سلامت نیوز:مدیرعامل سازمان انتقال خون با اعلام نتایج کارآزمایی اول پلاسمادرمانی در کشور گفت:«مدت اقامت بیماران در بیمارستان با پلاسمادرمانی ۳۰ درصد کاهش پیدا کرد و در بیماران بسیار بدحال که در ای سی یو شرایط ویژه ای داشتند میزان مرگ و میر حداقل ۵۰ درصد کاهش یافت.»
دکتر پیمان عشقی در نشست خبری با خبرنگاران از طریق ویدئوکنفرانس به مناسبت روز جهانی تقدیر از اهداکنندگان خون درباره آخرین نتایج پلاسما درمانی گفت:« کارآزمایی اول پلاسمادرمانی به پایان رسید و نتایج خوبی داشت. امروز گزارش آن رسما در ستاد علمی کرونا مطرح می شود. نتایج این کارآزمایی این بود که حدود ۲۰۰ بیمار تحت پلاسمادرمانی مطالعه شدند که همگی از نظر سن ، جنس ، نوع و شدت بیماری شبیه هم بودند و مطالعات مشخص کرد در آن دسته از مبتلایان به کرونا که تحت پلاسمادرمانی قرار گرفتند در مقایسه با آن دسته از بیمارانی که پلاسمادرمانی نشدند میزان مرگ و میر ۵۰ درصد کاهش یافته بود.»
وی در ادامه درباره نتایج کارآزمایی اول پلاسمادرمانی گفت:«مدت اقامت بیماران در بیمارستان با پلاسمادرمانی ۳۰ درصد کاهش پیدا کرد و در بیماران بسیار بدحال که در ای سی یو شرایط ویژه ای داشتند میزان مرگ و میر حداقل ۵۰ درصد کاهش یافت. این آمار برای ما امیدوارکننده بود و سبب شد که سازمان انتقال خون کارآزمایی بالینی دوم خود را مبتنی بر مصرف پلاسما در ۲۴ ساعت اول بستری بیمار شروع کند. این کارآزمایی را در استان هایی که قرمز اعلام شدند از جمله خوزستان ، بندرعباس و سیستان و بلوچستان شروع کردیم و ۶۰ بیمار وارد کارآزمایی شدند. تفاوت کارآزمایی دوم با کارآزمایی اول این است که الان پلاسمای بهبودیافتگان کرونا را به میزان کافی در اختیار داریم که در ۲۴ ساعت اول به بیماران مبتلا به کرونا بدهیم.»
وی گفت:« اهدای خون یک جور جان بازی است هرچند که تمام اهداکنندگان می دانند این یک جان بازی بی دغدغه و کم درد است. از سال ۸۵ اهدی خون به صورت ۱۰۰ درصد داوطلبانه داریم. از دو و نیم میلیون اهداکننده فقط از دو میلیون و صد هزار نفر خون دریافت کنیم و از پذیرش خون بقیه معذوریم. سختگیرانه ترین استانداردها را به کار می بریم ما هیچ تغییری در استانداردهای خود نداشته ایم. اهدای خون در دوره کرونا هیچ فرقی با قبل ندارد و همه مسایل بهداشتی رعایت می شود.»
وی افزود:«امسال پیش بینی کردیم برای تکریم اهداکنندگان مستمر پکیج های خدمات ویژه در نظر بگیریم با اپلیکیشن هایی که طراحی شده اطلاعات خاص و کمک های ویژه در اختیارشان اهداکنندگان قرار می دهیم. امسال روز جهانی اهدای خون یک بار ارزشی زیادی دارد از بهبودیافتگان کرونا می خواهیم فراموش نکنند یک ماه پیش در چه شرایطی بودند بیماران مبتلا به کرونا نیازمند به پلاسمای آنها هستند.»
وی گفت:« سازمان انتقال خون در ۲۲ پایگاه خود آمادگی دارد که پلاسما را از طریق دستگاه، بدون دریافت خون، دریافت کرده و آن را در اختیار هموطنان بیمار قرار دهد. از بهبودیافتگان کرونایی خواهش می‌کنم برای اهدای پلاسما به ما مراجعه کنند.»
وی در واکنش به ماجرای خرید و فروش پلاسمای بهبودیافتگان، گفت:« در قبال دریافت پلاسمای خون و پلاکت بیماران هیچ وقت نه پولی می دهیم و نه پولی می گیریم. سالی ۲۰۰ هزار لیتر پلاسما زیاد می آید که به جای اینکه آن را دور بریزیم این پلاسما را کمپانی های معتبر جهانی به عنوان ماده اولیه گرفته و دارو به ما تحویل می دهند و با قیمت ارزان تری دارو به دست مصرف کنندگان ایرانی می رسد. دور ریختن این پلاسما خیانت به سرمایه ملی است و هیچ کسی هم تا امروز بر این کار ایراد نگرفته است.»
وی افزود:« هرچه فکر می‌کنم که پلاسما فروشی چه معنای دیگری می‌دهد، به نتیجه نمی‌رسم شاید منظور پلاسمایی باشد که از افراد پر پادتن می گیریم که افرادی هستند که بیماری خاصی گرفتند و ویژگی بالینی خاصی دارند. اینها پادتن های ویژه ای در بدن دارند و تعدادشان کم است و جایگزین ندارند. در همه جای دنیا از چنین افرادی درخواست می کنند که برای تولید دارو پلاسما اهدا کنند مثلا برای سرم ضد کزاز و یا هپایت B و هاری دارو تولید کنند. ما هزینه رفت و آمد این افراد را می دهیم چون باید سالی چندین بار بیایند و یک ساعت تا یک ساعت و نیم وقت زیر دستگاه بگذارند.»
وی گفت:«۵۰ سال است که تمام مدیران و کارشناسان ما در قبال این زمانی که از اهداکنندگان ویژه پلاسما می گیریم مبلغ رفت و آمدشان را پرداخت می کنیم که حالا اسمش را پلاسما فروشی می گذارند. اگر کسی بگوید من نذر کردم ۱۵ بار در سال پلاسما بدهم و از پلاسمای من دارو تولید شود ما به زور به وی پول نمی دهیم ولی حداقل به خاطر هزینه رفت و امد و وقت که صرف می کنند هزینه پرداخت می کنیم. هیچ جای دنیا به این کار پلاسما فروشی نمی گویند. برای تولید داروهای مشتق از پلاسما نیاز کشورمان حدود ۱ میلیون لیتر پلاسما است. »
وی گفت:« در تمام دنیا در قبال اهدای پلاسما مبلغی را به مردم می دهند که۵۵۰ هزار لیتر پلاسما می‌شود. یعنی ما ۵۰۰ هزار لیتر عقب تر هستیم. این پلاسمایی را که بخش خصوصی از اهداکننده می گیرد و مبلغی به ازای آن به افراد می دهد این به سازمان انتقال خون ربطی ندارد. یک مدتی سازمان از اهداکندگان پلاسما می گرفت و برخلاف بخش خصوصی آن را ذیل سایر خدمات انتقال خون قرار داد که مردم می‌آمدند و بدون دریافت پول، پلاسما اهدا می‌کردند اما وقتی مردم می دیدند که بخش خصوصی پول می‌پردازد، مراجعه کمتری به مراکز سازمان برای اهدای خون داشتند. سازمان انتقال خون را به پلاسما فروشی متهم کردند. در حالی که ۱۷ مرکز انتقال خون به سیستم اهدای پلاسما تجهیز شده بود تا سالی ۲۰۰ هزار پلاسما دریافت کند، اما به طور میانگین سالی ۱۰ هزار لیتر دریافت کردند. این اقدام از نظر اقتصادی شکست خورد و اهداکنندگان هم دیگر بازنمی گشتند که الان این اقدام را متوقف کرده‌ایم. خواهش می کنم در این فضایی که باید همدلی باشد این حرفها گفته نشود. ۵۰ سال است که سازمان انتقال خون برای پلاسمای هایپر ایمیون پول می دهد »
وی گفت:« ما در کیسه مخصوص مصرف، پلاسما را جمع آوری می کنیم و در قبال دادن آن به هموطنان از کسی پولی نگرفته ایم و نمی گیریم، شورای عالی بیمه باید تصویب کند که چطور هزینه مان را جبران کنیم.»
وی در پاسخ به سوال خبرنگار سلامت نیوز درباره آخرین وضعیت اهدای خون در کشور گفت:« اگر ذخایر خونی برای ۵ تا ۷ روز داشته باشیم قابل قبول است، اگر این ذخایر ۳ تا ۵ روز باشد کمبود خون داریم و ذخایر زیر ۳ روز در مرحله هشدار است و اگر ذخایر خون بالای ۷ روز باشد مازاد است و باید تغییر سیاست دهیم و خون را به جاهایی که ندارند ارسال کنیم. به محض کمبود خون در هر استانی خون جابه جا می شود. در حال حاضر ذخایر خونی کشور ۵ روز است و قابل قبول است. مردم اهدای خون را فراموش نکنند و نباید اهدای خون به خاطر کرونا و زلزله و سیل به تعویق بیفتد در تمام روزها باید به فکر باشند.»
وی تاکید کرد:« کشور ما یکی از کشورهایی است که خوب از پس کرونا برآمد. در حال حاضر اهدای خون در کشور ما نسبت به سال گذشته ده تا ۱۵ درصد کمتر شده است اما مصرف خون این روزها خیلی زیاد شده چون دو سه ماهی به خاطر کرونا اتاق عمل ها تعطیل بود از طرف دیگر تابستان زمان جراحی های غیراورژانس است که اینها با هم تلاقی کرده و درخواست خون زیاد شده است که با کمک مردم این درخواست ها تامین خواهد شد. »
وی افزود:« اپلیکیشنی به نام قطره طراحی کردیم که اهداکنندگان مستمر ما در یک جریان ارتباطی دایمی با سازمان انتقال خون باشند و خدمات ویژه ای هم از این طریق بتوانیم به آنها ارایه دهیم.»
وی در مورد تاثیر تحریم ها بر روی تامین تجهیزات سازمان انتقال خون ایران گفت:« ساده انگارانه است که بگوییم تحریم بر تامین تجهیزات ما تاثیر نداشته است تحریم ها همه سیستم بهداشت ما را تحت تاثیر قرار داده است. مردم نگران تامین خون و فرآورده های خونی خود نباشند ولی این دوره، دوره ای است که به عنوان لکه سیاهی در تاریخ سیاستگذاری امریکا به یاد خواهد ماند. مشکلاتی داریم که از پس آن برخواهیم آمد ما سعی می کنیم استانداردهایمان را هم پایین نیاوریم.»
وی درباره وضعیت پلاکت گیری به روش آفرزیس، گفت:« شش سال پیش به عنوان متخصص خون و آنکولوژی از سازمان انتقال خون در خواست کردم که شرایط اهدای پلاکت کم لکوسیت که به روش آفرزیس دریافت می شود را فراهم کنند و اصرار من برای دریافت پلاکت کم لکوسیت به دلیل کیفیت بهتر بود. این را افتخار می‌دانم که خوشبختانه ما توانستیم فرهنگ مطالبه گری را در بهبود شاخص خون و فرآورده‌های خون مصرفی در جامعه به وجود آوریم. در حال حاضر همه ۳۱ پایگاه ما به دستگاه های پلاکت فرزیس دسترسی دارند، اما این کافی نیست. ما از پلاکت های بازیافتی خون کامل، استفاده می کنیم. باید توجه کرد خون از سه جزء گلبول قرمز، پلاسما و پلاکت تشکیل شده است. پلاکت بازیافتی از خون، ویژگی‌های پلاکت فرزیس را ندارد و برای استفاده از پلاکت بازیافتی باید امکانات و تجهیزاتی را فراهم کنیم تا این پلاکت دور ریخته نشود و از آن استفاده شود.»
وی خاطرنشان کرد:« امکان رساندن پلاکت آفرزیس به برخی شهرها وجود ندارد؛ چرا که طول عمر پلاکت سه روز است و از طرفی هزینه پلاکت آفرزیس به دلیل مصرف کیت و کیسه مخصوص همیشه چالش بوده و بیمه‌ها هم گاهی موانعی برای دریافت آن ایجاد می‌کردند و برخی بیماران اعلام می کردند که باید در قبال این پلاکت پول بدهیم. در حالی که پول را به بیمارستان ها می‌دهند. زیرا بیمارستان برای تامین کیت ها باید هزینه‌هایی را تامین کند. حال ما پول نقدی از بیمارستان نگرفته ایم. این در حالی است که بیمارستان‌ها به سازمان انتقال خون ۲۰۰ میلیارد تومان بدهکار هستند، اما با این حال خدمات مان را معلق نکردیم.»
دکتر عشقی درباره دریافت پلاسما به روش فرزیس گفت:«ما امکانات پلاسما فرزیس را داریم و به همین دلیل توانستیم پلاسمای بهبود یافتگان کرونا را دریافت کنیم و اکنون پلاسمای بهبود یافتگان کرونا را از این روش دریافت می‌کنیم، اما فعلا سازمان انتقال خون از روش پلاسما فرزیس فقط برای دریافت پلاسمای پر پادتن یا پلاسمای بهبودیافتگان کرونا استفاده می کند. ما به عرصه پلاسما فرزیس برای ارسال به پالایشگاه‌ها، محاسبه ارزش افزوده و اعلام آن به سازمان غذا و دارو ورود نمی‌کنیم؛ چرا که برخی بی توجه به واقعیت‌ها به سازمان انتقال خون تهمت‌هایی می زنند. در مجموع پلاسما فرزیس برای شرایط ویژه مانند درمان بیماران کرونایی، تولید سرم ضد هاری، ضد کزاز و ضد هپاتیت B استفاده می‌کنیم.»
وی در پاسخ به اینکه آیا مناطقی از کشور وجود دارد که پایگاه انتقال خون نداشته باشیم، گفت:« ما برای اینکه پایگاه ثابت اهدای خون داشته باشیم باید پزشک اهدا و پذیرش و کارشناس خون گیری و آزمایشگاه و یک تیم نیروی انسانی داشته باشیم. براساس منابع سازمان انتقال خون تعریف شده است که روزی چقدر اهدا باشد که در جایی پایگاه انتقال خون راه اندازی شود. به شما قول می دهم هر نقطه از کشور که شاخص های لازم را دارد کافی است به ادارات استان ما مراجعه کنند و به ما بگویند اینجا پایگاه ثابت بزنند. ما ۱۸۸ پایگاه ثابت و تعداد زیادی پایگاه سیار داریم.»
وی درباره جایگاه جهانی اهدای خون در ایران نسبت به کشورهای دیگر گفت:« وقتی از نظر شاخص اهدای صد درصد بدون چشم داشت صحبت کنیم ایران در راس است از لحاظ ایمنی خون ایران یکی از کشورهای برتر دنیاست چون هم استانداردهای سختگیرانه هم غربالگری کاملی داریم. در منطقه از لحاظ شاخص اهدا ، میانگین اهدی کشورها ۱۵ در هزار نفر جمعیت است شاخص اهدای خون ما از سال ۹۵ به دلیل اجرای سیاست جمع آوری پلاسما کاهش پیدا کرد و شاخص اهدای خون ما که ۲۷ در هزار بود الان به ۲۵ در هزار رسیده است. »
وی افزود:« در شاخص اهدای خون بانوان حرفی برای گفتن نداریم. در برخی کشورهای خلیج فارس ۱۵ درصد اهداکنندان خانم هستند اما در کشورما این آمار ۵ درصد است. بانوان باید بدانند اهدای خون سبب کم خونی آنها نمی شود حتی می توانند اهدای پلاکت هم کنند.از نظر شاخص اهدای مستمر وضع ما بد نیست. ۶۰ درصد اهداکنندگان خون ، اهداکنندگان مستمر هستند.در استان سمنان ۸۰ درصد اهداکنندگان مستمر هستند که یک افتخاری است. »
نظر شما