به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، این چندمین بار است که یک مرکز درمانی دچار حریق می‌شود و لرز بر جان رنجور بیمارانش می‌افتد ، هر بار هم یک نقص و کاستی، عاملی برای حادثه در مراکز درمانی اعلام می‌شود؛ فرسودگی، نمای کامپوزیتی، انفجار سلیندر گاز و حالا هم حریق در اتاقک یو.پی.اس و سرور...
«بیمارستان بین‌المللی قائم (عج)؛ گواهینامه اعتباربخشی ملی، احراز رتبه اول کشوری بیمارستان سبز»؛ «بیمارستان ایمن؛ بیمارستان بین‌المللی قائم (عج) ارایه خدمات ایمن، اثربخش و بیمار محور...»؛ عباراتی است که در مراجعه به سایت اطلاع رسانی این بیمارستان خودنمایی می‌کند و به معرفی مجموعه تجهیزات و خدمات ارایه شده، می‌پردازد و این مجموعه را به عنوان برترین قطب ارائه خدمات سلامت در شمال کشور معرفی می‌کند.
البته استثنائا در مورد بیمارستان بیمارستان قائم رشت، از سوی مسوولان وزارت بهداشت اعلام شده که تاییدیه‌های آتش‌نشانی را داشته و از نظر ایمنی و اعلام و اطفاء حریق مشکل نداشته و علت حریق هم در دست بررسی است؛ بیمارستانی که به اذعان بهرام عین‌اللهی - وزیر بهداشت، «سال ۹۴ ساخته شده و نسبتا نوساز بوده»، اما اکنون شرایط مناسبی برای شروع خدمت ندارد و بنا به اعلام معاون درمان وزارت بهداشت، «دودگرفتگی وسیع بوده و باید تعمیرات لازم انجام شود؛ سازمان آتش‌نشانی بررسی‌های کامل را انجام دهد و دوباره پروانه بگیرد و تاییدیه‌های ایمنی را دریافت کند.» اما سوال اساسی آن است که محلی امن‌تر از بیمارستان، کجاست و چرا در مراکز درمانی باید حوادثی از این دست را شاهد باشیم، حوادثی که قابل پیشگیری است؟
خطر ناایمن‌ها
انفجار سیلندر گاز در کلینیک سینا اطهر در تیرماه ۱۳۹۹ با ۱۹ کشته و ۱۴ مصدوم، آتش‌سوزی در بیمارستان حضرت رسول در تیرماه ۱۴۰۱ و موخرترین مورد هم غروب پنجشنبه پنجم بهمن ماه ۱۴۰۲ حریق بیمارستان گاندی تهران که البته همزمان با اطفا حریق، تخلیه بیماران نیز صورت گرفت و خطر از بیخ گوش‌شان رد شد؛ این‌ها حوادث تلخ سال‌های اخیر هستند که البته عبرت نشدند و حالا هم باید آتش‌سوزی بیمارستان بین‌المللی قائم (عج) رشت و فوت ۹ تن از بیمارانش را به بایگانی تجارب تلخ سال‌های گذشته اضافه کرد.
به اذعان مسوولان آتش‌نشانی در استان‌های مختلف، ساختمان‌های ناایمن در تمام شهرها وجود دارند و مادامی که پیوست ایمنی جدی گرقته نشود و یکبار برای همیشه مشکل ساختمان‌های ناایمن برطرف نشود، این خطر وجود دارد که هر لحظه گاندی‌ها، متروپل‌ها، پلاسکوها و سینا اطهرهای دیگری تکرار شوند؛ به طوری که به عنوان مثال، مدیرعامل سازمان آتش نشانی تهران در ماجرای حریق بیمارستان گاندی عنوان کرد که هرچند ساختمان‌های ناایمن در تهران کاهش یافته، اما همچنان ۷۵ ساختمان به دلایل مختلف ایمن‌سازی نشده‌اند و متاسفانه بیمارستان و اماکن دولتی هم جزو این ۷۵ ساختمان ناایمن هستند.
در ماجرای حریق در طبقه ۱۶ بیمارستان گاندی، انتقال آن به نمای کامپوزیت و تسری زبانه‌های آتش به طبقات دیگر نیز سازمان آتش نشانی اعلام کرد که این بیمارستان پنج مرتبه اخطار ایمنی داشته اما متاسفانه به این اخطارها توجهی نشده و اگر یک هزارم خسارتی که به این بیمارستان وارد شد، برای ایمنی هزینه می‌کردند این اتفاق در این ابعاد رخ نمی‌داد.
۳۵۰ بیمارستان بالای ۲۵ سال در کشور
در جریان حریق بیمارستان گاندی، دکتر سعید کریمی – معاون درمان وزارت بهداشت اعلام کرد که« ۳۵۰ بیمارستان در کشور حضور دارند که بیش از ۲۵ سال قدمت دارند و این بیمارستان‌ها به اورهال نیاز دارند. وزارت بهداشت به این بیمارستان‌ها طی یک بازه زمانی شش ماهه فرصت دادیم که نسبت به رفع خطر اقدام کنند.»
وی در آن بازه زمانی همچنین گفت که« ۲۰۰ بیمارستان از ۳۵۰ بیمارستانی که باید نسبت به رفع خطر اقدام می‌کردند، در این زمینه اقدام کردند. پروانه ۱۰۰ بیمارستان هم به‌دلیل عدم رفع مشکلات، تمدید نشده است که بیمارستان گاندی نیز جزو همین بیمارستان‌هایی بود که مجوزش تمدید نشده بود.»
نواقصی که قرار بود رفع شود
در ماجرای حریق بیمارستان بین‌المللی قائم (عج) رشت نیز طبق گفته رییس سازمان آتش‌نشانی رشت، « آژیر آتش به صدا درآمده اما عدم انجام درست و به موقع عملیات اولیه اطفا توسط پرسنل و ترکیدگی باتری‌ها سبب آتش گرفتن کل اتاقک که در طبقه منفی بیمارستان قرار داشت، شده و شعله‌ها کل طبقه را در بر گرفته است.»
وی درباره تاییدیه‌های ایمنی این بیمارستان، با بیان اینکه بیمارستان‌ها همه ساله تاییدیه‌های ایمنی را دریافت و به روزرسانی می‌کنند، تاکید کرده که:« در سال جاری نیز جلسات مربوط به ایمنی را با ریاست بیمارستان برگزار کردیم و قرار شد که برخی از نواقص رفع شود.» وی البته گفته که:« هیچ اخطاریه مکتوبی برای بیمارستان قائم ارسال نشده است.»
رئیس سازمان آتش‌نشانی رشت، بیمارستان قائم را دارای حداقل ضوابط ایمنی از جمله سیستم اعلام حریق و خاموش کننده‌های دستی و فایر باکس نسبت به بیمارستان‌های دیگر دانسته و متذکر شده که:« پروانه ساختمانی این بیمارستان در سال ۸۷ صادر شده و لذا در ویرایش جدید آیین نامه ایمنی، کلیه بیمارستان‌ها مکلف به تعبیه سیستم اطفاء حریق شده‌اند.»
یادآوری ساختمان‌های ناایمن و تلمبار هشدارهای کاغذی
در هر حال حادثه حریق بیمارستان قائم رشت و جان باختن ۹ تن از بیماران باعث شد تا معضل ساختمان‌های ناایمن و تلمبار هشدارهای کاغذی و تقریبا بی‌اثر را مجددا یادآوری کند و براین نکته تاکید مجدد شود که ایمنی یک مطالبه و کالای لوکس نیست؛ موضوعی که پیش از این سوده نجفی - عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران و در پی حادثه آتش‌سوزی بیمارستان گاندی تاکید کرد که اخطارهای آتش نشانی جنبه تشریفاتی و اداری پیدا کرده و لازم است شهرداری نسبت به ثبت شکایت از ساختمان‌های ناایمن در قوه قضائیه اقدام کند.
می‌توان گفت که پس از حادثه سینا اطهر حساسیت نسبت به ایمنی مراکز درمانی افزایش یافت و قرار شد اقداماتی در این زمینه صورت گیرد؛ اما متاسفانه زمانی که ایمن سازی به بحث منابع مالی می‌رسد، دچار مشکل می‌شود. البته هرچند نمی‌توان گفت که همه بیمارستان‌ها شرایط ناایمن دارند؛ بلکه برخی از بیمارستان‌ها شرایطی مناسب و متاسفانه برخی دیگر هم در شرایط خطرناک بوده و چندین بار اخطار ایمنی دریافت کرده‌اند؛ بویژه مراکز درمانی که در فضاهای کوچک‌تر ساخته شده، راه‌های فرار آن‌ها مشکل دارد و تراکم جمعیت نیز در آن‌ها بالاست؛ در این میان بیمارستان سوختگی شهید مطهری تهران یکی از مثال‌های بیمارستانی است که اخطارهای تلمبار شده دارد و جزو بیمارستان‌های پرمراجعه و البته پرخطر است.
در این میان پیش از این مسوولان منابع فیزیکی وزارت بهداشت بارها نسبت به فرسودگی بیمارستان‌ها در کشور هشدار داده‌اند؛ به طوری که پیش از این به ایسنا اعلام شده بود که در دهه ۸۰ در کشور ارزیابی لرزه‌ای بیمارستان‌های کشور در دستور کار قرار گرفت و نتایج این ارزیابی نشان داد که حدود ۷۰ درصد ساختمان‌های درمانی یا همان بیمارستان، در کشور فرسوده‌اند. این میزان در تهران به دلیل قدمت بیمارستان‌ها بیش از ۸۰ درصد بوده است. نتایج همچنین نشان داد بیش از ۹۰ درصد بیمارستان‌های فرسوده امکان مقاوم‌سازی نداشته و به عبارتی مقاوم‌سازی آن‌ها توجیه‌پذیر نیست و بنابراین این بیمارستان‌ها باید جایگزین شوند.
نهضت بیمارستان‌سازی و ترمیم درصد فرسودگی
به اذعان مسوولان معاونت توسعه وزارت بهداشت، باتوجه به اینکه سیاست نهضت بیمارستان‌سازی در کشور از سال‌های گذشته و به‌ویژه در ۱۵ سال اخیر با ساخت بیش از ۴۰ هزار تخت بیمارستانی که بعضی از این بیمارستان‌ها جایگزین بیمارستان‌های فرسوده قبلی بوده‌اند، آغاز شده؛ درصد فرسودگی ترمیم یافته و تنها در دولت سیزدهم نیز حدود ۱۷هزار تخت بیمارستانی جدید به بهره‌برداری رسید؛ با این وجود وزارت بهداشت پیش از این اعلام کرده بود که برنامه جایگزین کردن ۵۰ هزار تخت فرسوده فعلی را در یک برنامه میان مدت در دستور کار قرار داده که البته این برنامه در آن زمان بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان برای دولت هزینه داشت و لازم است توسط سازمان برنامه و بودجه و همچنین مجلس شورای اسلامی مورد حمایت جدی قرار گیرد.
همچنین ذکر این نکته نیز لازم است که مسوولان معاونت توسعه وزارت بهداشت درباره وضعیت ایمنی بیمارستان‌های جدید ساخت و امکان تخلیه فوری پرسنل و بیماران در بیمارستان‌ها در صورت بروز حوادث غیرمترقبه پیش از این به ایسنا اعلام کردند که «در بیمارستان‌های جدید با توجه به ضوابط جدید آتش‌نشانی، فضایی به نام فضای ایمن در طبقات بیمارستان‌ها تعبیه می‌شود تا در زمان بروز حادثه بیمارستان و پرسنل در آن مکان به طور موقت مستقر شوند؛ موضوعی که در ساختمان‌های قدیمی امکان ایجاد این فضا به دلایلی از جمله ساختار قدیمی و غیر استاندارد، وجود ندارد.»
در مجموع باید تاکید کرد که بیمارستان محلی است برای خدمت‌رسانی به بیماران رنجور و توان‌یاب؛ بنابراین باید اصول ایمنی در آن کاملا و حتی بیشتر از اماکن دیگر مورد توجه باشد، نه اینکه به اخطارهای ایمنی بی‌توجهی شود؛ هرچند که این اخطارها و هشدارها کاغذی و مکتوب نباشند.
در پایان باید گفت که ایمنی کالای لوکس و تشریفاتی نیست و انتظار می‌رود این روزها که تنور انتخابات داغ است و نامزدها نیز هر کدام به صورت جداگانه درحال ارائه برنامه‌های مهم خود در حوزه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... در جهت اقناع و جذب رای و اعتماد مردم هستند، در برنامه‌هایشان نگاه ویژه‌ای هم به مقوله پیشگیری و ایمنی در ساختمان‌ها و مراکز پرخطری که عموما هم عمومی و پر رفت و آمد هستند، داشته باشند.
نظر شما