دكتر محمد رضوان نوبهار، استاد بیهوشی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی بر ضرورت مشاوره قبل از عمل جراحی توسط متخصص بیهوشی به بیمار تأكید كرد و گفت: اكثر بیماران بستری شده در بیمارستان‌ها قبل از عمل جراحی، از بیهوشی هراس زیادی دارند. دلیل ترس بیماران از بیهوشی تأثیر تفكرات عامیانه در ذهن آنان است.

وی ادامه داد: این درحالی است كه اینگونه تفكرات، صحت ندارد و یك متخصص بیهوشی می‌تواند با صحبت كردن با بیمار و اطمینان دادن و توضیح درباره بیهوشی، استرس بیمار را كم كند.

این استاد دانشگاه گفت: براساس بررسی انجام شده، یكی از كارهایی كه در طول فرایند عمل جراحی در دنیا انجام می‌شود مواجه شدن متخصص بیهوشی و گفت‌وگو با بیمار قبل از عمل جراحی است.

رضوان نوبهار خاطرنشان كرد: در برخی مراكز درمانی دنیا برای بیمار فیلم‌های ویدئویی از انجام بیهوشی ارائه می‌دهند تا بیمار بیشتر با واقعیت‌ها آشنا شود. وی با اشاره به اینكه هم‌اكنون در كشور، روش‌های بی‌حسی موضعی در برخی عمل‌های جراحی استفاده می‌شود، گفت: انجام این روش‌ها رشته فوق‌تخصص درد را در كشور ایجاد كرده است.
وی اظهار داشت: هم‌اكنون ۶۰درصد عمل‌های جراحی در بیمارستان‌های كشور با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینكه بیهوشی یك فرایند بسیار حساس برای بیمار محسوب می‌شود، افزود: درصورت لحظه‌ای غفلت پزشك متخصص بیهوشی، بیمار ممكن است با عوارضی چون ایست قلبی مواجه شود.

این متخصص بیهوشی با بیان اینكه نقش و جایگاه این تخصص به‌دلیل عدم‌ارتباط مستقیم با مردم شناخته شده نیست، گفت: با تقویت كلینیك‌های قبل از بستری و شكل‌گیری كلینیك‌های درد به مرور اهمیت این تخصص در درمان و بهبود زندگی و حیات مردم شناسانده خواهد شد.

به اعتقاد وی، در آینده‌ای بسیار نزدیك هر فرد قبل از جراحی به‌منظور شناسایی مشكلات جسمی، روحی و بیماری‌ها با مراجعه به كلینیك‌های قبل از بستری می‌تواند با شرایط روحی و جسمی و عوارض كمتر و اطمینان بیشتر مورد اعمال جراحی قرار گیرد.

وی افزود: همچنین با شكل‌گیری كلینیك‌های درد، مردم خواهند توانست دردهای حاد و مزمن جسمی و یا دردهای جسمی ناشی از عوارض روحی خود را در این مجموعه‌ها درمان كرده و یا كاهش دهند تا زندگی مطلوب‌تری داشته باشند.

تیم‌های اورژانس

بسیاری از مراكز اورژانس كشور و ۱۱۵نیز به این واقعیت رسیده‌اند كه وجود متخصصان بیهوشی در تیم‌های اورژانس ضروری است‌بنابراین هم‌اینك از آنها بهره می‌گیرند.
بر این اساس و طبق ابلاغیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و شورای‌عالی بیمه به بیمارستان‌ها و مراكز درمانی، كلینیك‌های قبل از بستری باید شكل گیرند چنان‌كه هم‌اینك تمامی بیمارستان‌ها دارای این كلینیك هستند. با وجود این، اجازه قوت گرفتن به این كلینیك‌ها داده نمی‌شود.

دكتر عاشوری، عضو شورای مركزی انجمن بیهوشی مدعی شد: سازمان‌های بیمه‌گر بزرگ‌ترین سد در برابر تقویت این كلینیك‌ها هستند و به‌خاطر آنكه حق ویزیت متخصص بیهوشی را نپردازند حاضر به شكل‌گیری و توسعه این كلینیك‌ها نیستند.

وی گفت: نظام‌های بیمه‌گر حق ویزیت یك متخصص بیهوشی را به‌صورت یك ویزیت عمومی می‌پردازند كه این خود موجب دلسردی متخصصان این رشته می‌شود.

دكتر عاشوری افزود: این در حالی است كه تخصص بیهوشی از بعد علمی دامنه وسیعی دارد اما در حوزه اجتماعی چون مردم در درمان بیماری‌ها و اعمال جراحی در ارتباط مستقیم با متخصص بیهوشی نیستند اطلاع چندانی از نقش و عملكرد او در بهبود و سلامت خود ندارند.

وی گفت: این بی‌اطلاعی از حساسیت و اهمیت عملكرد متخصصان بیهوشی عملا موجب شده تا مردم نسبت به بیهوشی در اعمال جراحی نگران شده و یا هراس داشته باشندبنابراین یك بیمار از جراح كه با تیغ برنده در كنارش است نمی‌هراسد اما از متخصص بیهوشی كه برای تسكین دردهای او وارد عمل می‌شود ، می‌ترسد.

عاشوری ادامه داد: بر این اساس وجود كلینیك قبل از بستری در این راستا كمك مؤثری است و تجربه سایر كشورها هم ثابت كرده كه اضطراب در بیمارانی كه در این مراكز از سوی متخصصان بیهوشی ویزیت می‌شوند حین عمل كمتر می‌شود.

وی تصریح كرد: در این چارچوب حتی بیمار، خود می‌تواند شیوه بیهوشی را پیشنهاد دهد كه می‌تواند عاملی در كاهش هزینه‌های مالی خانواده‌ها، بیمارستان و سایر مجموعه‌ها نیز باشد.

دكترعاشوری همچنین افزود: باید همانگونه كه بیمار توسط یك جراح ویزیت می‌شود و او دستور به جراحی می‌دهد، قبل از بستری شدن توسط یك متخصص بیهوشی هم ویزیت و برای او برنامه‌ریزی لازم انجام شود.وی گفت: اما نقش معاینات و كنترل برخی از عوارض احتمالی بعد از عمل جراحی توسط متخصصین بیهوشی برای بیماران به دلایلی نظیر هزینه درمان، همچنان فراموش شده است.

وی اظهار داشت: این در حالی است كه در كشورهای پیشرفته ویزیت بیماران قبل و بعد از عمل توسط متخصصین بیهوشی در مطب‌ها نهادینه شده است.

انواع‌بیهوشی

دكتر هاشمیان متخصص بیهوشی نیز گفت: بیهوشی‌ها شامل 3 قسمت بیهوشی general (عمومی)، regional و local (موضعی) است.هر یك از بیهوشی‌ها در جراحی‌ها و بیماران مختلف بسته به تشخیص متخصص بیهوشی كاربرد دارد و عواملی مانند نوع عمل جراحی، سن و وضعیت بیمار در انتخاب نوع بیهوشی دخالت دارند.

وی بیان كرد: اكثر عمل‌های جراحی به وسیله بیهوشی عمومی كه شامل استفاده از داروهای وریدی و استنشاقی است، صورت می‌گیرد.دكتر هاشمیان همچنین گفت: در بیهوشی موضعی قسمتی از عضو مورد معالجه مانند دندان بی‌حس می‌شود.

وی اضافه كرد: بیهوشی regionalجهت عمل‌های جراحی روی اندام تحتانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در این نوع بیهوشی بیمار در بی‌دردی به سر می‌برد و حالت خواب را دارد.
وی گفت: هر بیهوشی ممكن است با عوارض احتمالی خاص خود توأم باشد اما مهارت متخصص بیهوشی و استفاده از وسایل و تجهیزات پیشرفته در انجام یك بیهوشی خوب نقش بسزایی دارد.

این متخصص بیهوشی در ادامه تصریح كرد: همچنین آرامش قبل از عمل در انجام یك بیهوشی خوب تأثیر‌گذار است، بنابراین باید بیمار از نظر روحی و روانی آماده شود و زمان انتظار و اضطراب قبل از عمل كاهش یابد.

وی افزود: صحبت كردن با بیمار و ایجاد فضایی آرام بخش و صمیمانه در شروع بیهوشی مهم است و بایستی توسط متخصص هوشبری انجام گیرد.مشاوره قبل از بیهوشی، عوارض حین عمل جراحی را به میزان قابل توجهی كاهش می‌دهد.در گذشته برای بیمار هیچگونه مشاوره‌ای صورت نمی‌گرفت و فقط مشاوره به‌صورت انتخابی بود و گاهی هم از طرف مریض لغو می‌شد.

هم ‌اكنون با انجام مشاوره قبل از بیهوشی، بیمار توسط متخصص بیهوشی ویزیت می‌شود، هر آزمایشی كه لازم باشد صورت می‌گیرد، بیمار با آگاهی بیماری خود را می‌شناسد و در عین حال اعتماد متقابل بین پزشك و بیمار برقرار می‌شود.این مشاوره باعث می‌شود كه عوارض احتمالی حین عمل‌های جراحی مختلف به میزان قابل‌توجهی كاهش پیدا كند‌.