سلامت نیوز: «پشت‌بام خوابی»، «هم‌خانگی خانواده‌ها در یک واحد آپارتمانی»، «کودک‌فروشی در فضای مجازی»، «مغازه‌خوابی»، «ماشین‌خوابی»، اینها مواردی هستند که نشان می‌دهد فقر در کشور ما در حال پیدا کردن سیمای جدیدی متفاوت‌تر از قبل باشد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همدلی ،فقری که به نظر می‌رسد برای جست‌وجوی آن اصلاً نیاز نیست سری به حاشیه‌نشین‌ها بزنیم و یا برای دیدنش به گزارش‌های مربوط به «گورخوابی» و «کارتن‌خوابی» توجه کنیم، چراکه فقر با عبور از زیر پوست شهر حالا دارد در شهر در حوالی جایی که زندگی می‌کنیم خودنمایی می‌کند. همه این موارد در حالی که به نظر می‌رسد پدیده‌هایی نوظهوری باشند اما کاملا در یک روند چندین ساله ما را به این نقطه رسانده‌اند، طوری که حالا باید گفت «طبیعی است که شاهد دیدن این اتفاق‌ها باشیم.»

فقر و هم‌خانگی دو خانواده

هفته گذشته در حالی که ویروس کرونا باری دیگر شروع به خودنمایی کرد و توانست آمار کشته شده‌ها را طی چند روز متوالی بالای صد نفر نگه دارد، اخبار مربوط به مسکن و اجاره‌نشینی در هیاهوی آمار ابتلا و مرگ ناشی از کرونا بیکار ننشست و اصطلاحاً نگذاشت کووید19 در صدر اخبار رسانه‌ها یکه‌تازی کند.

در این بین خبر «هم‌خانگی دو خانوار» در یک واحد مسکونی یکی از آن حواشی مربوط به مسکن بود، «هم‌خانگی» پدیده‌ای که پیش از این در مورد زندگی مجردی و دانشجویی بارها و بارها از آن شنیده بودیم، گویی این بار به دلیل افزایش افسارگسیخته نرخ اجاره‌بها که پایش را بر گلوی مستاجرها گذاشته طوری که اجازه نمی‌دهد نفس بکشند، به میان زندگی خانواده‌ها باز کرده، حالا خانواده‌هایی که در میان همه گران شدن‌ها از غذا گرفته تا پوشاک، در تامین نیاز اولیه خود به نام مسکن ناتوان هستند تصمیم گرفتند با یک خانواده دیگر هم‌خانه شوند تا شاید اینگونه حداقل در شب هنگام سقفی بالای سر داشته باشند.

در این بین گزارش خبرگزاری ایلنا در رابطه با افزایش پدیده «هم‌خانگی» خانواده‌ها البته که مخالف‌هایی هم داشت، حسام عقبایی، نایب ‌‌رئیس اتحادیه مشاوران املاک در گفت‌وگو با ایلنا در این باره اظهار داشت که «این موضوعات را در بازار مسکن تایید نمی‌کنم چراکه هم موجران از اجاره دادن واحد خود به دو خانواده مجزا معمولا امتناع می‌کنند و هم ‌‌این‌که این موضوعات در معاملات فراگیر نیست و برای اولین بار است که در جریان آن قرار گرفته‌ام.»

عقبانی معتقد است «اگر افراد ساکن در یک واحد به یکدیگر محرم نباشند بر اساس قوانین شرعی امکان زندگی در یک واحد مسکونی را نخواهند داشت، مگر ‌‌این‌که آنقدر شرعیات را رعایت کنند که این موضوع هم در یک واحد مسکونی بعید است.» مسئله‌ای که «مصطفی اقلیما» آسیب‌شناس و مددکار اجتماعی معتقد است با صیغه خواهر برادری مشکل شرعی بودن یا غیر شرعی بودن این تصمیم حل می‌شود.

اقلیما  در این باره خاطرنشان می‌شود که «افراد صیغه خواهر برادری می‌خوانند و دو خانواده در یک جا با هم زندگی می‌کنند، اینها با حقوق یک میلیون و هفتصد راه دیگری ندارند.»

پدیده پشت‌بام خوابی

اما این شکل نوظهور از فقر تنها به یک «هم‌خانگی خانوادگی» ختم نشد، هفته گذشته به انتها نرسیده بود که گزارش‌هایی از «پشت‌بام خوابی» گروهی از مردم خبرساز شد. این مسئله بیشتر متوجه کارگرهایی است که به دلیل گران بودن اجاره مسکن تصمیم می‌گیرند در انتهای یک روز پر از مشغله و تلاش، تنها برای ‌‌این‌که جایی برای خواب داشته باشند به پشت بام‌های خانه‌ها پناه ببرند اما این بار بر خلاف «هم‌خانگی خانوادگی» خبری از «سقف بالای سر» هم نیست. 

با تمام حواشی روزهای گذشته خود مبنی بر اخراج تعدادی از روزنامه‌نگارهایش در گزارشی نوشت که «منطقه ۲۲ تهران نیز با پدیده «پشت‌بام‌خوابی» روبه‌رو است که روز به روز کارگران بیشتری درخواست اجاره آن را دارند. سال گذشته رقم اجاره این پشت‌بام‌ها ۲۵هزار تومان بود و اکنون به ۵۰ هزار تومان افزایش یافته است.»

اقلیما در ادامه  با اشاره به این وضعیت عنوان می‌کند که «این در حالی است که دولت‌ها طبق قانون موظف به ایجاد اشتغال و کار و تامین مسکن هستند، اگر کار ایجاد می‌شد مردم درآمد داشتند، با درآمدی که داشتند هویت اجتماعی پیدا می‌کردند، اعتبار اجتماعی پیدا می‌کردند. مانند زمان ما که پا از درب دانشگاه بیرون می‌گذاشتیم سریع استخدام می‌شدیم، با حقوقی که می‌دادند می‌توانستیم خانه اجاره کنیم و هزینه‌های زندگی را تامین کنیم. اما طی چندین سال گذشته روز به روز فقر در جامعه زیادتر شد.

دانشجوی خود من که از شهرستان آمده و الان دارد اینجا(تهران) بارکشی می‌کند، درآمدی هم ندارد، شب‌ها در همان مغازه می‌خوابد، پول ندارد که جایی مناسب اجاره کند.»

خرید و فروش کودک

با توجه به همه این مسائل شاید بشود احساس کرد که چرا این روزها توجه به مراقبت‌های بهداشتی برای مقابله با کرونا پایین آمده است و دیگر کسی به کرونا توجه نمی‌کند.پای فقر و تامین معیشت که وسط باشد کووید19 خودش فقط مانند مُسَکِنی است برای فراموش کردن آسیب‌های اجتماعی، همین هفته گذشته وقتی خبر از فروش کودک در صفحه‌های اینستاگرامی خبرساز شد، گروهی از ما گمان می‌کردیم این هم می‌تواند مانند بسیاری از موارد قبلی فقط در پی بالا بردن بازدیدکننده‌های صفحه برای فروش چند میلیون تومانی آن(پیج اینستاگرامی) باشد یا فقط در پی یک اخاذی صورت گرفته باشد.

( کسب درآمد از نفرت مردم:   اما در ساعات پایانی روز سه‌شنبه رئیس پلیس پایتخت خبر از دستگیری گردانندگان این صفحه داد، خبری که سردار رحیمی به خبرگزاری‌ها اعلام کرد، نشان می‌دهد چقدر فقر از لایه‌های زیرین جامعه به سطح جامعه رسیده است که کودک‌فروشی به عنوان یکی از جرائمی که معمولا از آن به عنوان جرم‌هایی یاد می‌شود که به باندبازی‌های مخفی نیاز دارد حالا هویدا شده و عیان در حال رخ دادن است.

صحبت‌های متهم این پرونده ، کسی که این خبرگزاری آن را «م.ه» معرفی کرده تکان‌دهندع است، او گفته که «بیکار بودم و با توجه به نیاز مالی‌ای که داشتم دست به این کار زدم البته من این نوزادان را از خانواده‌هایی که وضع مالی خوبی نداشتند تحویل می‌گرفتم و به خانواده‌هایی که بتوانند آینده بهتری برای نوزاد رقم بزنند، تحویل می‌دادم. این باعث می‌شد تا زندگی این نوزادان نیز بهتر شود!»

از سویی دیگر آن طور که پلیس به خبرگزاری‌ها گفته «برابر تحقیقات اولیه این نوزادان به مبلغی حدود ۵ تا ۱۰ میلیون تومان خریداری شده‌اند» یعنی خانواده‌هایی که فرزند خود را به همین قیمت گفته شده به فروش رسانده‌اند، واقعا چرا؟ مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی با دستمایه گرفتن موضوع «بیکاری» که جوان کودک‌فروش عنوان کرده بود می‌گوید که «هر بار هر رئیس‌جمهوری آمد از نظر «کار» شرایط بدتر شد، شما نگاه کنید در گذشته 80درصد تحصیل‌کرده‌های ما وارد بازار کار می‌شدند، اما امروز 80درصد آنها بیکار هستند.

وضعیت نیروهای کارگر را می‌بینیم، وضعیت معلم‌ها را می‌بینیم، وضعیت خبرنگارها را می‌بینیم، اینها مسائلی هستند که در طول سال‌های گذشته روی هم انباشته شده و ما امروز شاهد این مشکلات هستیم.»

فقرا فقیرتر شدند

او ادامه می‌دهد:«در چنین شرایطی ما با یک مسئله اجتماعی رو‌به‌رو هستیم که کاملا با مسائل فردی متفاوت است. شما فرض کنید در یک کلاس دانشگاه یک نفر معتاد می‌شود، ما می‌گوییم مسئله فردی است، روی فرد و مشکلاتش کار می‌کنیم که بهبود پیدا کند. اما وقتی در یک کلاس 15نفر یا 20نفر معتاد می‌شوند نه تنها مشکل دیگر فردی نیست، بلکه برای حل کردن آن هم نباید فقط به خود فرد توجه کرد، اینجا مشکل می‌تواند از استاد و رئیس دانشگاه گرفته تا محیط دانشگاه و شرایط محیطی خوابگاه و عوامل دیگر باشد. مسائل اجتماعی در بلندمدت ایجاد می‌شود و از عقبه‌ای چندین ده ساله برخوردار است.

‌‌این‌که گفته می‌شود افراد شب پشت‌بام یا داخل مغازه‌ها می‌خوابند، یا ‌‌این‌که دو خانواده با یکدیگر خانه اجاره می‌کنند، پدیده‌ای نیست که حاصل یک روز یا دو روز باشد. درست کردن همه این‌ها هم یک روزه نیست شاید چهل سال هم برای درست کردنش زمان لازم باشد.»این آسیب‌شناس اجتماعی بیان می‌کند:«در گذشته هر سال 10درصد درآمدها بیشتر می‌شد اما تورم 25درصد بود. این روند دائم تا به امروز تکرارشده، تا ‌‌این‌که مردم روز به روز فقیرتر شدند. حالا امروز هم تورم شده حدود 40درصد، افزایش درآمدها 20درصد یا 25درصد گاهی هم هیچ افزایشی نداشتیم، خب مردم فقیرتر می‌شوند.با این درآمدها یک نفر چه چیز بخورد؟ هزینه ایاب ذهابش را از کجا بیاورد؟ چگونه مسکن تهیه کند؟»

شرایط طبیعی است!

اقلیما با «طبیعی» دانستن حوادث رخ داده  می‌گوید که «همه این چیزهایی که ما امروز شاهد آن هستیم برای جامعه ما با روندی که تا به امروز داشتیم کاملاً طبیعی است، اصلا تعجب‌آور نیست، اگر این اتفاق‌ها نمی‌افتاد ما باید تعجب می‌کردیم.

وقتی راجع به تورم، بیکاری، عدم امنیت اجتماعی و خشونت و بسیاری دیگر از آسیب‌های اجتماعی دیگر بررسی می‌کنیم می‌بینیم که باید به امروز می‌رسیدیم و این روند هم ادامه دارد.»وی در خصوص چرایی این سرنوشت محتوم  یادآور می‌شود که «یک مسئله‌ای که هست و مقام رهبری هرباره به آن اشاره می‌کند شایسته‌سالاری و پاسخگو بودن است.

مدیرهایی بر سر کار هستند که نیازی به پاسخگو بودن نمی‌بینند، اگر مقصر این میزان از بیکاری فلان وزیر است، باید پاسخگو باشد، اگر فلان مقام است باید پاسخگو باشد. افراد متخصص هم بر سر کار نیستند و آنها با تصمیم‌های غیرتخصصی سبب شدند این مشکلات پیش بیاید.» اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاری کشور در پایان اضافه می‌کند که «سازمان‌های حمایتی ما هم شرایط مناسبی ندارند. یکی از وظایف سازمان‌هایی مانند بهزیستی حمایت از این قبیل از افراد است.

البته آنها هم مدعی می‌شوند که بودجه مناسب نداریم اما من معتقدم اگر تیم مناسبی بر سر این سازمان باشد و آگاه به نیازها باشد می‌تواند بودجه خودش را بگیرد، کسانی که برای بهزیستی می‌آیند متخصص امر نیستند. افراد با تخصص‌های مناسب در این سازمان فعالیت ندارند و همین سبب شده نتوانند آسیب‌ها و هزینه‌های رفع آنها را درست شناسایی کنند.»