به گزارش سلامت نیوز، دکتر مهسا کاشفی زاده روانشناس در مقاله ای درباره اسپرگر توضیح داده است: ممکن است تا به حال با کودکانی مواجه شده باشید که اگر چه توانایی یادگیری دارند اما هنگام برقراری ارتباط اجتماعی، انجام برخی فعالیت‌ها و رفتارها دچار محدودیت یا مشکل می‌باشند. این اختلال سندرم آسپرگر نام دارد. در حقیقت این سندرم یکی از اختلالات رشد و اوتیسم است که با نام اختلال توسعه فراگیر نیز شناخته می‌شود.
به علاوه افراد مبتلا به این نوع سندرم به دلیل عدم تمرکز کافی، عدم توانایی در برقراری ارتباط با سایر افراد و انجام رفتار و کارهای تکراری دارای شرایط زندگی بسیار دشواری در جامعه هستند.
در این مقاله به بررسی علائم، روش درمان و علت ایجاد سندرم آسپرگر می‌پردازیم.
بیماری سندرم آسپرگر (AS) چه نشانه‌هایی دارد؟
علائم بیماری آسپرگر از دوران کودکی نمایان می‌شود. یکی از علائم سندرم آسپرگر، عدم برقراری ارتباط چشمی است که والدین می‌توانند به راحتی این علامت را در فرزند خود تشخیص دهند. علاوه بر این، کودک در برقراری ارتباط با همسن و سالان خود دچار مشکل می‌شود. در بعضی مواقع سخن گفتن برای کودکان مبتلا به این سندرم دشوار است. این در حالی است که همسن و سالان کودک می‌توانند به راحتی ارتباط برقرار کنند و حرف بزنند.
این افراد نشانه‌های اجتماعی را درک نمی‌کنند، برای مثال نمی‌توانند زبان بدن و همچنین عواطف را از روی اشارات و حالت صورت متوجه شوند. اگر شخصی در کنار فرد مبتلا به آسپرگر عصبانی شود و بخواهد این عصبانیت را با حرکات دست و پا و همچنین حالات صورت نشان دهد، فرد مبتلا از درک عصبانیت وی عاجز است.
از علائم دیگر این بیماری می‌توان به کم شدن روش‌های بیان احساسات اشاره کرد. برای مثال، زمانی که فرد باید خوشحال باشد و بخندد، هیچ واکنشی ندارد و در مواقعی که باید با احساسات حرف بزند، بدون هیچ احساسی کلمات را به زبان می‌آورد.
فرد دارای علائم آسپرگر در اکثر مواقع راجع به خودش حرف می‌زند و دائما بر روی موارد و موضوعاتی که علاقه دارد، تاکید می‌ورزد. همچنین این افراد علایق و تعاریف مربوط به خود را بارها تکرار می‌کنند. به صورت کلی می‌توان گفت که افراد مبتلا به سندرم آسپرگر مایل به تغییر هیچ چیز نیستند و می‌خواهند یک حرکت یا کار را مداوماً تکرار کنند. برای مثال صبحانه هر روز این افراد یک غذای خاص است یا اینکه با تغییر مدرسه، کلاس و همچنین منزل افت تحصیلی می‌کنند.
نحوه تشخیص بیماری آسپرگر چگونه است؟
در صورت مشاهده علائم گفته شده در کودک خود لازم است به یک متخصص ASD مراجعه نمایید. مهم‌ترین تخصص‌ها که در نحوه تشخیص بیماری آسپرگر کمک می‌کنند عبارتند از:
روانشناس: در جلسات مشاوره روانشناسی مشکلات رفتاری، اجتماعی و احساسی فرد مبتلا به آسپرگر بررسی و تحت درمان قرار می‌گیرد.
پزشک متخصص مغز و اعصاب: هدف از مراجعه به متخصص مغز و اعصاب بررسی شرایط مغز و در نتیجه درمان است.
متخصص اطفال: متخصص اطفال به بررسی و ارزیابی رشد، مشکلات مربوط به گفتار و همچنین قدرت تکلم می‌پردازد.
روانپزشک: تجویز دارو برای اختلالات سلامت روانی بر عهده روانپزشک است. البته توجه فرمایید که در اکثر موارد درمان دارویی با روان درمانی نتیجه بهتری در بر خواهد داشت.
گاهی اوقات لازم است جهت تشخیص و درمان بیماری آسپرگر با به چند متخصص مراجعه شود. به عبارت دیگر برای درمان و مراقبت از افراد مبتلا به این بیماری به بیش از یک پزشک نیاز است. هنگام مراجعه به متخصص درباره رفتار کودکان سوالاتی از شما پرسیده می‌شود که پیشنهاد می‌شود از قبل به پاسخ این سوالات فکر کرده باشید. برخی از این سوالات عبارتند از:
- علائم کودک چیست؟
- چه زمانی شاهد اولین تغییر رفتار جدی کودک بوده‌ایید؟
- آغاز صحبت کردن کودک شما چه زمانی بود و نحوه برقراری ارتباطات او با دیگران چگونه است؟
- آیا کودک شما روی موضوع یا وسیله‌ایی خاص تمرکز می‌کند؟
- کودک شما چه تعداد دوست دارد و آیا هنگام برقراری ارتباط با آنها دچار مشکل خاصی نیست؟
سپس پزشک متخصص، از نظر رفتاری و ارتباطی، کودک شما را در شرایط تشخیصی قرار می‌دهد تا از وجود یا عدم وجود علائم این سندروم اطمینان حاصل کند.
روش‌های درمان سندرم آسپرگر چیست؟
روش درمان برای هر کودک متفاوت است و نمی‌توان تنها یک روش را برای درمان همه کودکان استفاده کرد. متخصصان از روش‌های درمانی متفاوتی که در ادامه به بررسی و توضیح آنها می‌پردازیم استفاده می‌کنند.
۱. تمرینات مربوط به رفتارهای اجتماعی
برقراری ارتباط چشمی، چهره به چهره یا گروهی یکی از رفتارهایی است که درمانگر سعی در احیا آن، در کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر دارد. در این روش درمانی کودک می‌تواند پس از درمان، در بین همسن و سالانش، خودش باشد. ابتدا باید رفتارهای عمومی کودک اصلاح شده باشد تا آموزش رفتارهای اجتماعی بهتر صورت گیرد.
۲. درمان مشکلات گفتاری
در این روش درمانگر برای کمک به کودک از او می‌خواهد تا با استفاده از کلمات و گفتار با افراد دیگر ارتباط برقرار کند. ممکن است کودک شما در برقراری ارتباط کلامی مشکلی نداشته باشد. اما لازم است تا با طرز بیان صحیح کلمات آشنا شود. به عنوان مثال، بتواند تن صدای جملات تعجبی و سوالی را از یکدیگر تشخیص دهد و از آنها استفاده کند. لازم به ذکر است که کودکان بعد از این روش درمانی می‌توانند زبان بدن را نیز درک کنند.
۳. درمان رفتار شناختی
کودک با کمک درمانگر نحوه تفکر خود را عوض می‌کند و همچنین می‌آموزد که احساسات و رفتار ناشی از آن را کنترل کند. برای مثال کودک می‌تواند پس از درمان عصبانیت به وجود آمده در اثر صدای زیاد، وسواس، نگرانی و … را کنترل کند.
۴. آموزش رفتار درست به والدین
توجه کنید که والدین هم مانند کودک نیاز به آموزش و یادگیری دارند. والدین باید رفتارهایی را که به کودک برای تسریع روند درمان کمک می‌کند، بیاموزند و در منزل با کودک تمرین کنند. علاوه بر این بسیاری از خانواده‌ها با داشتن فرزند مبتلا به آسپرگر دچار مشکلاتی شده‌اند که با راهنمایی درمانگر می‌توان آنها را حل کرد.
۵. بررسی رفتارهای تثبیت‌شده
در این روش با تقویت رفتارهای صحیح کودک، رفتارهای همسو با علائم آسپرگر کم یا حذف می‌شوند. همچنین در این روش درمانگر استعدادهای ذاتی کودک را تقویت می‌کند.
۶. دارودرمانی
هنوز برای درمان سندرم آسپرگر هیچ داروی قطعی وجود ندارد که سازمان دارو و درمان آن را توصیه و معرفی کرده باشد. اما داروهایی هستند که می‌توانند علائم رفتاری مثل افسردگی، استرس، اضطراب و … را کم‌تر کنند. این داروها شامل:
- مشتقات سروتونین (SSRIs)
- داروهای ضد روان‌پریشی
- داروهای تحریک‌کننده
از طریق این روش‌های درمانی می‌توان مشکلات رفتاری و ارتباطی این کودکان را درمان کرد. لازم به ذکر است که اگر کودکان مبتلا به آسپرگر درمان خود را شروع کنند، هیچگونه مشکلی در رابطه با تحصیل و زندگی فردی و روزمره نخواهند داشت.
دلایل بروز سندرم آسپرگر
طبق نتایج بدست آمده از برخی تحقیقات بین میزان آلودگی هوا و احتمال ایجاد بیماری آسپرگر در کودکان رابطه مستقیمی وجود دارد. در سال‌های ۲۰۰۹ – ۲۰۰۴ روی ۱۳۲ هزار نوزاد تحقیقاتی انجام شد. نتایج این تحقیقات ثابت کرد که قرار گرفتن افراد باردار در معرض اکسید نیتریک حاصل از دود اگزوز خودروها باعث افزایش درصد ابتلای نوزادان به این بیماری می‌شود.
بر اساس یک تحقیق صورت گرفته در دانمارک و در سال‌های ۲۰۱۳ ـ ۱۹۸۹ روی تقریبا ۱۵ هزار نوزاد تازه به دنیا آمده، ثابت شد که قرار دادن نوزاد در معرض آلودگی هوا در ماه‌های نخستین نیز احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
در نتیجه در صورت قرار گرفتن مادران باردار در معرض اکسید نیتریک و سپس قرار گرفتن نوزادن در هوای آلوده احتمال بروز بیماری به شدت افزایش می‌یابد. اگرچه این میزان افزایش بسیار کم به نظر می‌رسد اما هنگام بررسی در سراسر دنیا همین تأثیر بسیار خطرناک و فاجعه بار است.
با وجود نتایج این مطالعات هنوز نمی‌توان دلیل اصلی ابتدا به این بیماری را آلودگی هوا دانست. در واقع محققان تنها اعلام کرده‌اندکه قرارگیری در معرض آلودگی هوا علائم ابتلا به سندرم آسپرگر را افزایش می‌دهد.
در تحقیقی دیگر ثابت شد که استفاده از قرص استامینوفن به مدت تقریبا یک ماه در دوران بارداری باعث افزایش ۲۰ درصدی این اختلال در نوزاد می‌شود. با این وجود کماکان دلیل قطعی مشخصی برای ایجاد این بیماری در کودکان مشخص نشده است.
تفاوت آسپرگر و اوتیسم
اوتیسم و آسپرگر به دلیل نزدیکی زیادی که دارند، تشخیص جداگانه‌ای برایشان داده نمی‌شود. برای مثال بیماری کودکی که قبلا سندرم آسپرگر تشخیص داده شده است، هم اکنون تشخیص اوتیسم دریافت می‌کند. اما کودکانی که تا قبل از تغییر معیارهای تشخیص یعنی تا سال ۲۰۱۳، بیماری آنها سندرم آسپرگز تشخیص داده شده است، همچنان نیز به عنوان همان بیماری شناخته می‌شود. بسیاری از این افراد سندرم آسپرگر را قسمتی از هویت‌شان می‌دانند.
می‌توان گفت که اصلی‌ترین و تنها تفاوت بین آسپرگر و اوتیسم این است که افراد مبتلا به سندروم آسپرگر علائم خفیف‌تری نسبت به مبتلایان اوتیسم دارند که همین امر سبب داشتن مشکلات کم‌تر در بیماران آسپرگر می‌شود.
تست سندروم آسپرگر
طبق بیانیه مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، شناسایی علائم سندروم آسپرگر دشوار است. زیرا امکان شناسایی این بیماری در آزمایش‌های بالینی از جمله آزمایش خون وجود ندارد.
معمولا پزشکان متخصص با بررسی رفتار و میزان رشد کودکان قادر به تشخیص این بیماری هستند. به بیان دیگر پزشکان با بکارگیری دستورالعمل‌های علمی و پزشکی بیماری آسپرگر را تشخیص می‌دهند. خبر خوب این است که دستورالعمل‌های جدید صادر شده از سمت انجمن روانپزشکی سازمان بهداشت جهانی شامل پارامترهای جدید و کاربردی جهت تشخیص بهتر علائم این بیماری است.
محققان و دانشمندان دانشگاه استنفورد نیز در حال کار بر روی یک تست دقیق‌تر برای تشخیص آسان سندروم آسپرگر می‌باشند. یکی از این تست‌های کاربردی شناسایی سطح پایین هورمون وازوپرسین در مایع نخاعی است. کمبود این هورمون در مایع نخاعی کودک خبر از احتمال بروز ASD در سنین بیشتر دارد.
همچنین طبق تحقیقات صورت گرفته در دانشگاه وارویک با انجام همزمان آزمایش ادرار و خون می‌توان علائم این بیماری را تشخیص داد. لازم به ذکر است که عامل ناشناخته‌ایی در اکثر کودکان دارای مشکلات مربوط به رشد و معلولیت وجود دارد.
آسپرگر در بزرگسالی هم اتفاق می افتد؟
همانطور که گفتیم سندروم آسپرگر شکل ضعیفی از اوتیسم است. البته افراد بزرگسال مبتلا به بیماری آسپرگر معمولا دچار مشکلات جدی نمی‌شوند. برخی از مشکلات مربوط به مسائل اجتماعی در افراد بزرگسال مبتلا به این بیماری عبارتند از:
- اضطراب اجتماعی: بزرگسالانی که به بیماری آسپرگر دچار هستند قادر به درک ماهیت تعاملی مکالمات نیستند. یکی از متداول‌ترین رفتارها صحبت بسیار زیاد و غیر ارادی درباره علایقشان است به گونه‌ایی که طرف مقابل فرصت صحبت کردن نمی‌یابد. علاوه بر این مبتلایان به این بیماری نمی‌توانند نشانه‌های اجتماعی و زبان بدن را به خوبی درک نمایند. در نتیجه این تصور برای مخاطب پیش می‌آید که وی به ارتباط اجتماعی علاقمند نیست.
- عدم درک شوخی یا طعنه: از آنجایی که بزرگسالان مبتلا به بیماری آسپرگر تنها قادر به درک معنای حقیقی کلمات و عبارات هستند، به سختی قادر به متوجه شدن جوک و عبارات محاوره‌ای می‌باشند.
- مشکل در دوست یابی: این مشکلات اجتماعی باعث می‌شود بزرگسالان مبتلا به بیماری آسپرگر نتوانند به خوبی دوست پیدا کنند. زیرا سپری کردن وقت با دیگران برایشان پر از چالش است. در نتیجه این افراد تنهایی را ترجیح می‌دهند.
توجه داشته باشید موارد ذکر شده تنها چند نمونه از چالش‌ها و مشکلات افراد مبتلا به این بیماری بود.
نتیجه گیری
افزایش تعداد مبتلایان به سندروم آسپرگر در کودکان و بزرگسالان سبب شده متخصصان به دنبال روش‌های تشخیص کاربردی‌تری باشند. مطالعات انجام شده درباره علل بروز این بیماری ثابت کردند که هنوز دلیل اصلی برای آن وجود ندارد.
به طور کلی با درمان صحیح، کودک شما می‌تواند از پس اکثر چالش‌های اجتماعی و رفتاری بر آید و ارتباط موفق‌تری را با دیگران برقرار نماید. در نتیجه تحصیل در مدرسه برای آنها راحت‌تر خواهد بود. فقط لازم است به موقع و در زمان مناسب برای کودک خود از یک متخصص وقت بگیرید.
نظر شما