سلامت نیوز-*زهرا رحیمی: ازدواج كودكان بحثی فرهنگی- قانونی است. بخشی از آن به خلأ‌های قانونی و ناكارآمدی قوانین برمی‌گردد، بخشی هم به این بر می‌گردد كه اگر هم قانونی وجود داشته باشد تا چه میزان در فرهنگ‌های مختلف از این قانون تمكین می‌شود. ما در محلات حاشیه‌نشین با این موضوع روبه‌رو هستیم كه بین ازدواج زودهنگام دختران و فقر رابطه تنگاتنگی وجود دارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ،به خصوص در بعضی فرهنگ‌ها كه دختران به طور ضمنی خرید و فروش می‌شوند، این موضوع پر رنگ‌تر است. به طور مثال پول پیش خانه گران می‌شود، خانواده راهی ندارد جز اینكه دختر خود را در ازای مبلغ اجاره به عقد صاحبخانه یا فرزند او دربیاورد. موضوع دیگری كه در بعضی مناطق دورافتاده وجود دارد این است كه تعصبات قومی و سنتی در موضوع جنسیت وجود دارد، به طور مثال دختران نمی‌توانند به مدرسه‌ای كه خارج از روستاست بروند یا اگر معلم روستا مرد باشد دختران باید ترك تحصیل كنند.

از آنجایی كه در این مناطق امكانات آموزشی هم كافی نیست دختران مجبور به ترك تحصیل می‌شوند و در نتیجه خانه‌نشین می‌شوند و فعالیت اقتصادی خاصی هم برای‌شان تعریف نشده، به همین دلیل تنها راهی كه برای خانواده باقی می‌ماند تا به تعبیر خودشان «یك نان‌خور» از خانواده كم شود، فراهم كردن زمینه ازدواج دختر خانواده است.

در این رابطه با آموزش و پرورش مذاكراتی داشتیم كه در رابطه با آموزش هوشمند و از راه دور دختران این مناطق اقداماتی انجام دهند. این اقدام می‌تواند كمك بزرگی به آگاه‌سازی دختران در این مناطق باشد. نبود آموزش دو نتیجه سوء دارد یكی اینكه منجر به ازدواج زودهنگام می‌شود، دیگری اینكه ترك سریع چرخه آموزشی در پایین بودن مهارت‌های زندگی تاثیر دارد.

پایین بودن مهارت‌های زندگی شانس تداوم زندگی مشترك این كودكان را هم پایین می‌آورد. هر چند رویكرد آموزشی هم به نوعی نیست كه اثر بخش باشد و اگر فرد تا یك مقطعی در سیستم آموزشی حضور داشت، بتواند آموزش‌های مورد نیاز برای یك زندگی را از این سیستم دریافت كند، نه از منظر اقتصادی آموزش مفیدی دریافت می‌كند و نه از منظر مهارت‌های زندگی. نبود آموزش‌های لازم موجب بالا رفتن آمار كودكان بیوه‌ای می‌شود كه هیچ آموزشی در مورد چگونه زندگی كردن دریافت نكرده‌اند.

یكی از مهم‌ترین مواردی كه باعث شد جمعیت امام علی(ع) به موضوع ازدواج كودكان ورود كند، این بود كه بسیاری از كودكانی كه در مراكز ما آموزش می‌دیدند و به گفته معلمان‌شان از استعداد بالایی هم برخوردار بودند، با تصمیم خانواده مبنی بر ازدواج آنها در سنین پایین، سرنوشت دیگری پیدا می‌كردند و تلاش‌های ما هم نتیجه‌ای نداشت.

فقر مادی و فرهنگی، عدم وجود امكانات و تعصبات در بسیاری مناطق باعث افزایش آمار ازدواج كودكان می‌شود. در بعضی مناطق این ترس بین خانواده‌ها وجود دارد كه با رسیدن به سن بلوغ از دخترشان رفتاری سر بزند كه حیثیت خانواده را (در نگاه سنتی) تهدید كند. ازدواج دختران در چنین مناطقی به نوعی حاشیه امنیتی برای خانواده‌ها ایجاد می‌كند تا از بار مسوولیت در قبال آینده آنها شانه خالی كنند.

این پدیده تبعات بسیاری هم دارد كه پژوهش‌ها نشان می‌دهد علاوه بر آسیب‌های روحی و روانی شدید كه ممكن است نسل‌ها ادامه پیدا كند و افسردگی و احساس خودكم‌بینی كه تبعات روحی این اتفاق در كودكان است، آسیب‌های جسمی بسیار جدی هم به این كودكان بر اثر بارداری در سنین پایین وارد می‌شود.

*مدیرعامل جمعیت امام علی(ع)