سلامت نیوز: تعداد شهرهایی که توانسته‌اند تا حدودی راه‌حلی برای معضل پسماندهای شهری بیابند، به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. از آن طرف، به وفور شهرهایی را می‌توان یافت که پسماندهای خود را از سر ناچاری و به‌صورت غیراصولی در حاشیه شهرها دفن می‌کنند. هم مسئولان شهری، هم مسئولان کشوری و محیط زیست و هم مردم نسبت به عواقب این امر آگاهند اما نه اراده‌ای برای مهار این بحران روبه افزایش هست، نه بودجه‌ای برای اینکه کسی پا پیش بگذارد.
به گزارش سلامت نیوز،روزنامه قانون در ادامه نوشـت: روزانه بیش از 12 هزار تن زباله و پسماند شهرستان‌های استان تهران به 10 مرکز دفن زباله منتقل می‌شود. شیوه‌های دفن و بازیافت زباله در این مراكز دفن غیراصولی و غیربهداشتی است. این امر باعث شده یک بحران محیط‌زیستی و بهداشتی در استان به‌وجود بیاید.
مدیریت پسماند که شامل جمع‌آوری و انتقال زباله‌ها به بیرون شهر است، از پرهزینه‌ترین کارهای شهرداری‌هاست. طی چند سال اخیر از زباله به‌عنوان طلای کثیف نام برده می‌شود زیرا در بسیاری از کشورهای جهان، با پیشرفت فناوری، دیگر تنها راه مدیریت زباله‌ها دفن آنها نیست بلکه می‌توان با بازیافت آنها و تبدیل زباله‌های تر به ورنی کمپوست، یا تولید انرژی، بخش قابل توجهی از هزینه‌های جمع‌آوری زباله را تامین کرد اما در کشور ما، نه‌تنها اراده و بودجه‌ای برای تحقق این امر نبوده است بلکه بسیاری از موارد ورود بخش خصوصی مانع از آن شده است که سود این کار به جیب مردم و شهرداری‌ها برود. در بسیاری از مراکز دفن زباله شاهد استقرار پیمانکاران بخش خصوصی و تفکیک زباله، آن هم به‌صورت غیراصولی هستیم. بیشتر مراکز دفن زباله در استان تهران به‌دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی و محیط زیستی با مشکلات فراوانی مواجه هستند.
در میان این 10 مركز دفن زباله مراكزی هستند كه وضعیت اسفبارتری نسبت به دیگر مراكز دارند. مركز دفن زباله اخترآباد و ورامین جزو این مراكز هستند كه سال گذشته خبر چرای دام‌ها در مرکز دفن زباله ورامین خبرساز شد. به گزارش دیده‌بان محیط‌زیست و حیات وحش ایران، مدت‌هاست که محل دپوی زباله‌های شهری، بیمارستانی و عفونی در شهرستان پیشوا در استان تهران به چراگاه دائمی دام‌های اهلی تبدیل شده است. هر روز صدها رأس گوسفند در این محل مشغول به چرا و تغذیه از زباله‌ها هستند و در نهایت گوشت و فرآورده‌های دامی این گوسفندان به خوراک شهروندان تهرانی تبدیل می‌شود . همچنین روزانه بیش از 1400 تن زباله در شهرستان‌های شهریار، قدس و ملارد تولید می‌شود که برای دفن و بازیافت به دشت اخترآباد منتقل می‌شوند. به گفته کارشناسان بهداشتی و محیط‌زیستی این کار با حداقل استانداردها انجام می‌شود. از مشکلات آلودگی و انتشار میلیون‌ها میکروب و بیماری که بگذریم، مشکلات محیط زیستی نیز جای خود را دارد.
آن‌گونه كه فعالان زیست محیطی در شهرستان ملارد، می‌گویند باتوجه به فراوانی سفره‌های زیرزمینی در این دشت و تامین بیش از نصف آب شرب و کشاورزی مردم این شهرستان‌ها از طریق این آب‌‌ها، در برخی موارد شیرابه ناشی از انباشت زباله‌ها، آب سفره‌های زیرزمینی را آلوده کرده است. همچنین به‌دلیل وجود حجم بالای زباله و انباشته‌شدن گاز متان، تاکنون آتش‌سوزی‌های فراوانی در این منطقه رخ داده است. البته از این موضوع نباید گذشت كه مابقی مراكز دفن زباله تهران نیز وضعیت بهتری نسبت به این مراكز ندارند، چراكه انباشت زباله در طی چندین سال باعث نفوذ شیرابه در مركز دفن ری و دماوند به آب‌های سطحی و زیرزمینی شده است.
به‌گفته كارشناسان محیط زیست باید ابتدا زیر‌سازی‌های لازم انجام شود و بعد دفن را انجام دهند اما متاسفانه چنین چیزی نیست، حتی لایه‌گذاری‌های روزانه را نیز انجام نمی‌دهند و این کار منجر به بروز مشکلات فراوانی مانند انباشت زباله، جاری‌شدن شیرابه، آتش‌سوزی و انتشار بیماری می‌شود. تفكیك زباله در مقصد در این مراكز دفن زباله نیز به شیوه كاملا سنتی و دستی انجام می‌شود. این تفكیك غیر اصولی باعث پراكندگی زباله‌ها در مناطق اطراف و بروز مشكلات بهداشتی برای ساكنان این محلات می‌شود.
به‌هیچ وجه از مدیریت پسماند رضایت نداریم
معاون فنی اداره محیط زیست استان تهران درباره مشكلات پسماند می‌گوید: روزانه 12 هزار تن زباله در استان تولید می‌شود و بخش اعظمی از آنها در این مراكز دفن به‌شیوه سنتی دفن می‌شوند. داریوش قل‌علی‌زاده می‌افزاید: مدیریت فعلی پسماند شرایط مطلوب ندارد چراكه براساس قوانین جدید دفن زباله ممنوع شده و باید به‌صورت روش‌های نوین پسماند زباله مانند زباله‌سوز و كارخانه‌های ورنی‌كمپوست انجام شود.
او با اشاره به‌اینكه قانون مدیریت پسماند در سال 83 به تثبیت رسیده و آیین‌نامه‌های آن سال‌های بعد ابلاغ شده، می‌گوید: یكی از مشكلات پسماند نشأت گرفته از همین مسئله است چراكه قانون مدیریت پسماند جدید است. طبق قانون باید مشكل تفكیك زباله در كلانشهرها تاسال 90 و در شهرهای كوچك تا سال 92 حل می‌شد اما ما در كلانشهر تهران در تفكیك زباله موفقیتی نداشتیم و درحال‌حاضر به‌صورت سنتی انجام می‌شود؛ این كار عوامل بیماری‌زا را انتقال می‌دهد.
قل‌علی‌زاده عنوان می‌كند: باید برای این بحث زیرساخت‌های لازم را فراهم كنیم چراكه فرهنگ‌سازی شده و مردم این آمادگی را دارند، با تفكیك زباله كاهش میزان زباله را خواهیم داشت.
او تصریح می‌كند: در اخترآباد برای ساماندهی این وضعیت به كمك بخش‌خصوصی به‌دنبال نصب دستگاه زباله‌سوز هستیم كه این طرح دارای مصوبه هیات وزیران است. زباله امروزه در دنیا به‌عنوان یك منبع درآمد بسیار عالی محسوب می‌شود اما ما تنها در شرق تهران یك نیروگاه كوچك داریم. در كهریزك نیز به‌صورت پایلوت این طرح در حال اجرا است، همچنین در ورامین یك پیشنهاد از سوی شهرداری برای احداث كارخانه كمپوست داشته‌ایم كه در حال بررسی است.
معاون فنی محیط زیست استان تهران می‌گوید: درحال‌حاضر مراكز دفن زباله در تهران مشكلات بسیاری دارند؛ آلودگی‌های زیست‌محیطی، بهداشت عمومی ، نفوذ شیرابه زباله به آب‌های سطحی و زیرزمینی و همچنین خطر پرندگان مهاجر است. تاكنون پیگیری‌های حقوقی و شكایات بسیاری را از شهرداری‌ها به‌عنوان متولیان پسماند داشته‌ایم و به‌هیچ‌وجه از مدیریت پسماند رضایت نداریم.
قل‌علی‌زاده یادآور می‌شود: در كارگروه مدیریت پسماند استان طرحی پیشنهاد شده كه در آن سه منطقه سازمان مدیریت پسماند شرق، غرب و جنوب تهران را داشته باشیم و شهرداری‌های كوچك نیز باتوجه به سهم آورده خود در این مناطق سهامدار و عضو شوند.
او می‌گوید: از برنامه‌هایی كه انتظار داشتیم بسیار عقب هستیم و وضعیت شیرابه زباله و دفن یك تهدید جدی برای محیط‌زیست است اما عموما تهدیداتی كه در حوزه محیط‌زیست هست ظرفیت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری نیز دارد، امیدواریم در آینده اتفاقات بهتری در این حوزه داشته باشیم.
نظر شما