سلامت نیوز:«اسماعیل‌آباد قرار است خراب شود. می‌گویند خانه‌ها سند ندارند و برای مردم نیستند. چاره‌ای نیست، اما کجا برویم؟ حداقل نگذارند آواره شویم. ای خدا برای ما کاری کن...» اینها واگویه‌های یکی از جوانان محله اسماعیل‌آباد قم است که تصور می‌کند برای تخریب خانه‌های این سکونتگاه غیررسمی وارد محله شده‌ایم.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،از روزی که خبر ساماندهی و جابه‌جایی این محله در رسانه‌ها منتشر شد، هر کسی که وارد محله میشود، اهالی او را از پنجره، پشت‌بام و کوچه پس‌کوچه‌ها رصد می‌کنند. خانه‌های اسماعیل‌آباد آلونک‌هایی هستند که در دو سوی ریل آهن و جوی آب و در حوالی کوه دوبرادران در حاشیه شهر قم قرار گرفته است.
مردم چیز زیادی نمی‌خواهند
پایین‌بودن رهن و اجاره خانه‌های محله اسماعیل‌آباد انگیزه‌ای شد که بعضی از خانواده‌های کم‌درآمد به این محله مراجعه کنند.سیدمحمد خسروی‌مهر، پیرمرد 70ساله تبعه افغانستان می‌گوید: «3-2سال پیش در خیابان ظهور جمکران زندگی می‌کردیم. توان پرداخت اجاره‌خانه را نداشتیم و به این محله آمدیم. الان 10میلیون تومان رهن و ماهانه 250هزار تومان کرایه پرداخت می‌کنم. 4فرزند دارم که در مناطق دیگر زندگی می‌کنند و من و همسرم اینجا هستیم.»
او درباره امرار معاش اهالی با کمک خیران صحبت می‌کرد که مرد میانسالی نزدیک شد و با صدای بلند گفت: «مگر ما انسان نیستیم؟ مگر در این مملکت زندگی نمی‌کنیم؟ به کنتور برق نگاه کنید. اگر زمین‌ها تصرفی است، پس چرا از سال58 برای ما اشتراک برق و آب وصل شده؟ مردم اینجا هیچ‌چیزی جز اشتراک گاز و آسفالت از دولت نمی‌خواهند. جوی آب را نگاه کنید؛ لجن‌زار است.این‌همه درباره مشکلات اهالی این محله گفته شده ولیفایده‌ای ندارد.»
اسماعیل‌آباد گاز شهری ندارد
جلوی هر خانه یک یا دو بشکه 220لیتری گذاشته شده و سوخت مورد نیاز مردم از طریق کپسول گاز و نفت تامین میشود. آنها هر بشکه نفت را 220هزار تومان می‌خرند. سید عبدالحسین حسینی، یکی دیگر از اتباع افغانستانی درباره مشکلات تهیه و استفاده نفت می‌گوید:
«تاکنون چند خانه به‌دلیل استفاده ناایمن از نفت برای گرمایش دچار آتش‌سوزی شده. بیشتر مردم این محله کارگر روزمزد و بعد از شیوع کرونا بیکار هستند. اگر درآمد داشته باشند که اصلا در این محله زندگی نمی‌کنند. اینجا تابستان خاک است و زمستان گل. آسفالت نیست و بعضی‌وقت‌ها نفت و کپسول گاز پیدا نمی‌شود.»
مدرسه نداریم
فاضل خرمی‌نیا، نوجوان 11ساله که خودش در این محله به دنیا آمده است هم می‌گوید: «بچه‌های این محله به مدارس منطقه شهرقائم می‌روند. اینجا مدرسه ندارد و بعضی از بچه‌ها ترک تحصیل کرده‌اند.»در محله اسماعیل‌آباد یک مغازه خواربارفروشی وجود دارد که یکی از مهاجران اهل همدان آن را اداره می‌کند. تنها نانوای محله هم اسماعیل بیگی است. او 6سال پیش نانوایی را راه‌اندازی کرده و چون آزادپز است، فعالیت مستمر ندارد. بیگی که در منطقه شهرقائم زندگی می‌کند و هر روز برای پخت نان سنگک به اسماعیل‌آباد می‌رود، می‌گوید: «زمین نانوایی قولنامه‌ای است، اما فروشنده گفته اگر کسی ادعای مالکیت کند جوابگوست.»
نمایی از محله
قم حدود 2هزار هکتار سکونتگاه غیررسمی در قالب 16محله دارد که اسماعیل‌آباد یکی از آنهاست. محله‌ای که به‌گفته معاون مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم در 30 تا 40سال اخیر توسط مهاجران احداث شده است. داوود طلوعی می‌گوید: «اسماعیل‌آباد در محدوده شهری واقع نشده و از خدمات زیرساختی و روساختی محروم است.
خانه‌های این محله هم عمدتا با مصالح بازیافتی به صورت غیرمقاوم و غیرمجاز ساخته شده‌اند.»به گفته او، جمعیت اسماعیل‌آباد هم‌اکنون 902نفر است که شامل 179خانوار و 111قطعه ساختمان میشود.مطالعات انجام‌شده درباره محله اسماعیل‌آباد نشان می‌دهد کوچه‌های خاکی و آسفالت‌نشده، فاضلاب‌های رهاشده در کوچه‌ها، ساخت خانه‌های غیراستاندارد با مصالح بازیافتی، نبود مکان‌های آموزشی و درمانی و ورزشی و تراکم جمعیت نامتناسب از آسیب‌های کالبدی این محله است. این محله فضایی امن و دور از نظارت برای مصرف، توزیع و خرید و فروش مواد‌مخدر است.
ساماندهی اسماعیل‌آباد
در سال‌های گذشته بسیاری از مسئولان کشوری و استانی به‌واسطه رسانه‌ای‌شدن مشکلات اهالی اسماعیل‌آباد به این محله رفته و در برخی موارد وعده‌هایی داده‌اند که به‌دلیل مالکیت شخصی اراضی اسماعیل‌آباد و خارج از محدوده بودن اراضی، امکان اجرای وعده‌ها فراهم نشد. طرح ستاد بازآفرینی درباره ارتقای این محله هم به همین دلایل اجرا نشد. معاون مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه‌و شهرسازی قم به سفر اخیر مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری به این استان اشاره می‌کند که در این سفر تصمیم مهمی برای اسماعیل‌آباد گرفته شد.
طلوعی می‌گوید: «در جلسه با حضور مدیرعامل شرکت بازآفرینی و استاندار قم اعلام شد که محله اسماعیل‌آباد جابه‌جا شود.» سرنوشت جابه‌جایی ساکنان محله اسماعیل‌آباد از نظر آنها ابهام‌های زیادی دارد. آنها در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری تصور می‌کنند که قرار است زمینی در منطقه پردیسان برای اسکان آنها درنظر گرفته شود و پس از آن همه واحدهای محله تخریب شود. اما ساکنان اسماعیل‌آباد تمایلی به سکونت در پردیسان ندارند.یکی از مسئولان استان که به‌عنوان متولی امور عمرانی، از جزئیات جابه‌جایی محله اسماعیل‌آباد و ساماندهی سایر سکونتگاه‌های غیررسمی اطلاعات دقیق دارد، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم است.
محسن بهشتی می‌گوید: «سال گذشته مطالعاتی درباره سکونتگاه غیررسمی اسماعیل‌آباد انجام و گزارش‌هایی به دفتر مقام معظم رهبری ارسال شد. مسئولان ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) از این محله بازدید کردند و قرار شد بنیاد برکت در طرح ساماندهی اسماعیل‌آباد مشارکت کند. بهترین کاری که برای ساماندهی این محله برنامه‌ریزی شده، جابه‌جایی ساکنان به محله‌ای نزدیک اسماعیل‌آباد است. در نزدیکی اسماعیل‌آباد 5.4هکتار زمین وجود دارد که در داخل محدوده شهری است و تصمیم گرفته شد این زمین با یک قطعه زمین در منطقه پردیسان تهاتر شود.»
بهشتی با بیان اینکه در طرح تفصیلی شهر قم، جای فعلی محله اسماعیل‌آباد کاربری فضای سبز دارد، می‌افزاید: «در طرح جابه‌جایی، ساخت‌وساز با مدلی که خواسته‌ها و نیازهای مختلف خانواده‌ها را تامین کند، انجام و کاربری مذهبی، بهداشتی و درمانی، فضای سبز، آموزشی، خدماتی، تجاری و انتظامی در محله جدید پیش‌بینی میشود.»طرحی که بهشتی از آن صحبت می‌کند با مشارکت دولت، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) و شهرداری قم اجرا میشود. این طرح شاید مرهم زخم ساکنان اسماعیل‌آباد و رهایی آنها از فقر و مشکلات زیستی باشد.
نمایی از محله
454نفر از اهالی این محله مرد و 448نفر زن هستند. 78درصد از اهالی اسماعیل‌آباد را اتباع افغانستانی و 22درصد را ایرانی‌ها‌‌تشکیل می‌دهند. طبق مطالعات انجام‌شده 2درصد از ساکنان این محله دارای یکی از انواع معلولیت‌ها هستند.35درصد از آنها در خارج از کشور و 48درصد در شهر قم به دنیا آمده و بقیه در شهرها و مناطق دیگر متولد شده‌اند.
83درصد از ساکنان هیچ‌گونه پوشش بیمه‌ای ندارند. 45درصد هیچ‌گونه وسایل نقلیه‌ای ندارند و فقط 4درصد آنها سابقه جرایم کیفری دارند. درباره نوع تصرف ملک مسکونی هم 58درصد استیجاری، 40درصد ملکی، یک‌درصد تصرفی و یک‌درصد بدون پاسخ هستند. نوع مالکیت اراضی هم دولتی، اوقافی و تصرفی بدون سند است.
نظر شما