به گزارش سلامت نیوز به نقل از آلودگی هوا از ابتدای فصل سرد در بیشتر روزها، برای تهرانی‌ها در مرز هشدار قرار داشت. کار به جایی رسیده که شهروندان دیگر امیدی به از بین رفتن آلودگی ندارند. آنچنان دیدن آسمان آبی برای پایتخت نشین‌ها دور از دسترس شده که به محض پاک شدن هوا، فضای مجازی پر می‌شود از عکس‌های آسمانی که آبی‌دیدنش بیشتر شبیه یک معجزه است. در آلوده شدن هوا فاکتورهای مهمی نقش دارند، یکی از مهم‌ترین علل، تردد پرشمار خودروهای سبک و سنگین است؛ از این رو داشتن معاینه فنی در کاهش آلایندگی‌ها نقش مؤثری را ایفا می‌کند.
با تغییرات، اصلاح و ارتقای ساختار معاینه فنی می‌توان گام مثبتی در این حوزه برداشت. از ابتدای سال‌جاری تا 25 دی ماه، حدود 896 هزار گواهی معاینه فنی صادر شده است، این آمار به منزله این است که 96 درصد خودروهای مراجعه کننده به مراکز معاینه فنی شهر تهران گواهی معاینه فنی دریافت کرده‌اند. از این تعداد نیز، 119هزار و 411 گواهی مربوط به معاینه فنی برتر است. در مجموع در حدود 13 درصد از خودروهای مراجعه کننده به مراکز معاینه فنی شهر تهران دارای معاینه فنی برتر هستند. اما آنچه که باید مورد بازنگری قرار بگیرد، سن معافیت معاینه فنی خودروهای نو است.
در خصوص وضعیت خودروهای غیر مشمول معاینه فنی با سن کمتر از 4 سال که به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده‌اند در سال 1402، 14هزار و 300 دستگاه خودروی غیر مشمول معاینه فنی به مراکز پایتخت مراجعه کرده که 20 درصد آن در آزمون‌های معاینه فنی مردود و موفق به اخذ معاینه فنی در مراجعه اول نشده‌اند. 2.43 درصد از خودروهای تولید سال هم از آزمون آلایندگی مردود شدند.
نتایج نشان می‌دهد بیش از 25 درصد خودروهای با عمر سه تا چهار سال در آزمون‌های معاینه فنی موفق به دریافت امتیاز قبولی نشدند. با توجه به انجام معاینه فنی برتر در مراکز معاینه فنی شهر تهران و مراجعه خودروهای غیر مشمول به مراکز جهت استفاده از تخفیف عوارض تردد در محدوده‌های ترافیکی یعنی همان طرح کاهش آلودگی و طرح ترافیک، بررسی نتایج آزمون این خودروها در سال 1402 نشان می‌دهد 16.49 درصد از خودروهای با سن دوسال و 23 درصد از خودروهای با سن 3 سال در مراجعه اول به دلیل نقص فنی در آزمون‌های معاینه فنی مردود شدند. نتایج حاکی از آن است که پس از اتمام دوره گارانتی دو ساله تقریباً درصد مردودی خودروهای غیر مشمول و مشمول یکسان است.
به اعتقاد مهدی میرزایی قمی، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، بدون تردید با توجه به این درصد بالای مردودی خودروهای با عمر کمتر از 4 سال، جهت کنترل خودروها پس از پایان دوره گارانتی و حمایت از مصرف کنندگان خودرو با پوشش برخی از هزینه‌ها، سن معافیت خودروهای نو در قانون نیاز به بازنگری داشته و باید سن معافیت معاینه فنی متناسب با دوره زمان گارانتی تعیین شود.
سهم معاینه فنی در کاهش انتشار آلایندگی
به گفته میرزایی قمی،در خصوص میزان سهم منابع متحرک در انتشار سالانه گازها و ذرات معلق در شهر تهران براساس آخرین سیاهه منتشر شده شهر تهران در سال 1396 سهم منابع متحرک در انتشار سالانه آلاینده‌های گازی 83 درصد و در تولید ذرات معلق 61 درصد است. از سهم آلاینده‌های گازی خودروهای سواری با سهم 37.8 درصد رتبه اول و موتورسیکلت‌ها با 21.3 درصد رتبه دوم را دارند. در خصوص ذرات معلق کامیون‌ها با 15.7 درصد رتبه اول و خودروهای سواری با 13.9 درصد رتبه دوم و موتورسیکلت‌ها در این آلایندگی با 10.1 درصد رتبه سوم را دارند.
با توجه به آمار ارائه شده و براساس نتایج سیاهه منتشر شده شهر تهران در صورت اجرای دقیق معاینه فنی برای کلیه وسایل نقلیه پایتخت می‌توان انتظار داشت حداقل میزان انتشار آلاینده مونوکسیدکربن 23 درصد، آلاینده ترکیبات آلی فرار 17 درصد و آلاینده اکسیدهای نیتروژن 8 درصد کاهش یابد. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که در محاسبات فرض شده که خودرو توانسته است با انجام دقیق و به هنگام معاینه فنی و رعایت شرایط نگهداشت صحیح خودرو براساس توصیه خودروساز، سطح استاندارد آلایندگی خود را در پروسه پس از تولید و هنگام بهره‌برداری و تردد نیز حفظ کند، بدان معنا که به عنوان مثال یک خودرو با استاندارد تولیدی یورو2 بتواند با انجام معاینه فنی و پایش صحت عملکرد کاتالیست در شرایط استاندارد یورو2 باقی بماند.
ظرفیت پذیرش مراکز معاینه فنی شهر تهران
در حال حاضر شهر تهران از بضاعت 17 مرکز ثابت و 15 واحد سیار مختص خودروهای سبک مشتمل بر 64 خط معاینه فنی و 11 خط موتورسیکلت و سه مرکز تک خطه معاینه فنی خودروهای سنگین و همچنین سه خط سیار مختص موتورسیکلت برخوردار بوده و ظرفیت پذیرش سالانه حداقل 3.5 میلیون دستگاه خودرو را داراست.
میرزایی قمی با اشاره به اینکه سهم مراکز معاینه فنی شهر تهران از میزان مراجعین پلاک تهران به مراکز معاینه فنی تنها 37 درصد است، توضیح می‌دهد: «بنا بر اعلام سامانه یکپارچه معاینه فنی کشوری سیمفا، پایش خودروها از منظر آلایندگی و ایمنی در مراکز معاینه فنی خودروهای شهر تهران به صورت دقیق و ضابطه‌مند براساس ضوابط و دستورالعمل‌های ابلاغی انجام می‌شود. پیش‌بینی راهکارهای قانونی و ضابطه‌مند جهت الزام مراجعه خودروهای پایتخت به مراکز معاینه فنی شهر تهران می‌تواند در افزایش اثر بخشی معاینه فنی در کاهش آلودگی هوا و تصادفات بویژه برای خودروهای پرپیمایش در کلانشهر تهران مؤثر باشد.»
ضابطه مند کردن معاینه فنی
بنا بر اعلام رئیس اداره کل تصادفات و مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران بیش از 13 درصد از تصادفات فوتی، 18 درصد از تصادفات خسارتی و 17 درصد از تصادفات جرحی در پایتخت مربوط به خودروهای شهرستانی در سطح شهر تهران می‌شود. با اینکه براساس مطالعات لیست منتشر شده شهرداری تهران، میزان تولید و انتشارآلایندگی سالانه خودروهای پلاک شهرستانی در شهر تهران در بخش آلاینده‌های گازی 75 هزار تن و در بخش ذرات معلق 415 تن برآورد می‌شود که این میزان نشان می‌دهد این خودروها سهمی معادل 11 درصد از کل انتشار آلاینده‌های گازی و 4 درصد در ذرات معلق شهر تهران را دارند.
مدیرعامل ستادمعاینه فنی خودروهای تهران در این خصوص معتقد است: «بدون تردید با عنایت به سهم بالای تردد روزانه خودروهای پلاک شهرستانی در پایتخت و مشکلات ناشی از بحث تولید آلایندگی و تصادفات این خودروها باید راهکاری جهت ملزم ساختن این خودروها به دریافت معاینه فنی از مراکز شهر تهران تدبیر و چاره اندیشی شود.
در خصوص تردد خودروهای پلاک شهرستان در پایتخت، ریاست شورای اسلامی شهر تهران چندین مرتبه بر لزوم اعمال ضوابط خاص برای وضعیت آلایندگی خودروها در شهر تهران و همکاری شهرداری تهران و وزارت کشور جهت ارائه طریق برای الزام اخذ معاینه فنی خودروهای پایتخت در مراکز معاینه فنی شهر تهران تأکید کرده‌اند. آزمون‌ها و کنترل‌های انجام شده در مراکز معاینه فنی شهر تهران منطبق بر آیین‌نامه، دستورالعمل و استانداردهای ابلاغی دولت انجام می‌شود و به صورت مستمر صحت عملکرد مراکز معاینه فنی و انطباق سنجی رویه‌های آن مراکز با دستورالعمل‌ها توسط کارگروه استانی وزارت کشور، ستاد معاینه فنی خودروهای تهران و سایر دستگاه‌های نظارتی دارای تکلیف در این ارتباط پایش و کنترل می‌شود.
مراکز معاینه فنی شهر تهران دارای بدنه کارشناسی و قوی بوده که با استفاده از تجهیزات نوین و به‌روزآوری شده براساس استانداردها و تکنولوژی روز دنیا خدمات کیفی و قابل اعتمادی را به مشتریان ارائه می‌کند. بدون تردید با توجه به عملکرد و اطمینان از سلامت کارکرد مراکز شهر تهران تدبیر راهکاری توسط مدیران شهری برای الزام استفاده از خدمات معاینه فنی شهر تهران برای خودروهایی که در پایتخت تردد می‌کنند می‌تواند در کاهش آلودگی هوا و تصادفات مؤثر باشد.»
در حال حاضر با توجه به الزام نداشتن خودروهای پلاک شهرستانی برای اخذ معاینه فنی از مراکز شهر تهران، مدیریت شهری با توجه به اهمیت پایش خودروها و داشتن شرایط لازم برای تردد در سطح شهر نسبت به اجرای راهکارهای تشویقی در این زمینه اقدام کرده است. امسال براساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران برای خودروهای دارای معاینه فنی برتر تهران تخفیف 20 درصدی عوارض تردد در محدوده‌های ترافیکی شهر تهران لحاظ شده است. همچنین براساس همین مصوبه برای اولین بار دارندگان معاینه فنی از مراکز شهر تهران نیز مشمول 10 درصد تخفیف می‌شوند که اجرای آن مستلزم ایجاد دسترسی لازم از طریق سامانه سیمفا وزارت کشور است.
این مسأله که آیا خودروهای پلاک شهرستانی فاقد معاینه فنی نیز در صورت تردد در تهران اعمال قانون می‌شوند یا نه در توضیح باید گفت که کلیه پلاک‌ها (شخصی-دولتی -عمومی) وسایل نقلیه تهران و شهرستان توسط دوربین‌های سطح شهر تهران ثبت و به سامانه یکپارچه ملی معاینه فنی کشور به منظور بررسی وضعیت معاینه فنی خودرو ارسال می‌شود. در نهایت پس از طی فرآیند مربوطه خودروهای فاقد معاینه فنی مشمول توسط پلیس اعمال قانون می‌شوند. تأکید می‌شود کلیه فرآیندهای مربوط به پایش معاینه فنی خودروها به صورت هوشمند در بستر IT انجام شده و اطلاعات مربوط به معاینه فنی یا مشخصات VIN متعلق بر هر پلاک از سرورهای ملی مرکزی پلیس و وزارت کشوراستعلام گرفته می‌شود.
برش
وضعیت مراجعات به مراکز معاینه فنی شهر تهران در سال‌جاری
از ابتدای سال تا 25 دی ماه، یک میلیون و 206 هزار دستگاه خودرو به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده که از این آمار، تعداد 938 هزاردستگاه خودرو مربوط به مراجعات اول بوده است.
گفتنی است 29 درصد از مراجعات اول به علت نقص فنی موفق به اخذ معاینه فنی در مراجعه اول نشده و تعدادی از این خودروهای مردود دارای چند نقص بوده‌اند. با اینکه از علل مردودی 28 درصد به دلیل وضعیت آلایندگی، 20 درصد نقص در سیستم ترمز، 29 درصد نقص در موارد ظاهری، 7درصد خرابی کمک فنر و 16 درصد ناهمراستایی چرخ‌ها بوده است.
نظر شما