سلامت نیوز: یک روانپزشک با اشاره به دلایل سوء مصرف مواد،‌ آمادگی ژنتیکی،‌ عدم مدیریت استرس و نداشتن مهارت‌های «نه گفتن» و «ابراز وجود» را در ابتلا به این اختلال موثر دانست و از مبتلایان خواست تا از خوددرمانی بپرهیزند.

افشین یداللهی در گفت‌وگو با فارس، اظهار داشت: اختلالات مرتبط با مصرف مواد شامل وابستگی به مواد، سوء مصرف آن و اختلالات ناشی از مصرف مواد می‌شود.

وی افزود: مواد توهم‌زا مانند شیشه و کوکائین می‌توانند موجب افکار هذیانی و بدبینی شوند. همچنین مصرف کنندگان این مواد در کنترل تکانه و پرخاشگری مشکل دارند. در واقع دلایل پرخاشگری در مبتلایان، می‌تواند ناشی از کنترل تکانه و توهم و هذیان گزند و آسیب باشد.

وی ادامه داد: همچنین مصرف مواد توهم‌زا موجب اختلال در خواب و خوراک فرد مبتلا می‌شود.

این روانپزشک تصریح کرد: متأسفانه برخی معتقدند که مصرف مواد توهم‌زا مانند شیشه وابستگی ایجاد نمی‌کند در حالی که این مواد وابستگی روانی در پی دارد و فرد با عدم مصرف آنها احساس نیاز به مصرف مجدد پیدا می‌کند.

وی افزود: نوع واکنشی که افراد به مصرف مواد نشان می‌دهند شدت و ضعف دارد ولی در حالت کلی باید گفت مصرف مواد در درازمدت موجب کاهش انرژی فرد می‌شود. در واقع کسانی که از مواد توهم‌زا برای افزایش انرژی استفاده می‌کنند باید بدانند که مصرف این مواد در ابتدا موجب افزایش انرژی شده ولی در درازمدت با کاهش انرژی و تمرکز همراه خواهد بود. از طرفی اگر تمرکز وابسته به مصرف مواد باشد فرد برای رسیدن به آن نیاز به مصرف مجدد با دوز بالاتر دارد.

این متخصص بهداشت روان ادامه داد: در ارتباط با سبب‌شناسی سوء مصرف مواد مسأله ژنتیک نیز مطرح است. آمادگی ژنتیکی می‌تواند در ابتلا به این اختلال مؤثر باشد اما نمی توان آن را به عنوان عاملی مطلق در نظر بگیریم، افرادی که به سوء مصرف مواد می‌پردازند قادر به کنترل و مدیریت استرس‌های موجود در محیطشان نیستند و عدم کفایت در حل مسأله موجب سوء مصرف مواد می‌شود. این افراد مصرف مواد را به عنوان مسکن استفاده می‌کنند که موجب پاک کردن مسأله می‌شود نه حل آن.

وی تصریح کرد: همچنین فضای موجود در خانه و تنش‌های موجود در آن می‌تواند موجب سوء مصرف مواد شود. اگر قبح این کار برای فرد مصرف کننده در رابطه با دوستان و خانواده اش از بین برود، واهمه‌ای از مصرف مواد مخدر نخواهد داشت.

وی ادامه داد: عدم مهارت های «نه گفتن» و «ابراز وجود» می‌تواند موجب سوء مصرف مواد شود. افرادی که قادر به «نه گفتن» نیستند ناچار به قبول پیشنهاد مصرف مواد از سوی دیگران می‌شوند. در واقع این افراد تمایلی به مصرف مواد ندارند اما به دلیل عدم مهارت ابراز وجود و «نه گفتن» نمی‌تواند به خواسته اطرافیانشان پاسخ منفی دهند.

یداللهی گفت: نکته‌ای که در ارتباط با سوء مصرف مواد باید به آن توجه کرد این است که مبتلایان باید تحت درمان تخصصی قرار بگیرند و از خوددرمانی بپرهیزند.

وی خاطرنشان کرد: تغییر در الگوهای رفتاری، نوع معاشرت، زمان و میزان خواب و خوراک، میزان و نوع تفریحات و رسیدگی به ظاهر می‌تواند جزو مواردی باشند که تغییر آنها علامت سوء مصرف مواد است. همچنین والدین به پرخاشگری و احساس نیاز بیشتر فرزندان برای داشتن پول توجیبی بیشتر توجه کنند چرا که این عوامل نیز می‌تواند با سوء مصرف مواد ارتباط داشته باشد. البته اینها لزوماً نشاندهنده سوء مصرف مواد نیست اما می‌تواند به عنوان علامت این اختلال مورد توجه قرار گیرد.