به گزارش سلامت نیوز به نقل از لایوساینس یک کارآزمایی بالینی جدید برای اولین بار نشان داد که مصرف دوز بالای ویتامین دی می‌تواند پیشرفت بیماری مالتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس (MS) را آهسته کند. به‌طور کلی، مصرف بیش‌ازحد ویتامین دی می‌تواند خطرناک باشد؛ ام در این مطالعه جدید، دوزهای بالا تحت شرایط کنترل‌شده و با نظارت پزشک و فقط برای بیمارانی که مصرف آن بی‌خطر تشخیص داده شده بود، تجویز شد.

ام‌اس یک بیماری خودایمنی مزمن است که مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مبتلایان به این بیماری، سلول‌های ایمنی به‌اشتباه به لایه محافظ اطراف رشته‌های عصبی حمله می‌کنند و ضایعات یا بافت زخم‌مانند به وجود می‌آورند. این اتفاق به بروز علائمی مانند ضعف عضلانی، تغییرات بینایی، بی‌حسی و مشکلات حافظه منجر می‌شود که ممکن است یا به‌صورت دوره‌ای ظاهر شوند یا به‌ مرور زمان بدتر شوند.

درمان قطعی برای بیماری ام‌اس وجود ندارد و داروهای موجود تنها می‌توانند به بیماران در کنترل علائم کمک کنند، اما این داروها اغلب عوارض جانبی ناخوشایندی مانند افزایش خطر عفونت‌ها و مشکلات گوارشی دارند.

مطالعات نشان می‌دهند که کمبود ویتامین دی می‌تواند یک عامل خطر احتمالی برای بیماری ام‌اس باشد. دلیلش این است که ویتامین دی می‌تواند به روش‌های مختلف، التهاب سیستم اعصاب مرکزی را کاهش دهد. برای مثال، با مهار ترشح پیامرسان‌های شیمیایی از سلول‌های ایمنی که باعث واکنش‌های التهابی می‌شوند. بنابراین، این نظریه مطرح است که کمبود ویتامین دی ممکن است التهابی خارج از کنترل ایجاد کند.

ارتباط بین کمبود ویتامین دی و بیماری ام‌اس اولین بار در دهه ۱۹۶۰ شناسایی شد. با این‌ حال، کارآزمایی‌های بالینی مختلف که طی این سال‌ها انجام شدند، موفق نشدند نشان دهند مصرف دوز بالای ویتامین دی می‌تواند به کاهش علائم بیماران یا کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند.

دکتر اریک توونو، پژوهشگر ارشد این کارآزمایی بالینی جدید و نورولوژیست دانشگاه مون‌پلیه فرانسه، احتمال می‌دهد دلیل به نتیجه نرسیدن کارآزمایی‌های قبلی تعداد کم شرکت‌کنندگان باشد و اینکه بیماران تنها برای مدت زمان کوتاهی، مانند یک سال، تحت نظر قرار گرفتند. او افزود که در مطالعات گذشته، مکمل‌های ویتامین دی به منظور جبران کمبود این ویتامین در بدن یا تامین دوزهای بالاتر در بیمارانی استفاده شدند که قبلا برای کنترل ام‌اس هم دارو مصرف می‌کردند و این موضوع تشخیص تاثیر ویتامین دی را به‌طور مستقل دشوارتر می‌کرد.

توونو و همکارانش برای غلبه بر این موانع در کارآزمایی جدید، رویکردی متفاوت پیش گرفتند. آن‌ها تاثیر مصرف دوز بالای ویتامین دی را در ۳۰۳ بیمار با سندرم ایزوله بالینی یا سی‌آی‌اس (CIS) بررسی کردند؛ این سندروم به زمانی اطلاق می‌شود که بیمار نشانه‌های اولیه‌ بیماری ام‌اس را دارد، اما هنوز علائم در سطحی نیستند که بتوان قطعا تشخیص داد فرد به بیماری ام‌اس مبتلا شده‌ است. این نشانه‌های اولیه عبارت‌اند از التهاب و آسیب به لایه محافظ اطراف رشته‌های عصبی.

اگرچه سی‌آی‌اس الزاما به ام‌اس منتهی نمی‌شود، برای حدود ۸۵ درصد مبتلایان بیماری از همین‌جا شروع می‌شود.

بیماران حاضر در این مطالعه هنوز برای ام‌اس دارو مصرف نکرده بودند، بنابراین پژوهشگران فرصتی داشتند تاثیر ویتامین دی بر پیشرفت بیماری را مستقیم بررسی کنند. در طول این کارآزمایی، تیم تحقیقاتی ۱۵۶ بیمار را به‌طور تصادفی در گروهی قرار دادند که دوز بالایی از یک فرم ویتامین دی به نام کولکالسیفرول مصرف کنند. این بیماران مکمل را هر دو هفته یک‌ بار به مدت دو سال یا تا زمانی که علائم ام‌اس یا ضایعات جدید یا در حال رشد در طول معاینات پزشکی مشاهده شد، مصرف کردند. این معاینات سه ماه پس از شروع مصرف مکمل، یک سال بعد و سپس دو سال بعد از طریق اسکن‌ مغز و نخاع و ارزیابی علائم ام‌اس انجام شد.

در گروه مقایسه‌، شامل ۱۴۷ بیمار، همان روند دنبال شد، اما آن‌ها به جای ویتامین دی، دارونما (پلاسیبو) مصرف کردند. دوز ویتامین دی که به گروه دریافت‌کننده ویتامین داده شد، ۱۰۰ هزار واحد بین‌المللی بود که تقریبا ۲۰ برابر بیشتر از دوز معمول مکمل‌های موجود در داروخانه‌ها بود.

در مجموع، محققان دریافتند که در ۶۰ درصد اعضای از گروه ویتامین دی در طول بازه زمانی دو ساله مطالعه، بیماری پیشرفت کرد، در گروه دارونما این نرخ ۷۴ درصد بود. زمان ظهور علائم نیز در گروه اول به‌طور قابل توجهی طولانی‌تر از گروه دوم بود (حدود ۴۳۲ روز، در مقایسه با ۲۲۴ روز).

این یافته‌ها به‌طور کلی نشان می‌دهند که تقویت زودهنگام با دوز بالای ویتامین دی ممکن است به کند کردن روند تبدیل سی‌آی‌اس به بیماری ام‌اس کمک کند.

بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند بیماران مبتلا به ام‌اس روزانه بین چهار تا پنج‌ هزار واحد ویتامین دی مصرف کنند. مصرف بیشتر از این میزان می‌تواند باعث بروز بیماری هیپرکلسمی شود که در آن مقدار زیادی کلسیم در بدن جمع می‌شود، زیرا به طور معمول ویتامین دی سطح این ماده معدنی را در بافت‌ها تنظیم می‌کند. هیپرکلسمی می‌تواند استخوان‌ها را ضعیف کند و به طور بالقوه به آسیب به کلیه‌ها و قلب منجر شود.

با وجود اینکه دوز ویتامین دی مصرفی در این مطالعه جدید از حد توصیه‌شده بالاتر بود، هیچ‌یک از شرکت‌کنندگان که ویتامین دی دریافت کردند، دچار هیپرکلسمی نشدند. این نشان می‌دهد که این دوز بالای ویتامین دی ممکن است در این زمینه ایمن باشد. با این حال، برای تایید این یافته‌ها، به کارآزمایی‌های بیشتری نیاز است.