سلامت نیوز:اوایل آبان ماه، پلیس آگاهی تهران از دستگیری سارق یكی از مراكز ترك اعتیاد خبر داد؛ سارقی كه تا دی ماه پارسال، به عنوان نظافتچی در این مركز كار می‌كرد و پس از سرقت داروهای مخدر از محل كار خود و فرار از تهران، تحت تعقیب قرار گرفت تا اینكه 10 ماه بعد در یكی از شهرهای شمالی كشور شناسایی و دستگیر شد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، مرتضی، سارق این مركز ترك اعتیاد پس از دستگیری به ماموران پلیس گفته بود كه به دلیل نیاز مالی، نقشه سرقت از مركز را كشیده و شبانه و در ساعت تعطیلی مطب با كلیدی كه از قبل تهیه كرده بود، وارد اتاق محل نگهداری داروها شده و پس از سرقت، از تهران فرار كرده است.
مرتضی - كه معادل 54 میلیون تومان داروی مخدر از محل كارش دزدید - از معدود سارقان مراكز ترك اعتیاد بود كه شناسایی و دستگیر شد. ظرف 9 سال گذشته، تعداد زیادی از مراكز ترك اعتیاد مورد سرقت قرار گرفته كه هنوز دست بسیاری از مالباختگان، به گرد پای سارقان هم نرسیده چون بیشتر سرقت‌ها چنان هوشمندانه انجام شده كه یا هیچ ردی برای پیگیری وجود ندارد به این معنا كه سارق و همدستانش در اولین اقدام پس از ورود به مركز، هارد دیسك دوربین مدار بسته را همراه محموله دارو و سایر وسایل ارزشمند، زیر بغل زده‌اند و با خود برده‌اند تا هیچ امكانی برای شناسایی و پیگیری نباشد، یا اگر اثر انگشتی به جا مانده، صاحب هوشمند و زبل این اثر انگشت، هنوز هیچ ردپایی در بایگانی قطور اداره آگاهی ندارد.
دستگیری و شناسایی این تعداد معدود از سارقان بداقبال مثل مرتضی هم توفیری به حال مالباخته ندارد چون داروهای ترك اعتیاد، خوش فروش‌ترین مال سرقتی است كه سارق چه ناشی و چه زبردست، به سر خیابان نرسیده، در اولین عطاری، كل محموله را یكجا و نقد آب می‌كند. مرداد 1395، خبری درباره دستگیری اعضای باند سرقت از مراكز ترك اعتیاد منتشر شد؛ باند 3 نفره‌ای كه نیروی خدماتی در یك مركز ترك اعتیاد و صاحب عطاری در قلعه‌حسن‌خان بودند و پس از سرقت دارو از مراكز، داروها را در عطاری خودشان می‌فروختند.
سارقانی كه گیر نمی‌افتند
م. ف، صاحب یك مركز ترك اعتیاد در حاشیه شهر تهران است كه دو سال قبل، مطبش مورد سرقت قرار گرفت.
چه تاریخی از مركز شما سرقت شد؟
«دو سال قبل؛ شب، چند ساعت بعد از پایان كار مطب. گارد آهنی رو شكستن، در ضد سرقت رو با سنگ و فرز بریدن و وارد شدن. صبح كه به مطب اومدم، از گارد شكسته و بریدگی در متوجه سرقت شدم. »
مركز دوربین مدار بسته داشت؟
« دوربین رو هم دزدیدن. »
پس امكان پیگیری هم نداشتین؟
«دوربین ساختمون همسایه، تصاویری از خیابون و پیاده‌رو داشت ولی كیفیت تصویر این دوربین‌ها، چندان بالا نیست. بر اساس همون تصاویر هم شكایت كردیم ولی منجر به نتیجه نشد. »
چه حجم دارو به سرقت رفت؟
«حدود 50 میلیون تومن. متادون، شربت تریاك، بوپرونورفین به علاوه پوكه داروهایی كه باید برای دریافت مجدد دارو، به دانشگاه تحویل می‌دادیم. »
طبق آیین‌نامه «تاسیس و فعالیت مراكز درمان سوءمصرف مواد» متقاضیان باید از دانشگاه علوم پزشكی منطقه درخواست مجوز كرده و پس از تایید، برای مكان مورد نظر، دوربین مدار بسته، سیستم دزدگیر و در ضدسرقت نصب كنند و داروهای مخدر هم باید در گاوصندوق مستقر در مركز و در اتاق مجهز به امكانات حفاظتی نگهداری شود.
م. ف می‌گوید بعضی همكارانش، سیستم دزدگیر را به مركز كنترل پلیس هم وصل می‌كنند ولی بعضی دیگر و از جمله خود او، به ارسال پیامك هشدار به گوشی تلفن همراه‌شان اكتفا كرده‌اند. آن شب هم به گوشی م.ف، پیامكی از سیستم دزدگیر ارسال شده بود.
یعنی وقتی سارق وارد مطب شد، شما متوجه شدین كه ورود غیرمجاز اتفاق افتاده؟
« بله، ولی سیستم دزدگیر چندان قابل اعتماد نبود چون شب‌های قبل‌تر كه پیامك مشابه داشتم، وقتی خودم رو به مطب می‌رسوندم، می‌دیدم وزش طوفان و باد یا حتی پریدن یك گربه، فركانسی به سیستم داده و ارسال پیامك به دلیل دریافت این فركانس بوده. بنابراین، اون شب هم پیامك رو دیدم ولی جدی نگرفتم. »
داروها رو چطور دزدیده بودن؟
« دارو و پوكه داروها داخل گاوصندوق بود. گاو صندوق رو هم باز كرده بودن. »
م.ف، به هیچ كس مظنون نبود و به همه مظنون بود. به تمام بیماران مطب و همسایگان و كسبه.
«به اداره آگاهی گزارش دادم. مامور اومد، اثر انگشت خاصی پیدا نشد. تصویر دوربین همسایه‌ها رو چك كرد. همون تصاویر نه چندان واضح رو. تصویر ماشین‌دزدها رو داشتیم، یك تیبای نوك مدادی.
حتی پلاك ماشین هم تا حدی دیده می‌شد ولی خوانا نبود. اون شب، یك نفر از اعضای تیم هم بیرون بوده و كشیك می‌داده بدون اینكه صورتش رو بپوشونه. تصویرش رو مرتب می‌دیدیم كه رد می‌شد و اطراف رو نگاه می‌كرد ولی اداره آگاهی هیچ پرونده‌ای از این فرد نداشت. گزارش و پیگیری این سرقت‌ها، اغلب به نتیجه‌ای نمی‌رسه چون دزدها یاد می‌گیرن كه چطور از تله سیستم‌های امنیتی فرار كنن. همون سال مامور اداره آگاهی به من گفت كه گروه سارقان مراكز ترك اعتیاد، بسیار حرفه‌ای هستن و ردی از خودشون باقی نمی‌ذارن.»
مسوولان واحد داروهای مخدر دانشگاه علوم پزشكی كه هر ماه، سهمیه داروهای م.ف را تحویل می‌دادند، هیچ وقت از این سرقت باخبر نشدند. صاحبان مراكز ترك اعتیاد، این سرقت‌ها را گزارش نمی‌كنند چون از طرف دانشگاه جریمه می‌شوند و علاوه بر اینكه باید داروهای به سرقت رفته را از جیب خودشان تامین كنند، مسوولان دانشگاه، با توجیه ایمن نبودن مطب، سهمیه دارویی مطب را كاهش داده یا توزیع ماهانه دارو را در قالب توزیع هفتگی یا روزانه، خرد می‌كنند چون مسوولیت تامین امنیت مركز و نگهداری داروهای مخدر را، برعهده موسس می‌دانند و هر نوبت تخطی را با تذكر شفاهی و كتبی، كاهش یا قطع سهمیه دارو، لغو موقت و دائم مجوز فعالیت و در نهایت، ارجاع به مراجع قضایی پاسخ می‌دهند.
به همین دلیل، صاحبان مراكز ترك اعتیاد ترجیح می‌دهند ضرر سنگین ناشی از سرقت و تخریب مطب را تقبل كنند اما مسوولان دانشگاه، از داستان سرقت دارو بویی نبرند چون جبران مافات جریمه‌های دولت، خیلی خیلی گران‌تر از خسارت یك سرقت تمام می‌شود.م. ف می‌گفت: «اغلب دوستانم كه مركز ترك اعتیاد دارن، حداقل یك بار، مطب‌‌شون سرقت شده ولی به دانشگاه گزارش ندادن. سارقان مراكز ترك اعتیاد، اونقدر ماهر هستن كه حتی از زمان تحویل دارو با خبرن و معمولا، زمانی رو برای سرقت انتخاب می‌كنن كه صاحب مركز، سهمیه داروی مطب رو تحویل گرفته.»
حد انتظار و خبرگی سارقان مراكز ترك اعتیاد را، نیاز مالی تعیین می‌كند. به همین دلیل در هفته‌ها و ماه‌هایی از سال و در سال‌هایی كه تورم و نرخ بیكاری در كشور رو به افزایش می‌رود، آمار سرقت از این مراكز هم رو به صعود است. حوصله این سارقان برای زاغ‌زنی و آمار گرفتن از تراكنش دارویی مراكز ترك اعتیاد، آنقدر هست كه قبل از شناسایی تمام راه‌های نفوذ به این مطب، خود را به چاه نیندازند. آنها خیلی خوب می‌دانند هر جنس سرقتی از مطب ترك اعتیاد، چه جور مشتری‌ای در بازار سیاه دارد؛ داروی ترك اعتیاد یك جور مشتری دارد، بلیستر خالی قرص متادون و شیشه شربت تریاك، یك جور مشتری دارد، تجهیزات پزشكی مطب‌ها، وسایل معاینه و خونگیری یك جور مشتری دارد.
سارقان، حتی در این حد می‌دانند كه بنا به الزامات قانونی و امنیتی، تا پوكه خالی داروی مخدر، به دانشگاه تحویل نشود، از داروی جدید خبری نیست. پس، صاحب مركز ترك اعتیاد، برای فرار از تنگنای جریمه‌های دانشگاه، چاره‌ای ندارد جز اینكه راهی بازار سیاه شود و هم متادون و شربت تریاك و با قیمت چند برابر از مالخر بخرد، هم پوكه خالی داروی مخدر تا از آزمون «پاكدستی» در مقابل مسوولان دانشگاه سربلند خارج شود.
م. ف می‌گفت سال 97، برای هر بلیستر خالی قرص متادون، 7 هزار تومان به دارو فروش ناصرخسرو پول داد در حالی كه قیمت دولتی بسته 100 عددی قرص كمتر از 7 هزار تومان بود. م.ف دوستانی دارد كه از خودش هم بداقبال‌ترند؛ آنهایی كه بعد از دریافت سهمیه یك ماهه دارو، در مسیر برگشت به مركز، قربانی زورگیری سارقان شده‌اند.
یكی از دوستان م.ف، یك سال و نیم قبل، به روال معمول هر ماه، با یك راننده آشنا، راهی واحد داروهای مخدر دانشگاه شد و در مسیر برگشت، راننده را برای تحویل دارو به سمت مطب فرستاد و خودش به خانه رفت و دو ساعت بعد، راننده سراسیمه تلفن زد و گفت كه نیمه‌راه، در یك تصاف ساختگی در خیابانی خلوت، سارقان مسلح، تهدیدش كرده‌اند كه اگر محموله دارو را تحویل ندهد، روانه آخرت می‌شود.
این درمانگر اعتیاد هم، دستش به داروهای سرقت شده نرسید و با وجود چهره‌نگاری در اداره آگاهی، سارقان هم شناسایی نشدند؛ سارقانی كه اغلب صاحبان مراكز ترك اعتیاد را می‌شناسند و حتی از مسیر آمد و رفت و زمان تحویل داروهای‌شان هم باخبرند چون واحد داروهای مخدر دانشگاه‌های علوم پزشكی، مراكز شناخته‌شده‌ای با نشانی و ساعت كار مشخص هستند و در بعضی از این ادارات حتی، زمان‌بندی تحویل دارو به مطب‌ها با ذكر مشخصات و نشانی مطب برای عموم قابل دسترس است و كافی است سارق و همدستانش، كمی سحرخیز باشند و به بهانه‌های بیخودی كه در جیب هر آدمی پیدا می‌شود، سری به این ادارات بزنند.
سرقت به وقت تحویل سال
ح. الف، صاحب یك مركز ترك اعتیاد در اصفهان است كه مطبش دو بار مورد سرقت قرار گرفت؛ اسفند 95، آذر 97.
«چند ساعت قبل از تحویل سال بود؛ 7 غروب. پای سفره هفت سین نشسته بودم كه صاحب ملك تلفن زد و پرسید خودت در مطب رو باز گذاشتی؟»
ح. الف، همان لحظه به پلیس 110 تلفن زد و خودش را به مطب رساند كه با درهای شكسته و قفل‌های گشوده و گاو صندوق خالی مواجه شد.
«دزدگیر نداشتیم ولی دوربین مداربسته و گارد آهنی و قفل كتابی و گاوصندوق داشتیم. هارد دوربین رو بردن، با شاه كلید، همه قفل‌های كتابی رو باز كردن، درها رو با دیلم شكستن و گاو صندوق رو هم باز كردن. علاوه بر دارو، كولر و بخاری و كامپیوتر و تلویزیون رو هم بردن. دو نفر بودن، با یك وانت پیكان، مطب رو جارو زدن. صاحب مغازه اون طرف خیابون، فكر كرده بود داریم نقل مكان می‌كنیم.»
سرقت دوم، زمستان 97 بود، ساعت 2 صبح. دزد، یك نفر بود كه از راه پشت بام، خودش را به پنجره نورگیر اتاق دارو رسانده و از همان جا وارد شده بود؛ از یك قاب پنجره 15 در 40 سانت. از همان جا هم فرار كرده بود، همراه با كل داروها و هارد دیسك دوربین مدار بسته.
«گاوصندوق دست‌ساز رو باز كرده بود. چطور آخه؟ البته دستگیر شد چون غیر از مطب من، از 19 مطب و كارگاه تراشكاری هم سرقت كرده بود. دستگیر شدنش فایده‌ای برای من نداشت چون همه داروها رو فروخته بود. من هنوز در عجبم كه چطور تونست وارد بشه؟ از یك پنجره 15 در 40؟ عین مارمولك؟ غیر از من و همكارام، هیچ كسی از وجود این پنجره خبر نداشت.»
ح. الف می‌گوید ارزش داروهایی كه سال 95 از مطبش به سرقت رفت، حدود 30 میلیون تومان و سال 97 حدود 50 میلیون تومان بود. می‌گوید داروی مخدری كه از مطب ترك اعتیاد سرقت می‌شود، هیچ برگشتی ندارد چون كمتر از 12 ساعت به پول نقد تبدیل می‌شود. این تحمیل زیان ظرف 9سال اخیر و استمرار آن، حالا، درمانگران اعتیاد را هم كارآزموده كرده و ح. الف و باقی صاحبان مطب‌های ترك اعتیاد، می‌گویند كه یادگرفته‌اند هر تكه از سهمیه داروی ماهانه را در كنجی خارج از مطب پنهان كنند تا دزدها در دفعات بعد با كاهدان مواجه شوند. ح. الف می‌گوید این حقه هم، یكی دیگر از رازهای مگوی صاحبان مراكز ترك اعتیاد است كه باید از چشم مسوولان دانشگاه مخفی بماند.
مالخرهای دارو
سرقت از مراكز ترك اعتیاد، پدیده نوظهور دهه 90 و مولود واگذاری این مراكز به دانشگاه‌های علوم پزشكی و تغییر رویه به ترجیح درمان با متادون است كه افزایش تولید انبوه این داروی اگونیست را هم رقم زد. شرایط ایجاد شده؛ افزایش تجویز و تولید و تقاضای متادون، دیوارهای بازار سیاه نشت این داروی اگونیست از كانال توزیع قانونی را چنان بالا برد كه در اوایل دهه 90، عرضه و تقاضای زیر زمینی متادون، یك تشكیلات سازمان یافته و استخوان‌دار داشت؛ تشكیلاتی نانوشته كه از عطاری محل شروع می‌شد و آخر خط، دستفروشان خیابانی دارو ایستاده بودند .
سابقه اولین سرقت‌ها از كلینیك‌های ترك اعتیاد را هم باید در همین زمان جست‌وجو كرد. سال‌هایی كه به دنبال افزایش تعداد پرونده‌های بیماران تحت درمان با متادون در مراكز ترك اعتیاد، سارقانی كه منتظر بودند از سرقت هر كالای ارزشمند، اسكناسی روانه جیب كنند، با اطلاع از تقاضای سیرناشدنی بازار به دلیل خاصیت نشئه‌آوری هر چند خفیف متادون، مظنه‌ای از سطح عرضه گرفتند و متوجه شدند فروش داروهای سرقتی از مراكز ترك اعتیاد، بی‌دردسرترین مال‌فروشی است. كافی بود چند نفوذی در قالب معتاد داوطلب درمان داشته باشند و با كمی هزینه و حوصله برای طی شدن دوره درمان نفوذی، از محل اختفای دارو با خبر شوند. باقی كار همان روال عرف سرقت بود.
آذر ماه سال 1390 رییس پلیس آگاهی استان خراسان‌رضوی از دستگیری سارق داروهای مخدر مراكز ترك اعتیاد مشهد خبر داد. این سارق، پس از دستگیری، به 6 فقره سرقت داروهای مخدر از مراكز ترك اعتیاد اعتراف كرد و گفت كه چند روز قبل از سرقت، همراه همسر خود، به عنوان معتاد به مراكز ترك‌اعتیاد مراجعه می‌كرده و پس از زیرنظر گرفتن محل، در زمان تعطیلی مركز، با تخریب ورودی‌های مركز، دارو و اشیای قیمتی را به سرقت می‌برده است.
تیر ماه سال 91، پلیس آگاهی اصفهان باند 6 نفره سرقت دارو از مراكز ترك اعتیاد این استان را دستگیر كرد. اعضای این باند پس از دستگیری، به 60 فقره سرقت داروی متادون از مراكز ترك اعتیاد در استان اصفهان اعتراف كرده بودند.
نابغه‌های شبگرد
ب. ش صاحب یك مركز ترك اعتیاد در مازندران است كه سال 92، شب همان صبحی كه سهمیه ماهانه 80 بیمار را از واحد داروهای مخدر دانشگاه تحویل گرفته بود، مطبش مورد سرقت قرار گرفت؛ 45 شیشه شربت تریاك، 2 هزار عدد قرص متادون 20 میلی‌گرم، 2 هزار عدد قرص متادون 40 میلی‌گرم. ب. ش، این سرقت را به دانشگاه گزارش نكرد.
«ساختمون، تجاری بود و ساعت 10 شب، كل واحدها تعطیل بودن. دزدها، برق ساختمون رو از جعبه تقسیم قطع كردن كه دزدگیر هم از كار بیفته. درِ مطب و تمام قفل‌های آهنی و حتی درِ گاو صندوق رو هم با دستگاه هوابرش شارژی، مثل پنبه بریده بودن. دوربین مداربسته و كامپیوتر رو هم با خودشون بردن. ظرف یك هفته، 9 مطب ترك اعتیاد رو با همین روش سرقت كردن و هیچ وقت هم شناسایی نشدن. خیلی ماهر بودن. تمام مطب‌ها رو روزی خالی كردن كه سهمیه داروشون به روز شده بود. با دوستانم كه حساب می‌كردیم، ظرف یك هفته 150 میلیون تومن دارو دزدیده بودن.»
علی غلامی، دبیر كانون درمانگران اعتیاد كشور تایید می‌كند كه افزایش سرقت از مراكز ترك اعتیاد، تابعی از رونق بازار آزاد عرضه متادون و افزایش فروش غیرمجاز داروهای ترك اعتیاد در عطاری‌ها بوده كه هر دو عامل، سارقان را تشویق كرده كه در كار خود، ماهرتر و متوسل به ابزار تخصصی‌تر شوند.
«7500 مركز ترك اعتیاد در كشور داریم و طبق گزارش‌هایی كه به دستمون رسیده، حدود 10درصد مراكز، مورد سرقت دارو قرار گرفتن و ظرف 5 سال گذشته، نه تنها آمار سرقت‌ها بیشتر شده، سرقت‌ها، زنجیره‌ای شده.
یعنی در یك شهر در یك مدت كوتاه، مثلا دو هفته، از 5مطب، دارو سرقت میشه و دیگه در اون شهر هیچ خبری نیست و كمی بعد، گزارش‌هایی از بقیه شهرها به دستمون می‌رسه. فقط هم سرقت از مكان نیست. ظرف چند سال اخیر، زورگیری دارو هم به سرقت‌های مكان اضافه شده اما تعداد این موارد، خیلی زیاد نیست چون سارق می‌دونه كه زورگیری، جرم خشن محسوب میشه ولی سرقت از مطب‌ها هنوز ادامه داره. عطاری‌ها انگیزه سرقت از مراكز ترك اعتیاد رو بالا بردن چون عطاری، اولین خریدار داروی ترك اعتیاده و فروش داروی ترك اعتیاد به عطاری‌ها، از فروش طلا و جواهر هم آسون‌تره. صاحب عطاری از هیچ سارقی نمی‌پرسه این همه قرص متادون رو از كجا آوردی و سارق خیالش راحته كه فروش داروی سرقتی به عطاری، حتی قابل رد‌گیری هم نیست.
یك سارق دستگیر شده به ما گفت طلای سرقتی یا وسایل منزل رو باید به یك پنجم قیمت به مالخر بفروشه ولی عطاری، داروی مخدر رو به قیمت خوب و نقد و حتی بدون كسر درصد ازش می‌خره بدون اینكه نیاز به اثبات منشا دارو باشه چون عطاری هم با مشتری زیرزمینی و نقد طرفه. سهمیه داروی ماهانه هر مركز ترك اعتیاد، 100 شیشه 250 میلی لیتر شربت تریاك، حدود 3 هزار قرص متادون 20 میلی‌گرم و حدود 2 هزار قرص متادون 40 میلی‌گرمه. ما برای دریافت این مجموعه دارو از واحد داروی دانشگاه علوم پزشكی، حدود 7میلیون تومن پرداخت می‌كنیم در حالی كه در بازار آزاد، 60 میلیون تومن خرید و فروش میشه.
پس سارق می‌دونه از این سرقت چقدر سود می‌بره و حتی بعضی‌هاشون، پیش خرید و پیش فروش هم دارن؛ عطاری، داروی ترك اعتیاد رو، قبل از سرقت، پیش خرید می‌كنه و سارق، داروی سرقتی رو، قبل از سرقت پیش‌فروش می‌كنه. به همین دلیل، دستگیری سارق مركز ترك اعتیاد، هیچ فایده‌ای برای درمانگر نداره چون داروی سرقتی در لحظه آب شده.»
معاش قاچاق
صفحات مجازی، برای «بازار سیاه» چنین تعریفی دارند:«Black Market یك بازار كالا و خدمات است كه خارج از حیطه حمایت شده رسمی و قانونی كار می‌كند. چنین فعالیت‌هایی به طور معمول به عنوان یك مكمل برای اقتصاد رسمی تعریف می‌شود. بازار سیاه در تمام كشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته امكان فعالیت دارد و فعالان این بازار با فرار از قوانین حقوق و مقررات و مجازات دولت ارتزاق می‌كنند. مواد مخدر، اسلحه، فحشا و دارو، پرسودترین بازارهای سیاه جهان است. بازار سیاه، مولود ضعف نظارت‌های قضایی و اختلاف زیاد قیمت كالای توزیع شده از كانال دولتی و سطح عرضه آزاد است.»
«متادون كلراید» در ایران بازار سیاه دارد. بازار سیاهی به گستردگی اغلب عطاری‌های شهر، تمام پاتوق‌های خیابانی و بیابانی مصرف مواد مخدر و پیاده‌روهای سرقفلی‌دار دستفروشان دارو. قیمت بسیار ارزان داروی ایرانی، ضعف نظارت بر روند توزیع دارو در فاصله مبدا تا تحویل نهایی و در نهایت، تقاضای بالا به دلیل خاصیت نشئه‌آوری متادون باعث شده بازار سیاه این داروی اگونیست در كشور، بسیار پررونق باشد. از آنجا كه قیمت كالاهای موجود در بازار سیاه، تابعی از افت و خیز نرخ ارز در كشور است، متادون هم از این تغییرات قیمتی مستثنی نیست .
متادون كلراید در ایران در چهار شكل دارویی تولید می‌شود؛ قرص، پودر، شربت و ویال تزریقی. قرص با دوزهای 5، 20 و 40 میلی‌گرمی، پودر در ساشه‌های یك گرمی، شربت در شیشه‌های 250 میلی لیتری و با دوزهای 5 و 25 میلی‌گرمی و ویال تزریقی با دوزهای 5 و 10 میلی‌گرمی و با محدودیت توزیع بیمارستانی. كمترین تقاضا در بازار سیاه، برای ویال تزریقی، پودر و شربت است و چون مصرف قرص سهل‌ترین روش استفاده از این داروی مخدر است، موجودی بازار سیاه، نه فقط از تولیدات داخل، بلكه از طریق واردات قاچاق از تركیه، عراق،
كشورهای حوزه خلیج فارس و افغانستان هم تامین می‌شود علاوه بر اینكه به دلیل ارزانی قیمت تولید داخلی، قاچاق معكوس این داروی مخدر به كشورهای همسایه هم همچنان برقرار است منتها متادون وارداتی قاچاق، قرار است تقاضای تصاعدی را سیراب كند و جوابگوی خماری بیماران معتاد در حال ترك اعتیاد باشد، وقتی مركز درمانی و پزشك معالج، بنا به تشخیص، دوز مشخصی از دارو برای بیمار دارای تخریب سنگین تجویز می‌كند و این دوز مشخص، كفایت درد بیمار نیست و ناچار به بازار سیاه پناه می‌برد تا كمبود دریافت مخدر را جبران كند. در حالی كه قاچاق معكوس، ناشی از سیاستگذاری‌های غلط دولت برای قیمت‌گذاری اولیه و تشویق به قاچاق معكوس به كشورهای همسایه است تا با فروش دلاری در كشور مقصد، از محل بازگشت ارز قاچاق، منفعت چند برابری حاصل شود.
تعداد تولید‌كنندگان داروی متادون در ایران چندان زیاد نیست، چون بنا به الزام پروتكل الحاقی هیات بین‌المللی كنترل مواد مخدر INCB در سال 1972، متادون در فهرست داروهای تحت كنترل قرار گرفته و از آنجا كه دولت ایران هم از امضا‌كنندگان این پروتكل بوده، نه تنها تولید این دارو در كشور باید محدود باشد، هر ساله هم گزارش میزان تولید و نیاز مصرف و تمدید مجوز تولید، به این هیات نظارتی بین‌المللی گزارش می‌شود و مبارزه با واردات یا صادرات قاچاق متادون هم باید همتراز با باقی اقدامات مقابله با مواد مخدر باشد.
سوم آبان ماه امسال یكی از شركت‌های تولید‌كننده متادون، قیمت‌های خود را به‌روزرسانی كرد.
هر بسته 100 عددی قرص متادون 5 میلی‌گرم:
«در كارخانه 10 هزار تومان/ برای شركت پخش 11500 تومان/ برای مصرف‌كننده 14500 تومان »
هر بسته 100 عددی قرص متادون 20 میلی‌گرم:
«در كارخانه 22 هزار تومان/ برای شركت پخش 25080تومان / برای مصرف‌كننده 31500 تومان»
هر بسته 100 عددی قرص متادون 40 میلی‌گرم:
«در كارخانه 26400تومان/ برای شركت پخش 27360 تومان/ برای مصرف‌كننده 38 هزار تومان»
همین اعداد می‌تواند گره گشای علت راهیابی متادون به بازار سیاه باشد. آخر بهار امسال كه قیمت دلار در بازار آزاد، 17756 تومان بود، یكی از داروفروش‌های غیرقانونی در خیابان ناصرخسرو، هر عدد قرص متادون 5 میلی‌گرمی را 2 هزار تومان، هر عدد قرص متادون 20 میلی‌گرمی را 5 هزار تومان و هر عدد قرص متادون 40 میلی‌گرمی را 10 هزار تومان به من می‌فروخت. 12 آبان كه قیمت دلار به 29 هزار تومان رسید، این دارو فروش هر ورق 10 عددی متادون 5 میلی‌گرمی را 40 هزار تومان، هر ورق 10 عددی متادون 20 میلی‌گرمی را 80 هزار تومان و هر ورق 10 عددی متادون 40 میلی‌گرمی را 130 هزار تومان می‌فروخت.
این داستان ، مرگ هم دارد
تا اینجا، همه‌چیز بامزه بود؛ حكایت سرقت و تعقیب و كلاهبرداری و رودست خوردن و ...
این داستان، روی تلخ هم دارد؛ اواخر شهریور امسال، پلیس آذربایجان شرقی از دستگیری یك مرد متهم به قتل خبر داد؛ مردی كه به دلیل اعتیاد، به یك مركز ترك اعتیاد مراجعه كرده بود و از پزشك مركز، قرص متادون خواسته بود اما پزشك معالج، به دلیل اینكه نام این فرد در فهرست بیماران مركز نبود، از تحویل دارو به او خودداری می‌كند و بیمار معتاد هم پزشك را با شلیك سه گلوله به قتل می‌رساند... .
«7500 مركز ترك اعتیاد در كشور داریم و حدود 10درصد مراكز، مورد سرقت دارو قرار گرفتن فقط هم سرقت از مكان نیست. ظرف چند سال اخیر، زورگیری دارو هم به سرقت‌های مكان اضافه شده. عطاری‌ها انگیزه سرقت از مراكز ترك اعتیاد رو بالا بردن چون عطاری، اولین خریدار داروی ترك اعتیاده و فروش داروی ترك اعتیاد به عطاری‌ها، از فروش طلا و جواهر هم آسون‌تره. صاحب عطاری از هیچ سارقی نمی‌پرسه این همه قرص متادون رو از كجا آوردی و سارق خیالش راحته كه فروش داروی سرقتی به عطاری، حتی قابل رد‌گیری هم نیست.
سهمیه داروی ماهانه هر مركز ترك اعتیاد، 100 شیشه 250 میلی لیتر شربت تریاك، حدود 3 هزار قرص متادون 20میلی‌گرم و حدود 2 هزار قرص متادون 40 میلی‌گرمه. ما برای دریافت این مجموعه دارو از واحد داروی دانشگاه علوم پزشكی، حدود 7میلیون تومان پرداخت می‌كنیم در حالی كه در بازار آزاد، 60میلیون تومن خرید و فروش میشه. پس سارق می‌دونه از این سرقت چقدر سود می‌بره و حتی بعضی‌هاشون، پیش خرید و پیش فروش هم دارن؛ عطاری، داروی ترك اعتیاد رو، قبل از سرقت، پیش خرید می‌كنه و سارق، داروی سرقتی رو، قبل از سرقت پیش‌فروش می‌كنه.
نظر شما