودر رویی دام و حیات‌وحش خشکسالی است و آنطور که شهاب‌الدین منتظمی به همشهری می‌گوید، یکی از نگرانی‌ها این است که در اثر فقر پوشش گیاهی که در اثر کم‌آبی در کل کشور اتفاق افتاده است، حیات‌وحش سر از آبشخورهای دام اهلی و مزارع درآورند و شیوع بیماری بیشتر شود. بسیاری از چراگاه‌هایی که به‌عنوان مستثنیات در دل مناطق حفاظت‌شده وجود دارد، در سال‌های اخیر از دامداران و عشایر خریداری شد.

ولی هنوز بخش‌هایی از آنها به‌عنوان مستثنیات وجود دارند و اگرچه پیش‌تر دام اهلی سر از آبشخورهای حیات‌وحش درمی‌آورد، ولی به‌گفته مدیرکل دفتر حفاطت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست، حالا این حیات‌وحش است که به‌دلیل فقر پوشش گیاهی به سمت مزارع می‌روند و در نتیجه، پایش برای حفاظت از حیات‌وحش مستمر و فراگیر شده است تا کوچک‌ترین موارد مشکوک به سازمان دامپزشکی که متولی واکسیناسیون دام اهلی است گزارش شود.

در موضوع شیوع طاعون نشخوارکنندگان در جمعیت حیات‌وحش کاری نمی‌توان کرد؛ چون گونه‌ها پس از ابتلا به بیماری جان خود را از دست می‌دهند و فقط می‌توان دام‌های اهلی را با واکسیناسیون علیه طاعون نشخوارکنندگان حفظ و زنجیره انتقال بیماری به‌گونه‌های حیات‌وحش را قطع کرد. امسال نیز براساس اعلام مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست، کانون‌های بروز طاعون نشخوارکنندگان همچون سال‌های گذشته، تلفات حیات‌وحش در مناطق و استان‌های البرز، مازندران، ‌کلاه‌قاضی و خراسان‌شمالی را افزایش می‌دهد.