سلامت نیوز: اشتغال زنان در ایران همواره محل بحث‌های زیادی در جامعه ایران بوده است. در ابتدا و اواسط دهه ۸۰ موجی فراگیر به استقبال حضور پُررنگ زنان در آموزش عالی رفت.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ،زنان توانستند در این دهه بیش از مردان کرسی‌های آموزش عالی در ایران را تسخیر کنند، اما آنچه امروز شاهد آن هستیم، افزایش قابل‌توجه سهم زنان بیکار اما با مدارک تحصیلی تکمیلی است.
براساس آماری که از سوی مرکز آمار ایران منتشر شده در سال ۱۳۸۷، سه میلیون و ۴۷۸ هزار زن فارغ‌التحصیل دانشگاهی وجود داشتند که از این میان تنها حدود ۳۰ درصد دارای شغل بودند و ۶۰ درصد بقیه غیرفعال یا بیکار بودند.
این آمار اما تنها یک روی ماجراست، چرا که براساس آمارهای رسمی مرکز آمار ایران و بررسی و تحلیل آن، نرخ بیکاری زنان دارای مدرک فوق‌لیسانس، دکترا و بالاتر بیشتر از نرخ کلی بیکاری در میان زنان است.
براساس آمارهای سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۵ نرخ بیکاری زنان دارای تحصیلات فوق‌لیسانس و بالاتر باسرعت زیادی از ۱۲ درصد به ۲۶ درصد طی ۹ سال افزایش داشته است.
نتایج نشان می‌دهد نرخ بیکاری زنان کل کشور در سال ۱۳۸۷ ۱۶.۶۸ بوده که بیشتر از نرخ بیکاری زنان فارغ‌التحصیل و در حال تحصیل فوق‌لیسانس و بالاتر بوده اما در سال ۱۳۹۰ و بعد از آن در سال ۱۳۹۵ این روند برعکس شده و نرخ بیکاری زنان به‌صورت کلی به ۲۰ درصد رسیده و در آن طرف نرخ بیکاری زنان دارای مدرک فوق‌لیسانس و دکترا به ۲۶ درصد رسیده است.
دغدغه این روزهای بسیاری از جوانان ایرانی کار است، کاری که درآمد مناسب داشته باشند تا با آن بتوانند امور زندگی خود را بگذرانند. در این میان بانوانی نیز هستند که به حقوق‌های ناچیز و کارهای غیررسمی به‌دلیل نبود فرصت‌های شغلی کافی و مناسب رضایت می‌دهند.
به گفته معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری میزان بیکاری بانوان تحصیلکرده نسبت به مردان سه‌برابر است، حتی برخی از بانوان به کارهای غیررسمی با حقوق‌های بسیار ناچیز اشتغال دارند و این آمارها نشان می‌دهد اشتغال غیررسمی بانوان رو به افزایش است. در شرایط کنونی که فرصت شغلی برای همه جوانان فراهم نیست، مرکز آمار در آخرین نرخ بیکاری که مربوط به سال‌های 1376 تا 1391 است اعلام کرد نرخ بیکاری در سال 1391 به 12،2 درصد رسید که از این میان 10،5 درصد مردها و 19،9 درصد بانوان بیکار بودند.
این آمار نشان می‌دهد بانوان نرخ بیکاری بیشتری نسبت به مردان دارند. اکنون وضعیت بازار کار به شکلی است که بسیاری از دانش‌آموختگان امکان جذب ندارند، این مشکل در همه گروه‌های اجتماعی در ایران نمود دارد، اما آمارها نشان می‌دهد زنان در این میان بیشتر گرفتار بیکاری شده‌‌اند.
رشد 16 درصدی بانوان در وزارتخانه‌ها
از آنجا که اشتغال زنان یکی از عوامل توسعه‌یافتگی جوامع است و موجب تسریع توسعه اقتصادی میشود، موضوعی که دولت تدبیر و امید به‌خوبی به آن اشاره داشته است، بحث اشتغال زنان و به‌کارگیری بانوان در پست‌های مدیریتی مهم است که اختصاص 30 درصد به تصویب دولت رسید و تاکنون اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده است.
به گفته ابتکار، آمارها نشان می‌دهد همچنان برای رسیدن به وضعیت مطلوب و اختصاص این میزان پست‌های مدیریتی به بانوان فاصله وجود دارد اما رشد 60 درصدی حضور بانوان در استانداری‌ها و رشد 16 درصد آنان در وزارتخانه‌ها اتفاق مبارکی است. طبق آمار منتشرشده از سازمان برنامه و بودجه از شاخص‌های سالانه نیروی کار جمعیت فعال زنان در سال 1396، پنج میلیون و 232 هزار و 661 نفر بود که نسبت به سال قبل از آن 340 هزار و 27 نفر به این جمعیت افزوده شده است.
مطابق این آمار 314 هزار و 341 نفر به جمعیت زنان شاغل و 25 هزار و 686 نفر به جمعیت بیکار در سال 1396 افزایش یافته است. در سال 1395 نرخ بیکاری زنان 20،7 درصد بود که در سال بعد (1396) 9 دهم درصد بهبودیافته و به 19،8 درصد رسیده است. براساس آمارهای رسمی مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری زنان دارای مدرک فوق‌لیسانس، دکترا و بالاتر بیشتر از نرخ کلی بیکاری در میان زنان است.
طبق آمارهای سال 1387 تا 1395 نرخ بیکاری زنان دارای تحصیلات فوق‌لیسانس و بالاتر با سرعت زیادی از 12 درصد به 26 درصد طی 9 سال افزایش داشته است. اشتغال زنان و ایجاد فرصت‌های برابر شغلی برای آنان، همواره یکی از دغدغه‌های فعالان اجتماعی و جامعه زنان ایران بوده است، البته به گفته برخی کارشناسان، شاید علت بیکاری به‌‌خصوص بیکاری زنان به شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و به‌‌ویژه فرهنگ حاکم بر هر جامعه، ناامن‌بودن برخی از محیط‌های کاری در بخش خصوصی، ساعات کاری طولانی، شرایط کاری نامناسب با روحیات زنان، نارضایتی از شغل، دستمزدهای پایین، عدم‌امنیت شغلی و عدم‌پذیرفتن توانمندی‌های زنان از سوی جامعه باشد. به همین منظور تعدادی از کارشناسان حوزه زنان و خانواده در این زمینه نظرات متفاوتی دارند.
بیکاری بانوان مساله زنانه نیست
یک استاد گروه مطالعات زنان دانشگاه علامه طباطبایی در این زمینه به ایرنا گفت: اشتغال بانوان مقوله‌ای اجتماعی است و تا زمانی که مساله‌ای زنانه تلقی شود، هر نوع سیاست‌گذاری، ناقص و ناکارآمد است.
علی جنادله افزود: اشتغال زنان در بستر اجتماعی رخ می‌دهد، بنابراین توجه همه‌جانبه به این موضوع ضروری است زیرا در غیر این صورت با وجود تدارک شرایط لازم برای اشتغال زنان، فرصت شکوفایی برای آنان فراهم نمی‌شود. وی یادآور شد: سیاست‌گذاری‌های حوزه اشتغال بانوان فراز و نشیب‌هایی داشته است به‌طوری که گاهی اشتغال زنان، آسیب‌زا و گاهی سیاست‌ها در جهت تسهیل و تشویق زنان برای اشتغال است. جنادله اضافه کرد: ناپایداری در حوزه سیاست‌گذاری اشتغال زنان، باعث‌شده تا اشتغال بانوان دچار آشفتگی شود.
این استاد مطالعات زنان با اشاره به مطالعه تجارب دیگر کشورها در زمینه اشتغال زنان، گفت: فرانسه سیاست‌گذاری‌های موفقی در زمینه اشتغال زنان داشته و جالب است با وجود اینکه بیشترین نرخ اشتغال زنان در میان کشورهای توسعه‌یافته را دارد، بیشترین نرخ باروری را هم به خود اختصاص داده است.
این پژوهشگر حوزه زنان اضافه کرد: در فرانسه سیاست‌گذاری‌های کلان در ساختارهای مختلف تقویت‌کننده و تسهیل‌گر برای حمایت از اشتغال پایدار زنان است به‌طوری که از منظر فرهنگی و اجتماعی، «مردان نان‌آور» به «مردان خانواده» تغییر یافته‌اند و ارزش‌های فرهنگی و تبلیغاتی هم در این راستا ترویج میشود. جنادله خاطرنشان کرد: سیاست‌های حمایتی اشتغال زنان در فرانسه محدود به مسائل بانوان نیست و برای توانمندسازی و بهره‌گیری از توانایی‌های اقتصادی زنان به‌عنوان نیمی از جمعیت جامعه، تغییرات ساختاری ایجاد شده است.
عدم‌توانایی زنان در تامین وثیقه تسهیلات
معصومه ابتکار معاون رئیس‌جمهوری در امور بانوان و خانواده می‌گوید: مشوق‌های حمایتی از جمله نیازهای اولیه و تسهیلات لازم برای کارآفرینی و اشتغال بانوان از سیاست‌های دولت تدبیر و امید بوده و در دستور کار قرار دارد، چون معتقدیم بانوان ایران‌زمین همواره در اقتصاد این مرز و بوم نقش‌آفرین بوده‌اند و برای توسعه فعالیت‌های خود نیازمند این هستند که هرچه بیشتر به سمت مهارت‌آموزی پیش بروند.
وی اضافه می‌کند: بانوان بدون کسب مهارت ممکن است نتوانند کسب‌وکار پایدار و درآمدزا برای خود ایجاد کنند که با اقدامات صورت‌گرفته این آموزش‌ها توسط دولت و از طریق مراکز فنی و حرفه‌ای و با قراردادهایی که با بخش‌های مختلف داریم در حال انجام است. ابتکار تاکید می‌کند: یکی دیگر از مسائلی که بانوان برای اشتغال خود پس از کسب مهارت‌های لازم به آن نیاز دارند، بازاریابی است که به این منظور با توجه به اینکه امروز اینترنت به کمک بازاریابی آمده، با همکاری وزارت ارتباطات کارهای مشترکی در حال انجام است.
تمام تلاش دولت بر این است که نیازهای اولیه و تسهیلات لازم برای زنان در امر اشتغال را فراهم کند که این مساله در دستورکار دولت قرار گرفته است. معاون رئیس‌جمهوری در امور بانوان و خانواده ادامه می‌دهد: یکی دیگر از مشکلاتی که بانوان ما در بحث اشتغال و کارآفرینی با آن مواجه هستند، تامین وثیقه است که به همین منظور انتظار ما از تشکل و تعاونی‌ها این است که برای تسهیل‌گری در حوزه تضمین وثیقه‌ها دست به کار شوند.
٢٧ درصد فارغ‌التحصیلان زن هستند
معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری، به افزایش یک‌درصدی نرخ مشارکت اقتصادی بانوان در بخش‌های مختلف در سال 96 نسبت به سال 95 اشاره می‌کند و می‌افزاید: رشد این مشارکت نیازمند تلاش بیشتر همه دستگاه‌ها است، چون موضوع کارآفرینی و اشتغال بانوان، از موضوعات بسیار مهم معاونت زنان ریاست‌جمهوری در دولت دوازدهم است و تاکنون برای رشد مشارکت اقتصادی بانوان تلاش‌های خوبی صورت گرفته است.
ابتکار ادامه می‌دهد: آمارهای سال 95 و 96 نشان می‌دهد سهم قابل‌توجهی از مشاغل ایجادشده در کشور برای بانوان بوده که البته هنوز جای کار دارد و باید برای اشتغال بانوان و افزایش مشارکت اقتصادی آنان تلاش‌های بیشتری صورت گیرد. معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری می‌گوید: برای افزایش مشارکت بانوان، توان‌افزایی زنان، همکاری‌های بین‌المللی برای افزایش مشارکت‌ها و تبادل تجربیات دیگر کشورها در حوزه اشتغال و کارآفرینی بانوان را در دستورکار داریم.
البته موضوع کارآفرینی زنان یکی از مسائل مهم دولت دوازهم است چون جمعیت قابل‌توجهی از زنان، تحصیلات دانشگاهی دارند و آمارها نشان می‌دهد که ٢٧ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها زن هستند.
نظر شما