استفراغ صفراوی یک تجربه آزار دهنده برای افرادی است که به آن مبتلا شده اند. استفراغ صفراوی رنگ زرد مایل به سبزی دارد و باعث می شود طعم ترشی در دهان فرد به جا بماند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از مدیکال نیوز تودی استفراغ صفرا ممکن است زمانی رخ دهد که استفراغ میکند اما معده او خالی باشد. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که فردی آنفولانزای معده یا مسمومیت غذایی داشته باشد . همچنین اگر فرد برای ساعات زیادی غذا نخورده باشد، ممکن است اتفاق بیفتد.

استفراغ سبز یا زرد ممکن است نشان دهنده این باشد که شما مایعی به نام صفرا را بیرون می آورید. این مایع توسط کبد ایجاد می شود و در کیسه صفرا ذخیره می شود. صفرا همیشه مایه نگرانی نیست.

علل استفراغ زرد رنگ و تلخ

صفرا مایع سبز مایل به زردی است که توسط کبد ساخته شده و در کیسه صفرا ذخیره می شود. عمدتاً با تجزیه چربی ها و تبدیل آنها به اسیدهای چرب به هضم غذا کمک می کند.

صفرا به معنی رنگ زرد و نیز به معنی زرد آب است. طعم آن تلخ و دارای املاح معدنی است، هرگاه در مجاورت هوا واقع شود تغییر رنگ می دهد و سبز رنگ می شود. گاه در بدن ته نشین می گردد و تولید سنگ صفرا می کند . این ماده در موقع وارد شدن غذا به معده ترشح می شود و در کیسه صفرا رویهم جمع می شود و پس از ورود غذا در معده روی آن ریخته می شود و عمل پانکراس وکار روده ها را تسهیل می کند هر گاه مجرای صفرا بسته شود، صفرا به وسیله کبد داخل خون شده و تولید بیماری یرقان می کند. علائم جمع شدن صفرا در معده، قی و زردی چشم و تلخی دهان و خشکی و درشتی زبان و عطش زیاد و ضعف اشتها به غذا می باشد.

صفرا از مواد زیر ساخته شده است:

• کلسترول
• نمک ها
• اسیدهای صفراوی
• بیلی روبین
• اب
• فلزات خاص

طیف وسیعی از دلایل وجود دارد که چرا فرد ممکن است صفرا را بیرون بیاورد، از جمله:

• زیاده روی در نوشیدن الکل
• بیماری صبحگاهی
• رفلاکس صفرا
• انسداد روده

در حالی که بسیاری از موارد استفراغ صفرا دلیل واضحی دارند، تشخیص استفراغ ناشی از انسداد روده یا شرایط دیگر ممکن است دشوارتر باشد.

زردآبا بالا آوردن نشانه چیست؟

گاهی اوقات، تعیین علت دفع صفرا ساده است. به عنوان مثال، اگر فردی زیاد الکل مصرف کرده باشد و بعد از آن صفرا استفراغ کند، احتمالاً علت آن مصرف زیاد الکل است.

با این حال، بررسی علائم دیگر می تواند به تعیین علت بیرون زدگی صفرا در مواردی که دلیل آن کمتر واضح است کمک کند.

زرداب یا صفرا بالا آوردن (استفراغ زردرنگ) معمولاً نشان‌دهنده‌ی وجود صفرا در محتویات معده است. این وضعیت می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله:

1. خالی بودن معده (علت زرداب اول صبح ): یکی از شایع ترین دلایل برای استفراغ صفراوی این است که معده شما خالی می باشد و هیچ چیز دیگری برای بالا آوردن باقی نمانده است. معمولا هیچ چیز نگران کننده ای در این مورد وجود ندارد و این مشکل به خودی خود رفع می شود. زنجبیل یک ماده طبیعی است که می تواند به آرام شدن دستگاه گوارش و کاهش حملات استفراغ کمک کند. زنجبیل به آرامش معده کمک می کند، زیرا حاوی خواص ضد التهابی بسیاری است و ثابت شده است که به کاهش تهوع و تعداد دفعات استفراغ کمک می کند. با رنده کردن ۱ تا ۲ اینچ از ریشه زنجبیل در یک فنجان آب جوش می توانید یک چای زنجبیل تهیه کنید. از نوشیدن جرعه های کوچک شروع کنید تا معده آرام یابد و استفراغ متوقف گردد. باید بدانید بالا آوردن صفرا در زنان باردار بسیار معمول است به دلیل این که استفراغ های متعدد، معده آن ها را خالی می کند.

2. انسداد روده: انسداد در روده می‌تواند باعث شود صفرا به جای عبور از روده‌ها به سمت معده بازگردد و موجب استفراغ شود.

3. ورم معده یا التهاب: التهاب در معده یا روده ممکن است منجر به تولید و بازگشت صفرا به معده شود.

4. ریفلاکس صفراوی: ریفلاکس صفراوی وضعیتی است که در آن صفرا به سمت معده و حتی به سمت مری باز می‌گردد، که می‌تواند باعث تهوع و استفراغ شود.

5. بیماری‌های کبد یا کیسه صفرا: مشکلاتی مانند سنگ کیسه صفرا، بیماری کبد یا اختلالات دیگر صفراوی می‌توانند منجر به بالا آوردن زرداب شوند.

6. عوارض جانبی داروها: برخی داروها ممکن است باعث تحریک معده و بازگشت صفرا شوند.

اگر این وضعیت تکرار می‌شود یا با علائم دیگری مانند درد شدید شکم، تب، یا کاهش وزن همراه است، بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید.

رفلاکس صفرا

اگر شما رفلاکس صفرا داشته باشید، ممکن است مایع زرد مایل به سبز (صفرا) استفراغ کنید. پزشکان ریفلاکس صفرا را به عنوان یک بیماری ناتوان کننده که با درد شکم، استفراغ صفراوی، و کاهش وزن همراه است می شناسند. ریفلاکس صفرا هنگامی رخ می دهد که صفرا از کیسه صفرا به معده نشت می کند و سپس راه خود را به داخل مری پیدا می کند. نتیجه این موضوع احساس سوزش و درد در قفسه سینه ، تهوع و استفراغ صفراوی می باشد.
برای تشخیص علت استفراغ صفرا باید با پزشک مشورت شود. رفلاکس صفرا با رفلاکس اسید یکسان نیست، اگرچه علائم آنها مشابه است. رفلاکس صفرا زمانی اتفاق می افتد که صفرا به معده و مری فرد باز می گردد.

رفلاکس صفرا اغلب پس از جراحی، مانند بای پس معده یا برداشتن کیسه صفرا، یا به دلیل زخم معده رخ می دهد.

تشخیص ریفلاکس صفرا از ریفلاکس اسید معده

تشخیص ریفلاکس صفرا از ریفلاکس اسید معده سخت است، زیرا علائم هر دو یکسان است و ممکن است به طور همزمان رخ دهند.

اگر فردی به دلیل رفلاکس صفرا استفراغ کند، احتمالاً چندین علامت دیگر نیز رخ خواهد داد، از جمله:

• درد شدید در قسمت بالای شکم
• طعم ترش در دهان
• دل درد مکرر
• سرفه یا گرفتگی صدا در گلو
• حالت تهوع
• کاهش وزن

فردی که علائم رفلاکس صفرا دارد باید با پزشک صحبت کند. پزشک ممکن است بتواند رفلاکس را تنها بر اساس توصیف علائم تشخیص دهد. اما آنها همچنین می توانند آزمایشات بیشتری را برای تعیین اینکه آیا رفلاکس صفرا است یا رفلاکس اسید تجویز می کنند.

تشخیص مناسب برای درمان رفلاکس صفرا بسیار مهم است، زیرا درمان های رفلاکس اسید برای این بیماری کارایی ندارند.

درمان های موثر برای کاهش رفلاکس صفرا

متخصص گوارش دکتر دانیل سیفریم می گوید که نشانه های ریفلاکس صفرا و رفلکس اسید مشابه است و می تواند به طور مشابه درمان شود. او می گوید که “هر چیزی که می تواند ریفلاکس اسیدی را کاهش دهد می تواند ریفلاکس صفرا را نیز کاهش دهد.” نوشیدن ۱/۴ فنجان آب آلوئه ورا ۳۰ دقیقه قبل از مصرف غذا برای کاهش ریفلاکس صفرا و جلوگیری از استفراغ صفراوی موثر می باشد.

• آلوئه ورا

آلوئه ورا دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بسیاری است که می تواند به تسکین علائم ریفلاکس کمک کند. در یک مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۵ نشان داد که شربت آلوئه ورا به کاهش سوزش سر دل، نفخ، آروغ زدن، استفراغ، و اسید معده در افرادی که ریفلاکس معده به مری (GERD) دارند، که یک شکل جدی تر از رفلاکس اسید می باشد، کمک می کند.

• جوش شیرین

جوش شیرین به دلیل کمک به خنثی سازی اسید در معده موثر است. یک دوم قاشق چای خوری جوش شیرین را در یک لیوان آب مخلوط کنید و قبل از غذا بنوشید تا سبب کاهش نشانه های ریفلاکس صفرا و رفلکس اسید شود.

انسداد روده

انسداد روده یکی از دلایل شایع پرتاب صفرا در افراد است، اما ممکن است برای آنها واضح نباشد که انسداد روده مقصر است. انسداد روده می تواند از ورود غذا به روده کوچک جلوگیری کند و باعث شود شما استفراغ صفراوی زرد مایل به سبز داشته باشید. انسداد روده می تواند ناشی از یبوست، فتق، بیماری التهابی روده، بیماری کرون، و یا یک تومور باشد. علاوه بر استفراغ صفراوی، انسداد روده می تواند باعث نفخ، درد معده، یبوست، یا اسهال شود.

در صورت داشتن انسداد روده به یک متخصص مراجعه کنید، زیرا اگر این بیماری درمان نشود می تواند منجر به قطع جریان خون به روده شده که می تواند عوارضی در پی داشته باشد. اکثر انسدادهای روده نیاز به درمان در بیمارستان دارد.
برای نوزادان و کودکان نوپا استفراغ صفراوی به دلیل انسداد روده شایع است. اگر متوجه شدید که رنگ استفراغ کودک شما سبز یا زرد است، بلافاصله به دنبال کمک های پزشکی باشید.
انسداد روده جدی است و برای جلوگیری از عوارضی از جمله سپسیس(عفونت فراگیر)، مرگ بافت و سوء تغذیه نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

فردی که در حال دفع صفرا است در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید به پزشک مراجعه کند:

• امواج درد و گرفتگی شکم
• یبوست
• از دست دادن اشتها
• تورم شکم
• عدم توانایی در عبور گاز

علائم انسداد روده بسته به علت زمینه ای ممکن است متفاوت باشد.

انسداد روده ممکن است به دلیل یکی از موارد زیر ایجاد شود:

• سرطان روده بزرگ
• سایر تومورهای سرطانی
• یک فتق
• دیورتیکولیت یا عفونت در دستگاه گوارش
• سنگ کیسه صفرا
• مدفوع نهفته
• چسبندگی و بافت اسکار ناشی از جراحی
• روده پیچ خورده

بیماری التهابی روده (IBD)

ایلئوس، وضعیتی که باعث مشکلات روده می شود
برای بزرگسالان، دو علت شایع انسداد روده، سرطان روده بزرگ و چسبندگی یا بافت اسکار است که پس از جراحی شکم یا لگن در روده ها ایجاد می شود.

پزشک می تواند انسداد یا انسداد روده را با معاینه فیزیکی و آزمایش های اضافی تشخیص دهد. آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص علت استفراغ صفرا عبارتند از:

• سونوگرافی
• سی تی اسکن
• تنقیه هوا یا باریم
• اشعه ایکس

برای کودکان زیر 3 سال، شایع ترین علت انسداد روده یک بیماری جدی است که به نام انواژیناسیون شناخته می شود.انواژیناسیون زمانی اتفاق می‌افتد که یک قسمت از روده به یک بخش مجاور می‌لغزد.

این عارضه باعث دردی می شود که می آید و می رود. کودک ممکن است بسیار رنگ پریده، خسته و لنگی به نظر برسد و ممکن است استفراغ کند.

آنفلوآنزای معده

ورم معده و روده، وقتی معده شما به علت یک عفونت باکتریایی یا ویروسی تحریک و ملتهب می شود، اتفاق می افتد. این بیماری گاهی اوقات به نام آنفلوانزای معده نامیده می شود و باعث حملات اسهال و استفراغ می گردد. شما می توانید آنفلوانزای معده را از کسی است که با روتاویروس، نورو ویروس و یا با خوردن مواد غذایی آلوده، مبتلا شده است، بگیرید.

هم چنین، عفونت های باکتریایی مانند اشرشیا کولی و سالمونلا می توانند موجب استفراغ و اسهال شوند. اگر استفراغ شما ادامه یابد و تمامی محتویات معده شما خالی شود، شما شروع به بالا آوردن استفراغ زرد مایل به سبز می کنید که صفرا می باشد.

برای متوقف کردن بالا آوردن و جلوگیری از استفراغ صفراوی، شما می توانید کپسول روغن نعناع مصرف کنید که معده را آرام می کند و رفلکس استفراغ را متوقف خواهد کرد. مطالعات نشان داده اند که روغن نعناع می تواند فرکانس و شدت استفراغ را کاهش دهد.

مسمومیت

مسمومیت غذایی نیز می تواند سبب حملات شدید استفراغ شود که می تواند منجر به بالا آوردن صفرا شود.
شما می توانید چای زنجبیل را برای جلوگیری از تهوع، استفراغ، و سایر علائم مسمومیت غذایی امتحان کنید. از طرف دیگر، شما می توانید یک تکه زنجبیل را جویده و اجازه دهید آب آن وارد معده شما گردد تا به جلوگیری از استفراغ کمک کند.

الکل بیش از حد

افراد در صورت نوشیدن نوشیدنی الکلی در صبح، صفرای زرد رنگ بالا می آورند. الکل بیش از حد می تواند بدن شما را مسموم کند و بدن با استفراغ از شر این موضوع خلاص می شود. الکل بیش از حد در سیستم گوارشی شما موجب تحریک معده می شود که منجر به استفراغ، و دیگر علائم کلاسیک نوشیدن بیش از حد الکل می گردد. هیچ راهی برای سرعت بخشیدن به مدت زمانی که الکل در سیستم گوارشی شما باقی می ماند، وجود ندارد و تلاش برای استفراغ کردن، بدن شما را سریع تر از شر الکل خلاص نمی کند.

تنها راه برای جلوگیری از عواقب بیش از حد مصرف الکل، عدم مصرف الکل بخصوص با شکم خالی می باشد. در ضمن مصرف زیاد الکل شایع ترین علت آسیب کبدی می باشد، بنابراین بسیار مهم است که از نشانه های اولیه آسیب کبدی آگاه باشید.

سندرم استفراغ گردشی

سندرم استفراغ گردشی (CVS) یک بیماری نادر است که باعث می شود، فرد دوره های عود تهوع و استفراغ شدید را تجربه کند. پزشکان دقیقا مطمئن نیستند که چه چیزی باعث سندرم استفراغ گردشی می گردد، اما محققان در سازمان ملی بیماری های نادر معتقدند که این بیماری با سیگنال های غیر طبیعی که مغز به روده می فرستد، مرتبط است. سندرم استفراغ چرخه ای باعث دوره های استفراغ مداوم می شود و هنگامی که محتویات معده به طور کامل خالی شود، یک فرد می تواند بالا آوردن صفرای سبز یا زرد، سرفه یا تنگی نفس خشک، تب و کمبود انرژی را تجربه کند.

زمانی که دوره استفراغ شروع می شود، فرد در رختخواب در یک اتاق تاریک و ساکت باقی بماند. هم چنین مهم است که آب به اندازه کافی بنوشیم تا رطوبت بدن در سطح درستی باقی بماند و پس از توقف استفراغ، خوردن یک رژیم غذایی عادی را از سر بگیریم.

روش‌های تشخیص علل استفراغ زرد رنگ و تلخ

تشخیص علل استفراغ زرد رنگ و تلخ نیاز به ارزیابی دقیق پزشکی دارد. برخی از روش‌های تشخیصی شامل:

1. آندوسکوپی: برای بررسی داخلی معده و روده کوچک و تشخیص ریفلاکس صفراوی، زخم‌ها، یا انسداد.
2. تصویربرداری: شامل سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا MRI برای بررسی ساختارهای داخلی و شناسایی انسداد یا ناهنجاری‌ها.
3. آزمایشات خونی: برای ارزیابی عملکرد کبد و سایر اعضای گوارشی.
4. مانومتری مری: برای بررسی عملکرد اسفنکتر معده و احتمال ریفلاکس.

راهکارهای درمان زرداب بالا آوردن

درمان زرداب بالا آوردن بستگی به علت اصلی آن دارد. در ادامه به برخی از راهکارهای درمانی اشاره می‌کنیم:

1. تغییرات در رژیم غذایی: پرهیز از غذاهای چرب، اسیدی، و تند می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. مصرف وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکرر به جای سه وعده اصلی نیز می‌تواند موثر باشد.

2. دارودرمانی: پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش تولید صفرا، تسکین التهاب معده، یا جلوگیری از ریفلاکس صفراوی تجویز کند. آنتی‌اسیدها و داروهای مهارکننده پروتون پمپ نیز ممکن است تجویز شوند.

3. جراحی: در موارد شدید مانند انسداد روده یا ریفلاکس صفراوی مقاوم به درمان، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

4. مدیریت استرس: استرس می‌تواند علائم گوارشی را تشدید کند. تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا، و تمرینات تنفسی ممکن است مفید باشند.

سایر عواملی که می توانند سبب استفراغ زردآب شوند

• اگر شما یک عمل بای پس معده داشته اید، شما ممکن است استفراغ صفراوی داشته باشید. عمل جراحی معده، هم چنین می تواند سبب ریفلاکس صفرا در بسیاری از افراد شود.
• یکی دیگر از علل ریفلاکس صفرا که باعث استفراغ صفراوی است داشتن زخم معده می باشد. زخم های گوارشی با عملکرد دریچه پیلور تداخل دارند، و صفرا می تواند به معده نفوذ کند.
• افرادی که کیسه صفرای خود را برداشته اند نیز ممکن است از حملات استفراغ صفراوی رنج ببرند زیرا آن ها به طور کلی بیشتر از سایرین مستعد ابتلا به ریفلاکس صفرا هستند.

علائم همراه با زرداب بالا آوردن

زرداب بالا آوردن ممکن است با علائم زیر همراه باشد:

• درد شکم: به ویژه در ناحیه بالای شکم یا زیر دنده‌ها.
• سوزش سر دل: که ممکن است به سمت قفسه سینه و گلو منتشر شود.
• تهوع و استفراغ مکرر: به ویژه بعد از خوردن غذاهای چرب یا سنگین.
• نفخ و احساس پر بودن: حتی با مصرف مقدار کمی غذا.
• کاهش وزن ناخواسته: به دلیل عدم توانایی در نگهداری غذا در معده.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

دفع صفرا در صورتی که علت مشخصی داشته باشد و با روش های محافظه کارانه مانند استراحت و آبرسانی مجدد برطرف شود، ممکن است نیازی به مراقبت پزشکی نداشته باشد. با این حال، هر کسی که دائماً صفرا بالا می آورد باید به پزشک مراجعه کند.

به طور مشابه، افرادی که علائم کم آبی دارند باید به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشند.

افراد همچنین در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر علاوه بر دفع صفرا، باید به پزشک مراجعه کنند:

• درد قفسه سینه
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• درد شدید شکم
• ناتوانی در متوقف کردن سرفه کردن
• مشکل در تنفس
• استفراغی که شبیه تفاله قهوه است

مراقبان کودک زیر 3 سال در صورتی که کودک هر یک از علائم زیر را داشت باید فورا به پزشک مراجعه کنند:

• شکایت یا گریه از درد
• خون یا مخاط در مدفوع آنها
• بی حالی
• اسهال
• برآمدگی یا توده در شکم
• تب

در کودک زیر 3 سال، این علائم ممکن است نشانه انواژیناسیون باشد.

نوزادان ممکن است خیلی سریع دچار کم آبی شوند و ممکن است برای آبرسانی خیلی زودتر از بزرگسالان به مداخلات پزشکی نیاز داشته باشند.

درصورت استفراغ زردآب دچکار کنیم؟

اگر دارو به اندازه کافی مؤثر نباشد، ممکن است جراحی توصیه شود.

درمان استفراغ صفرا بسته به علت آن متفاوت است. در موارد پرنوشی یا مسمومیت غذایی، تزریق مایعات داخل وریدی در بیمارستان ممکن است برای درمان علائم و جلوگیری از عوارض بعدی کافی باشد.

در موارد جزئی، استراحت و آبرسانی مجدد با آب و مایعات حاوی الکترولیت ممکن است برای تسکین علائم کافی باشد.

درمان برای کنترل رفلاکس دو نوع رایج عبارتند از:

• تسکین دهنده های اسید صفراوی
• اورسودوکسی کولیک اسید

اگر داروها کافی نباشند، پزشک ممکن است گزینه های جراحی مانند جراحی بای پس معده را توصیه کند. در این روش، دهانه جدیدی به روده کوچک ایجاد می شود که از تجمع صفرا در معده جلوگیری می کند.

به طور مشابه، سایر گزینه های جراحی ممکن است به درمان انسداد یا چسبندگی کمک کنند.

جراح ممکن است بخشی از روده یا منبع انسداد را بردارد. همچنین ممکن است نیاز به قرار دادن استنت برای باز کردن انسداد و جلوگیری از انسداد بیشتر باشد.

در موارد سرطان، پزشک برای تصمیم گیری در مورد درمان باید میزان گسترش بیماری را ارزیابی کند. درمان های معمول برای سرطان عبارتند از:

• شیمی درمانی
• عمل جراحی
• تابش - تشعشع
• سایر درمان های هدفمند

چگونه از استفراغ زرد و تلخ پیشگیری کنم؟

همیشه نمی توان از استفراغ صفرا در فرد جلوگیری کرد. با این حال، تغییرات سبک زندگی می‌تواند از برخی از شایع‌ترین علل، مانند نوشیدن الکل و رژیم غذایی نامناسب جلوگیری کند.

برای کمک به جلوگیری از استفراغ صفرا، فرد می تواند:

• مصرف الکل خود را محدود کنید و از مصرف زیاد الکل خودداری کنید
• برای جلوگیری از خطر فتق، اجسام سنگین را بلند نکنید
• در صورت توصیه پزشک، کولونوسکوپی منظم انجام دهید
• از کشیدن تنباکو خودداری کنید
• انواع میوه ها و سبزیجات بخورید
• برای جلوگیری از دیورتیکولیت، غذاهای پر فیبر بخورید
• از غذاهای نپخته یا بالقوه آلوده خودداری کنید

دیدگاه کلی یک فرد تا حد زیادی به دلیل دفع صفرا بستگی دارد. در موارد حاد، مانند بعد از یک شب نوشیدن یا یک دوره مسمومیت غذایی، فرد احتمالاً با درمان های جزئی بهبودی کامل پیدا می کند.

افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای نیز ممکن است بهبودی کامل را تجربه کنند، اما درمان بر اساس شرایط متفاوت خواهد بود.هر کسی که استفراغ غیرقابل توضیح یا مداوم را تجربه می کند باید برای تشخیص صحیح و جلوگیری از عوارض به پزشک مراجعه کند.

منابع:

1. Mayo Clinic. Bile Reflux: Causes and Treatment. : mayoclinic.org
2. WebMD. What Causes Yellow Vomit : webmd.com
3. Cleveland Clinic. Understanding Bile Reflux and Treatment Options. Available at: clevelandclinic.org