سلامت نیوز: معاون بهداشت وزارت بهداشت آمارهای مصرف و همچنین عوارض جبران ناپذیر استعمال سیگار و قلیان را تشریح کرد و گفت: چگونه ما در همه چیز تحریم هستیم، به جز تنباکو و سیگار و خیلی راحت می‌آیند و تولید می‌کنند و کسی هم با آنها کاری ندارد؟.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، دکتر علیرضا رییسی در بخش نخست نشست خبری ویدیو کنفرانسی، گفت: دهم مرداد ماه به عنوان روز ملی دخانیات اعلام می‌شود و در کشورمان یک هفته را به عنوان هفته ملی بدون دخانیات اعلام می‌کنیم که از چهار تا دهم خرداد ماه امسال این هفته را در جهت آگاهی رسانی و اطلاع‌رسانی به مردم در زمینه مضرات سیگار و دخانیات برگزار می کنیم. طی چند سال اخیر مصرف قلیان در کشور ۴۰ درصد افزایش داشته است که هم سن مصرف را کاهش داده و هم در خانم‌ها میزان مصرف بالا رفته است.

ویگفت: شعار امسال "تعهد به ترک دخانیات" است که ما بیشتر بر روی قلیان متمرکز می‌شویم. زیرا نادیده گرفتن بحث قلیان دارد آسیب می‌زند. از آن طرف تنباکوهای معطر و معسلی که به کشور وارد و مصرف می‌شود که خودش عاملی برای تبلیغ و استفاده از دخانیات است.

تعلل ۴ ساله در اجرای ممنوعیت واردات تنباکوهای معطر و معسل به کشور
باید مقابل مافیای دخانیات ایستاد

وی افزود: جای تاسف دارد که بگویم علی رغم اینکه در سال ۱۳۹۶ از دیوان عدالت مصوبه داریم که بر اساس آن واردات تنباکوهای معطر و معسل ممنوع است، اما این رای هنوز روی زمین مانده و اجرا نشده است. بنابراین حتما باید در مقابل مافیای دخانیات ایستادگی کرد و این قانون بر زمین مانده را حتما باید اجرا کرد. به هر حال رای دیوان عدالت لازم الاجرا است که متاسفانه هنوز صنعت این کار را انجام نداده و بسیار از این موضوع گلایه‌مندیم.

رییسی ادامه داد: علاوه بر این علی رغم اینکه هشدار می‌دهیم که تنباکوهای معطر و معسل خودشان عامل تبلیغ مصرف و اشتیاق جوانان برای مصرف قلیان است، برنامه‌هایی در کار است که حتی می‌خواهند این تنباکوها را در کشور تولید کنند. این واقعا جای تاسف دارد و باید از آن جلوگیری کرد. همه می‌دانیم که دخانیات، سیگار و قلیان چقدر آسیب می‌زند. باید توجه کرد که اکنون حدود یک سال و نیم از شیوع کرونا در جهان می‌گذرد و طی این مدت ۳.۵ میلیون نفر را در دنیا کشته است، اما دخانیات سالانه ۸ میلیون نفر را می‌کشد. دنیا در مقابل کرونا چه می‌کند و کل دنیا را مشغول خودش کرده،   در صورتیکه مافیای دخانیات خیلی راحت در سطح دنیا کارشان را انجام می‌دهند، سالانه ۸ میلیون مرگ اتفاق می‌افتد و آنها کارشان را انجام می دهند.

۸میلیون مصرف کننده دخانیات در ایران
ضرر سالانه ۱۴۰هزار میلیاردی دخانیات برای کشور

وی با بیان اینکه مصرف‌کنندگان دخانیات در کشور ۸ میلیون نفرند که خسارت زیادی به کشور وارد کردند، گفت: به طوری که هزینه‌های مستقیم بخش سلامت ناشی از این موضوع سالی ۴۰ هزار میلیارد تومان است که عدد بسیار بالایی است. هزینه‌های غیر مستقیم آن اعم از کارافتادگی، معلولیت‌ها، بیماری‌های مزمن و... و. و از طرفی بحث دالی و عمر از دست رفته، این هزینه‌ها بسیار بالاست و شاید معادل ۷۰ تا ۹۰ هزار میلیارد تومان است. بنابراین مجموعا حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار میلیارد تومان دخانیات در کشور ما هزینه وارد می‌کند که حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار میلیارد هم گردش مالی در حوزه دخانیات است که پول به جیب می‌زنند و از طرفی ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار میلیارد تومان به مملکت آسیب می‌زنند.

در همه چیز تحریم هستیم به جز تنباکو و سیگار

رییسی گفت: حال در نظر بگیرید که در کشورهای دیگر تویوتا به عنوان یکی از ماشین‌های خوب ژاپن است که سال به سال هم ارتقاء می‌یابد، اما سهم ما از ژاپن در صنعت شرکت GTI است که وینیستون در کشور ما تولید می‌کند. یعنی به جای اینکه از تکنولوژی ژاپن در راستای رفاه مردم و توسعه کشور استفاده کنیم، در ایران، ژاپن سیگار وینیستون باکیفیت تولید می‌کند که سریع‌تر آدم را بکشد. این‌ها را باید مدنظر قرار داد. در عین حال شرکت بریتیش امریکن توباکو، شرکت انگلیسی-آمریکایی توتون در ایران. شما یک مرغ KFC نمی‌توانید در این مملکت باز کنید و می‌گویند چون آمریکایی است نباید وارد کشور شود، بله نباید بیاید زیرا خودمان مرغ داریم و در صف می‌ایستیم!. اما از آن طرف شرکت انگلیسی-آمریکایی در ایران توتون و تنباکو تولید می‌کند. همین سیگار کنت برای این شرکت است که در ایران تولید می‌شود. یا مثلا کره جنوبی، دیدیم به محض اینکه تحریم آمریکا شروع شد، سامسونگ و ال جی همه رفتند و گفتند آمریکا تحریم می‌کند، اما یک شرکت کره‌ای در ایران سیگار و تنباکو و... تولید می‌کند. مردم این‌ها را نمی‌دانند. چگونه ما در همه چیز تحریم هستیم، به جز تنباکو و سیگار و خیلی راحت می‌آیند و تولید می‌کنند و کسی هم با آنها کاری ندارد.

سیگار؛ تنها محصولی که ارزان است و صف هم ندارد

رییسی گفت:تا پایان سال ۱۳۹۹ در کشور سالی ۵۹ میلیارد نخ سیگار داریم تولید می‌کنیم. این‌ها باید مشتری داشته باشند و اکنون دنبال جذب مشتری کشور هستند. در کشور ۵۵ میلیارد نخ سیگار مصرف می‌شود. جالب است که تنها محصولی که در ایران تولید می‌شود، ارزان است و صف هم ندارد، سیگار است. بسته‌بندی‌های زیبا و تمیز هم تولید می‌کنند. در بحث بسته‌بندی ما قانون داریم و به صنعت معدن و تجارت ابلاغ شد که بسته بندی‌ها ساده و یک دست باشد، اما می‌بینیم که جعبه‌های سیگار را زیبا می‌چینند و این جوان را جذب می‌کند. این جزو دستورالعمل‌های جهانی است و ابتکار ما نیست، دنیا دارد این اقدام را انجام می‌دهد.

ممنوعیت استعمال دخانیات در فیلم‌ها و سریال‌ها

وی ادامه داد: در عین حال یکی از ارزان‌ترین سوغاتی‌ها در کشور ما سیگار است. این موضوعی است که با آن مواجهیم. هنوز در فیلم و سریال شاهد سیگار کشیدن قهرمانان فیلم هستیم. در حالی است که این کار ممنوع است. گویا در فیلم سیگار کشیدن نشان‌دهنده هوش، قدرت و استعداد است و یا اینکه اگر فردی دچار افسردگی است، گویا می‌تواند سیگار دستش بگیرد و بکشد.

سود مافیای دخانیات از یک چالش مالیاتی

رییسی گفت: موضوع دیگری که وجود دارد، بحث مالیات بر دخانیات است که در دنیا تاثیر آن ثابت شده است. متاسفانه در بحث مالیات در کشور ما علی‌رغم اینکه اقدامات خوبی انجام شد که از مجلس شورای اسلامی تشکر می‌کنیم، اما هنوز آن چیزی نیست که مدنظر ما باشد. هدف ما این بود که مالیات را در جایی بگذارند که مصرف‌کننده دارد استفاده می‌کند. قیمت سیگار وینیستون درب کارخانه ۶۶۰ تومان است، قیمت روی جلد آن ۱۲ هزار تومان است. قیمت خرده فروشی آن ۱۸۰۰۰ هزار تومان است. حال مالیات را از درب کارخانه می‌گیرند که کمترین مالیات است. یا سیگار بهمن که قیمت درب کارخانه آن ۳۰۰ تومان، روی جلد ۴۵۰ و قیمت خرده فروشی آن ۵۵۰ است که از درب کارخانه مالیات می‌گیرند که خیلی پایین است. یا بسته‌های ۵۰ گرمی تنباکوهای قلیان درب کارخانه ۱۶۰ تومان، قیمت روی جلد ۹۰۰ تومان و خرده فروشی آن حدود ۱۸۰۰ تومان است که مالیات آن از قیمت درب کارخانه است و  خیلی کم است.

رییسی ادامه داد: درآمد مالیاتی که اکنون وجود دارد، حدود شش هزار میلیارد تومان است. اگر مالیات درست می‌گرفتند این عدد به ۱۸ هزار میلیارد تومان می‌رسید. یعنی اکنون یک سوم مالیات اخذ می‌شود و باز هم مافیای دخانیات سود می‌برند. زیرا وقتی قیمت ارزان باشد، فروش بالاتر است و آنها سود خودشان را می‌برند. در عین حال قرار شد مالیات بر دخانیات را به حوزه سلامت برای هزینه در این حوزه دهند، اما در سال ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ که چیزی به حوزه سلامت ندادند. قرار بود به وزارت ورزش و جوانان و حوزه سلامت دهند که این اتفاق هم نیفتاد. حال ما می‌گوییم اصلا نمی‌خواهد که این پول را به ما بدهند، فقط گران شود که نتوانند بخرند.

خطری به نام فروش نخی سیگار

وی گفت: یکی از مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد، فروش نخی سیگار است که بسیار خطرناک است. الان جلوی دبیرستان‌ها یک دکه زدند و نخی سیگار می‌فروشند. یعنی دانش‌آموزی که از مدرسه بیرون بیاید، اگر ۵۰۰ تا تک تومانی در جیبش باشد، می‌تواند راحت سیگار بخرد. علی‌رغم اینکه فروش سیگار به زیر ۱۸ سال ممنوع است، به آنها هم می‌فروشند و نوجوان هم سیگار را می‌خرد و پز می‌دهد که ما هم سیگار می‌کشیم. باید به این مسائل توجه کرد.

خطر مضاعف سیگار و قلیان در کرونا
دروغی به نام تنباکوهای معطر و معسل

رییسی گفت: البته باید از دادستان کل کشور تشکر کنیم که در سال ۱۳۹۹ دستور حمایتی برای جمع‌آوری قلیان‌سراها داد که بسیار خوب بود و در کووید هم به ما کمک کرد. ترکیب قلیان برای کووید می‌تواند بسیار خطرناک باشد. دودی که وارد حنجره شده و خشکی که در گلو ایجاد می‌کند، برای نفوذ ویروس مستعد است. بحث استفاده چند نفر از یک قلیان و... هم خطرناک است و می‌تواند ویروس را تا انتهای ریه برساند. البته هرچند که یکسری جاها به صورت زیرزمینی این کار را می‌کنند، اما در جاهای مجوزدار مصرف کم شد. در پایان سال ۱۳۹۸ بالغ بر ۲۲ هزار واحد صنفی عرضه‌کننده قلیان وجود داشت که اکنون این تعداد به ۲۹۰۰ تا کاهش یافته است و امیدوارم همین تعداد هم جمع شود. واقعا هشدار می‌دهم که تنباکوهای معطر و معسل بسیار خطرناک هستند. خانواده‌ها به عنوان تفریح باهم می‌کشند و فکر می‌کنند چون معطر و خوشبو است، مشکلی ندارد. این یک دروغ و فریب بزرگ است. حدود ۷۰۰۰ ماده شیمیایی در این تنباکوی های معطر و معسل است که ۷۰ ماده آن سرطان‌زاست و ۴۰۰ ماده سمی دارد.

توسعه چهار برابری واحدهای تولیدکننده دخانیات

رییسی گفت: در سال ۱۳۹۴ واحدهای تولیدکننده دخانیات در کشور هفت مورد بودند، اما در سال ۱۳۹۹ این تعداد به ۲۳ مورد واحد تولیدکننده رسیده است. هیچ حوزه ما در این سالها چهار برابر نشده، اما در این حوزه توسعه ۴ برابر شده و قیمت هم بالا نرفته است. در حوزه تنباکو در ۱۳۹۴ بالغ بر ۱۵ واحد تولیدکننده وجود داشت که در سال ۱۳۹۹ به ۳۹ واحد رسیده‌اند. این واحدهای مرگ است که در کشور اضافه می‌شود که واقعا باید جلوی آنها ایستاد. در این مدت وزارت بهداشت تلاش زیادی انجام داده است. جالب است که می‌گویند شما چکار به تولید سیگار دارید، شما به مردم بگویید که نکشند، اما این حرف نه علمی است و نه مسئولانه. آیا می‌توان درباره مواد مخدر هم همین را گفت که مثلا در کشور تریاک تولید کنید، اما به مردم بگویید نکشید. موضع وزارت بهداشت در زمینه تولید مواد دخانی نظر موافقی نیست. حال می‌گویند به هر حال عده‌ای سیگاری هستند، چه کنیم؟. اولا همان تعداد هم باید در مراکز ترک رفته و در دسترشان نباشد. نکته دوم نگرانی ما از آنها نیست، بلکه نگرانی ما از این است که دارید مصرف را افزایش می‌دهید و سن مصرف دخانیات دارد پایین می‌آید و باید جلو آن را بگیریم. در مجلس این عزم جدی را می‌بینم که به ما کمک کنند. انتظار داریم رای دیوان عدالت اداری را حتما اجرایی کنند.

وی در پاسخ به سوالی درباره عرضه قلیان در سفره‌خانه‌ها و ... گفت: از زمانیکه کرونا شیوع پیدا کرد، ۲۲ هزار مرکز عرضه قلیان داشتیم که با حمایت دادستان به ۲۹۰۰ تا رسیده‌ایم. البته بسیاری از اینها غیرقانونی است و این کار را به صورت غیرقانونی انجام می‌دهند. اگر در برخی مراکز عرضه قلیان وجود دارد، جزو تخلفات است و باید با آن برخورد شود. ما حتی در برخی رستوران‌ها که اعلام کردیم، تعطیل باشد، دیدیم که این تخلف وجود داشت که اگر مشاهده شود، باید سه هفته پلمب شود.

فروش بدون نسخه داروهای اعصاب؛ ممنوع

وی در پاسخ به سوالی درباره عرضه داروهای اعصاب بدون نسخه در داروخانه‌ها و گاهی سوپرمارکت‌ها، گفت: داروهای مربوط  به روان پزشکی و اعصاب که می‌تواند از آن سوءاستفاده هم شود، حتی فروش‌شان در داروخانه بدون نسخه هم ممنوع است و اگر بدون نسخه عرضه شده خلاف است، چه برسد به اینکه بخواهد در سوپرمارکت عرضه شود که غیرقابل قبول است. البته این باید زیر نظر سازمان غذا و دارو کنترل شود و اگر چنین مواردی پیدا شود، تخلف محض است و باید برخورد شود. هر دارویی که نیاز به نسخه دارد، اگر خارج از نسخه تحویل داده شود، یک جرم محرز است و اگر در سطح سوپرمارکت هم فروش رود که مشکل دارد و ممکن است تقلبی هم باشد. اگر چنین مواردی مشاهده شد، به ۱۹۰ گزارش دهند تا بلافاصله بررسی شود.

رئیسی درباره آمار مصرف دخانیات در بین دانش‌آموزان نیز گفت: یک پیمایش قرار بود اواخر سال گذشته آغاز شود که با تعطیلی مدارس نتوانستیم، اما این پیمایش امسال انجام خواهد شد. به طور کلی بر اساس آخرین آمار روند مصرف دخانیات در دانش‌آموزان  افزایشی نبوده است. اقدامات خوبی در کشور انجام شد. ما یکی از کشورهایی هستیم که در سطح منطقه و دنیا در حوزه دخانیات خوب کار کردیم و مورد توجه سازمان‌های بین‌المللی قرار گرفته است و شهرها و ادارات بدون دخانیات زیادی به کمپین ما پیوستند و از نظر ارزیابی میدانی آمار در بین دانش آموزان افزایشی نبوده است.

بزرگنمایی قاچاق سیگار در کشور

وی درباره قاچاق دخانیات نیز گفت: در این مورد در کشور ما بزرگنمایی می‌شود و این کار با هدفی مشخص است که بتوانند در داخل تولید کنند. الان ۵۹ میلیارد نخ سیگار سالیانه تولید می‌شود و مصرف هم حدود ۴۰ میلیارد است، پس اضافه هم می آوریم. اگر هم دارند قاچاق می‌کنند خود شرکت‌ها هستند که می‌آورند و می‌فروشند.