امنیت، زمینه ضروری رشد

بهترین میراث ماندگار هر زوجی می تواند فرزندی رشدیافته و با اعتمادبه‌نفس باشد. پس ضروری است به موازات تامین امکانات رفاهی و آسایش کودک با پرهیز از افراط، فضای رشدکودک را امن کنیم! اگر کودک توانایی‌های بالقوه وراثتی بالایی هم داشته‌باشد، شکوفاشدن این توانایی‌های خدادادی به بستر امنی نیاز دارد که در آن ترس حاکم نباشد چون حاکمیت ترس در روابط خانوادگی، زمینه شکل‌گیری خانواده‌ای آشفته را فراهم می‌کند که در آن نبود امنیت‌خاطر محسوس و درنتیجه روابط بین اعضا معیوب و خشک است و در این‌گونه خانواده‌های پرتنش، قربانیان اصلی کودکان هستند! بر اساس پژوهش‌ها درخانواده ناامن که روابط والدین تحت تاثیر ترس،خودخواهی و خشونت به‌دلیل ناآگاهی از مسائل تربیتی است، قطعا کودک به‌دلیل ناامنی مستمر هورمون رشد(سوماتو تروپ) دفع می‌کند و رشد جسمی و عقلانی‌اش مختل می‌شود! کودک در جو ترس و ناامنی رشد نمی‌کندو مسئول این فاجعه والدین هستند. پس امنیت‌بخشی و فراهم‌کردن فضای امن به‌منظور شکوفاشدن وی بسیار ضروری‌تر از فراهم‌کردن آسایش اوست.

اعتمادبه‌نفس والدین گام ضروری دیگر
گام مهم دیگری که والدین آگاه از آن غفلت نمی‌کنند، رشدوتقویت عزت‌نفس کودکان است. برای تحقق این وظیفه خطیر، والدین باید خودشان اعتمادبه‌نفس کافی داشته‌باشند! دور از انتظار است که کودکی در منزل پدرومادری با عزت‌نفس پایین داشته ‌باشد و در مدرسه هم معلمش اعتمادبه‌نفس کافی نداشته‌باشد و بعد انتظار داشته‌باشیم در این شرایط کودکی با عزت‌نفس بالا تربیت شود!

ویژگی‌های والدینی که عزت نفس دارند
* آگاهانه نگاه می‌کنند.
* هدفمند هستند.
* خودپذیری دارند.
* در تربیت کودک انسجام دارند؛ یعنی حرف و عملشان یکی است.
* جراتمند هستند و به‌موقع در مسائل کودک ابراز وجود می‌کنند.
* والدین در تربیت فرزند، خود را مسئول می‌دانند و تربیت فرزند را به یکدیگر محول نمی‌کنند!
* احترام بین پدرومادری که عزت‌نفس دارند، محسوس و پایدار است.
* به نقش تربیتی خود واقفند و تربیت کودک موضوع و هدف مشترکشان است. نارسایی‌های کودک را به یکدیگرنسبت نمی‌دهند و کودک موضوع اختلاف آن‌ها نیست.

* شخصیت‌های خوش‌بینی هستند، نیمه پر لیوان را می‌بینند و همواره بر نکات مثبت فرزند تاکید می‌کنند و کودک را از نظر روانی می‌بینند و از مقایسه فرزند با دیگر همسالان وی جدا پرهیز می‌کنند.
* کودک را تنبیه نمی‌کنند بلکه خطای احتمالی او را تنبیه می‌کنند.
*  از تهدیدهای بیجا و ناامن‌کننده کودک خودداری می‌کنند و متناسب با رشد و توانایی کودک به او مسئولیت می‌سپارند و به میزانی که کار انجام می‌دهد، او را تشویق می‌کنند. اگر والد یا معلمی هستید که تنبیه کودک اولویت اول شماست! در اعتمادبه‌نفس خود شک کنید!
*  اولویت اول آنان تشویق فرزندان است. عزت نفس کودکی که در خانواده ای بالنده زندگی می‌کند و احترام بین والدین مستمر و نهادینه شده به‌خوبی رشد می‌ کند و در مواجهه با اطرافیان و جامعه هراسی ندارد و جامعه‌پذیری مطلوبی احراز می‌کند، ولی اگر والدین دعوا و پرخاشگری مداوم داشته‌باشند و در خلال این تنیدگی‌ها علاوه بر شخصیت یکدیگر، اطرافیان را هم ترور شخصیت کنند در این فضای مسموم کودک علاوه بر پدرومادر به اقوام نزدیک هم بدبین می شود و این آغاز بی‌اعتمادی و جامعه‌هراسی کودک است!

والدینی که هدفشان تقویت و پایداری اعتمادبه‌نفس کودک است؛ اولا تلاش می کنند الگوهای تربیتی مناسبی برایش باشند، ثانیا این‌گونه والدین همواره درنظردارند فرزندشان را با الگوها و افراد موفق مواجه‌کنند که تاثیر به‌سزایی در احراز هویت کودک دارد، والدین موفق سعی دارند در توجه به کودک افراط‌وتفریط نداشته‌باشند و مواظب اند به‌عنوان والدینی مقتدر در ذهن کودک نقش بگیرند. والدین مقتدر نه پرخاشگرندکه امنیت کودک را سلب کنند و نه بسیار سهل‌گیرند که کودک احساس کند برای والدین اهمیتی ندارد!
والدین با عزت‌نفس بالا، به تربیت کودک نگاهی آگاهانه دارند و مواظب هستند به نیروی خدمات‌رسان برای  کودک تبدیل نشوند! آن‌ها باور دارند بهترین کمک به کودک «کمک نکردن» است کودکی که به علت روش تربیتی غلط دست به سیاه‌وسفید نمی‌زند و عمده وظایفش را والدین انجام می‌دهند، به فرزندی گلخانه‌ای و پناهگاهی تبدیل می‌شود که عزت‌نفس پایینی دارد و به جوانی هم که می‌رسد حداقل کارایی را دارد و نگرانی والدین در این مرحله دردی را دوا نمی‌کند.

مهم‌ترین خدمت به فرزندان
نتیجه می‌گیریم مهم‌ترین خدمت به فرزندانمان عبارت است از:
*  فضای امن خانوادگی را جدی بگیریم.
*  عزت نفس کودک را تقویت کنیم چون اعتمادبه‌نفس ارثی نیست؛ بلکه اکتسابی است و نقش اول را والدینی که خود از عزت‌نفس برخوردارند، بر عهده دارند و نقش دوم را معلمان کودک بازی می‌کنندو نقش سوم را گروه همسالان و اطرافیان کودک دارند.
* به‌یادبیاوریم خبرنگاری از ثروتمند سیاه‌پوستی که نفر اول دنیا معرفی شده‌بود، پرسید اگر دولت اموالت را مصادره کند، چه می‌کنی؟ گفت: دولت عزت نفسم را نگیرد پنج سال دیگر همه ثروتم را دوباره به‌دست می‌آورم!پس بنای عزت نفس کودکان را محکم بنا کنیم تا در سایه آن به همه ایده‌های خود برسند.

*روان شناس