سلامت نیوز: در ضرورت و اهمیت مدیریت آب در بخش كشاورزی ازجمله چالش‌هایی كه جهان، به‌خصوص مناطق خشك و نیمه خشك با آن روبه‌رو است، كمبود آب برای مصارف صنعتی و كشاورزی است. همانطوری كه شهر‌ها رفته‌رفته ذخایر آبی خود را افزایش می‌دهند، بخش كشاورزی هم باید میزان بهره‌وری از منابع آبی خود را بهبود بخشد. زیرساخت‌های بخش كشاورزی كشورها، نیازمند اصلاحاتی است كه متناسب با بحران آب عصر حاضر باشد. چراكه تامین امنیت غذایی و افزایش تولیدات كشاورزی از اولویت‌های دولت‌هاست.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه تعادل نوشت: یكی از مقوله‌های تاثیرگذار دیگر در بحث كمبود منابع آبی و كشاورزی، مساله امنیت غذایی است. بنابر تعریف سازمان ملل در سال ۱۹۸۶، امنیت غذایی را دسترسی همه مردم به غذای كافی در تمام اوقات برای داشتن یك جسم سالم می‌دانند. طبق این تعریف موجود بودن غذا، دسترسی به غذا و پایداری در دریافت غذا 3عنصر اصلی هستند. توجه به امنیت غذایی در ایران همواره یكی از اهداف عمده برنامه‌های توسعه روستایی و كشاورزی بوده و دولت اقدامات نسبتا وسیعی برای بهبود آن انجام می‌دهد. مفهوم امنیت غذایی بسیار گسترده است و به وسیله تعامل دامنه‌ای از عوامل زیست شناختی، اقتصادی، اجتماعی، كشاورزی و فیزیكی تعیین می‌شود. امنیت غذایی هدفی است كه در پس آن اهداف مهم دیگر اقتصادی نهفته است. اما از طرفی تامین امنیت غذایی می‌رود كه در تقابل با حفاظت از محیط زیست و حفظ منابع آبی قرار بگیرد. به همین دلیل روز گذشته سیزدهمین همایش بین‌المللی زهكشی در سالن همایش‌های بین‌المللی بوستان اهواز برگزار شد تا بتواند چاره‌یی برای این تقابل بیابد.
كشاورزی و آلودگی محیط‌زیست
معاون وزیر نیرو در این همایش با بیان اینكه كشاورزی یكی از بزرگ‌ترین آلوده‌كننده‌های محیط زیست است، گفت: بطور میانگین كمتر از نیمی از آب مصرفی كشاورزی به‌طور موثر توسط گیاه استفاده می‌شود. به گزارش مهر، رحیم میدانی معاون وزیر نیرو با بیان اینكه امروزه نزدیك به ۷۰درصد از منابع آب شیرین مصرفی در جهان در بخش كشاورزی مصرف می‌شود، گفت: متاسفانه همان‌گونه كه كشاورزی بزرگ‌ترین مصرف‌كننده آب است یكی از بزرگ‌ترین آلوده‌كننده‌های محیط زیست هم به شمار می‌رود.
درحالی كه به‌طور میانگین كمتر از نیمی از آب مصرفی كشاورزی به‌طور موثر توسط گیاه استفاده می‌شود باقی مانده آن همراه با بقایای كود، سم و گاه با فلزات سنگین، كمیاب و آلوده‌كننده‌های دیگری مانند عوامل بیماری زا به منابع آب می‌پیوندد. از سوی دیگر تقاضا برای غذا و محصولات غذایی حدود ۵۰ سال آینده دو برابر خواهد شد و اگر تلاش برای تولید هر هكتار دیم از 2.7 به 4.5 تن برسد بدون افزایش سطح كشت آبی می‌توان پاسخگوی تامین غذا در سال ۲۰۵۰ بود در غیر این صورت باید به افزایش ۴۰ درصدی استحصال آب برای كشاورزی تن داده و تبعات آن را بپذیریم. نكته قابل توجه این است كه با بهبود بهره‌وری آب در اراضی موجود به ویژه در جنوب آسیا می‌توان سه چهارم تقاضا برای غذای اضافی تا سال ۲۰۵۰ را از اراضی موجود تامین كرد.
میدانی با بیان اینكه باید به افزایش بهره‌وری توجه به مقوله آب مجازی، افزایش عملكرد محصولات و آلودگی كمتر محیط زیست توجه كرد، گفت: تفكری كه هم‌اكنون در كشور ما در شورای عالی آب به‌عنوان بالاترین نهاد سیاست‌گذاری و دستگاه‌های اجرایی مربوطه ازجمله وزارت نیرو، وزارت جهاد و سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار دارد كه باید از تفكر ساخت محور به سوی توسعه همه‌جانبه قدم گذاشت، گفت: باید تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری را بر پایه نیازها و مسائل ذی‌نفعان اصلی و جوامع محلی انجام داد. نظام مدیریت بهره‌برداری و نگهداری كارا و قابل قبولی برپا و تلاش كرد تا آسیب‌های زیست‌محیطی به حداقل ممكن كاهش یابد.
این مقام مسوول در وزارت نیرو مطرح كرد: وزارتخانه مذكور برای نخستین‌بار در كشور با به رسمیت شناخت حق آبه محیط‌زیست به میزان 10.8میلیارد متر مكعب در سال و ابلاغ آن توسط وزیر نیرو در سال ۹۴ زمینه حفاظت از سهم محیط‌زیست از منابع تجدیدپذیر كشور را فراهم كرده است. 90درصد تولیدات كشاورزی ایران از طریق كشت آبی تامین می‌شود، از طرفی توسعه كشت آبی در مناطقی از كشور كه امكان استحصال آب وجود دارد جزو برنامه‌های عمرانی دولت است. در این خصوص باید تمام توان خود را به كارگیریم تا با شناخت دقیق رفتار و نظم حاكم بر سامانه‌های آبی و زیست بوم‌های كشور به گونه‌یی عمل كنیم كه پایداری سرزمین به مخاطره نیفتد.
شوری خاك و كشاورزی
معاون آب و خاك وزارت جهاد كشاورزی نیز در این همایش گفت: به دلیل حذف بیش از اندازه زهاب‌ها علاوه بر افزایش باقی‌مانده سموم و كود در خاك با افزایش سطح شوری خاك نیز مواجهیم كه بازچرخانی زهاب‌ها و استفاده از روش‌های دوستدار محیط‌زیست باید فكری به حال این كار بكنیم.
به گزارش فارس، علیمراد اكبری افزود: به‌طور میانگین تنها 45 درصد از آب مصرفی در بخش كشاورزی توسط گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرد و افزایش كارایی مصرف آب از طریق بهره‌وری با حفظ پایه آب و محیط‌زیست گریزناپذیر است.
او با اشاره به ضرورت تامین امنیت غذایی جامعه خاطرنشان كرد: باید بهره‌وری اراضی فاریاب تا سال 2030 مقدار 80 درصد افزایش یابد و به نظر می‌رسد، با مدیریت بهینه مصرف آب در بخش كشاورزی باید میزان تولید افزایش یابد تا سرانه مواد غذایی در این سطح موجود باقی بماند. در كشورهای در حال توسعه تمام آب كشاورزی به صورت بهینه مورد استفاده قرار می‌گیرد و با اینكه ایران نزدیك به 8.7میلیون هكتار سطح زیر كشت آبی دارد، اما در شدیدترین میزان فشار از نظر آبیاری برای تولید غذا قرار گرفته است.
علی مراداكبری با اشاره به اینكه رشد كنونی جمعیت جهان گویای این است كه تولیدات كشاورزی در سال‌های پیش‌رو باید به مقدار زیادی افزایش یابد تا سرانه موادغذایی در اندازه كنونی باقی بماند، اضافه كرد: بی‌تردید نقش آبیاری در این رهگذر بسیار ارزنده خواهد بود. در بیشتر كشورهای در حال توسعه نزدیك به تمامی آب موجود مورد استفاده قرار گرفته است. معاون وزیر جهاد كشاورزی با بیان اینكه سطح زیركشت اراضی فاریاب (آبی جهان) در سال ۲۰۱۲ به ۳۲۴ میلیون هكتار رسیده است، گفت: ایران با حدود 8.7میلیون هكتار، رتبه پنجم جهانی را در این زمینه دارد، اگر مقدار سرانه زمین‌های فاریاب در نظر گرفته شود، ایران به مقام نخست جهانی می‌رسد؛ به عبارتی دیگر ایران در شدیدترین فشار برای تولید غذا از نظر آب قرار دارد. در حال حاضر عظیم‌ترین طرح زهكشی آسیا در قالب طرح ۵۵۰ هزار هكتاری احیاء و توسعه اراضی كشاورزی استان‌های خوزستان و ایلام در مرحله اجراست.
2میلیارد مترمكعب زه‌آب معضل كشاورزی خوزستان
استاندار خوزستان یكی دیگر از سخنرانان این همایش گفت: به دلیل تبخیر بالا حدود 700 هزار هكتار از مزارع كشاورزی استان به بافت سنگی تبدیل شده كه سبب كاهش عملكرد تولید در هكتار می‌شود.
غلامرضا شریعتی افزود: سطح زیر كشت آبی دنیا 270 میلیون هكتار است كه یك میلیون هكتار آن در استان خوزستان قرار دارد، اما متاسفانه بین 2100 تا 4 هزار میلی‌متر سطح تبخیر داریم كه بافت سنگی در خاك ایجاد می‌كند و هم‌اكنون حدود 700 هكتار از اراضی ما به این شكل درآمده است. او با اشاره به وجود سختی بالای آب و عملكرد پایین در هكتار خاطرنشان كرد: برای بهبود اراضی و بالا بردن تولید میزان محصول راهی جز انجام زه‌كشی‌های زیرزمینی نداریم. برای همین بیش از 250 هزار هكتار از زمین‌های استان خوزستان تاكنون زهكشی شده‌اند. در ادامه همچنین شمسایی مدیرعامل آب و برق خوزستان گفت: ما با شوری بیش از حد آب مواجه هستیم و اكنون 2 میلیارد مترمعكب زه‌آب تبدیل به یكی از بزرگ‌ترین مشكلات ما شده است. افزایش راندمان آب و كاهش حجم زه‌آب‌ها به ویژه در دشت خوزستان امروز یكی از دغدغه‌های ماست و امیدواریم اقداماتی كه وزارت جهاد كشاورزی در مدیریت كمی و كیفی آب در استان‌ها انجام داده بخشی از مشكلات را حل كند.
در ضرورت و اهمیت مدیریت آب در بخش كشاورزی ازجمله چالش‌هایی كه جهان، به‌خصوص مناطق خشك و نیمه خشك با آن روبه‌رو است، كمبود آب برای مصارف صنعتی و كشاورزی است. همانطوری كه شهر‌ها رفته‌رفته ذخایر آبی خود را افزایش می‌دهند، بخش كشاورزی هم باید میزان بهره‌وری از منابع آبی خود را بهبود بخشد. زیرساخت‌های بخش كشاورزی كشورها، نیازمند اصلاحاتی است كه متناسب با بحران آب عصر حاضر باشد. چراكه تامین امنیت غذایی و افزایش تولیدات كشاورزی از اولویت‌های دولت‌هاست.
نظر شما