سلامت نیوز:تهران شهری کوهپایه‌ای بوده است، اصلا همین آب‌وهوا و پوشش گیاهی خوب در کنار موقعیت جغرافیایی مناسبی که داشت، آغا‌محمد‌خان را به اینجا کشید اما امروز بعد از گذشت نزدیک به 250 سال از روزی که آغا‌محمد‌خان تهران را به‌عنوان پایتخت انتخاب کرد، تقریبا چیزی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تهران باقی نمانده است.
به پزارش سلامت نیوز،وقایع اتفاقیه نوشت: تکلیف هوای تهران را که انواع آلاینده‌ها روشن کرده‌اند و پوشش گیاهی را هم به‌سرعت از دست داده‌ایم. نتایج بررسی‌هایی که گروهی از کارشناسان محیط‌زیست و شهرسازی انجام داده‌اند، نشان می‌دهد که از مجموع 14 هزار هکتار مساحت اراضی سبز و باغات تهران، حدود هشت هزار هکتار باقی مانده است که سهم زمین‌های باغی، فقط 1200 هکتار، یعنی معادل کمتر از دو درصد مساحت پایتخت برآورد میشود؛ ضمن اینکه با روند پرشتاب ساخت برج-باغ در سال‌های اخیر، احتمال می‌رود همین عرصه محدود قابل حفاظت، سریع‌تر از گذشته تخریب و محو شود. در قالب مجوز برج-باغ همه مالکان اراضی باغی در پایتخت می‌توانند برای تغییرکاربری زمین مشجر به مسکونی یا تجاری، پروانه قانونی از شهرداری دریافت کنند.
تا قبل از سال 82، ساختوساز در زمین‌های باغی، حداکثر تا چهار طبقه مجاز بود اما از آن سال تا قبل از رونمایی از طرح تفصیلی جدید (سال91)، تراکم ساختمانی در این زمین‌ها تا دوبرابر افزایش پیدا کرد و کل ارتفاع مجاز برای بارگذاری مسکونی در باغات تهران به هشت طبقه رسید. درحال‌حاضر میزان پیشروی ساختمانی به اراضی سبز به‌واسطه پهنه‌بندی‌های طرح تفصیلی تهران، باز هم بیشتر شده، طوری که در قالب برج- باغ، بلندمرتبه‌های متوسط 12 تا 14 طبقه در باغات پراکنده شهر در حال ساخت است. هرچند مجوز برج-باغ، اجازه احداث در حداکثر 30 درصد از مساحت زمین مشجر را مشروط به حفظ ترکیب سبز 70 درصد مابقی عرصه در اختیار مالک قرار می‌دهد اما اخیرا برخی برج‌سازها با تبصره‌ها و امضاهای طلایی مسئولان شهری، در عمل بیش از یک‌سوم زمین باغی تحت مالکیتشان را به برج و مشاعات مورد نیاز سازه، تبدیل می‌کنند. این شکل ساختوساز در اراضی باغی، کاملا چهره رسمی به خود گرفته و نهادهای مختلف مالک باغات بزرگ در پایتخت در فراخوان‌های خود برای به‌کارگیری برج‌سازها، به صراحت از درخواست ساخت بلندمرتبه مسکونی یا تجاری در باغ نام می‌برند؛ به طوری که مقایسه نقشه‌های هوایی طی سال‌های 68 تاکنون، از کاهش دست‌کم چهار هزار هکتاری مساحت اراضی سبز و باغات شهر تهران خبر می‌دهد.
کارشناسان شهری معتقدند برج‌هایی که به‌واسطه مصوبه برج-باغ در مساحت باقی‌مانده باغات تهران سبز شدند، علاوه بر آنکه زیبایی و امکان رؤیت کوه‌های شمال شهر تهران را مسدود کردند، موجب شدند که 70 درصد باقی‌مانده اراضی به جای کاشت درختان، عملا به ساخت قسمت‌های مشاع ساختمان شامل پارکینگ‌ها، استخر و... اختصاص پیدا کند. کمبود زمین برای ساخت و نرمش مدیریت شهری تهران طی سال‌های اخیر، رونق ساختوساز در باغات و زمین‌های مشجر شهر تهران را در پی داشته و باعث شده است در این زمین‌ها ساختمان‌هایی بلندمرتبه سبز شوند. ازاین‌رو، برخی اعضای شورای شهر تهران با بیان اینکه احداث برج- باغ سه پیامد منفی شامل «تخریب عرصه‌های سبز محدود شهری»، «کاهش منابع تصفیه هوای آلوده پایتخت از طریق قلع و قمع درختان قدیمی باغات» و همچنین «اختلال در سیما و منظر طبیعی شهر به‌واسطه گرفتگی دید ارتفاعات البرز بر اثر برج‌سازی در باغات شمال و غرب تهران» به همراه دارد، در نظر دارند این مجوز را که در مغایرت با ضوابط طرح جامع شهر تهران است، ابطال کنند.
در جلسات اخیر شورای شهر تهران، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران گفت: «به سبب حفظ و صیانت از باغات شهر تهران پیشنهاد داریم مجوز فعلی برج باغ‌ها لغو شود.» محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران گفت: «در جلسات مشترک بین کمیسیون شهرسازی و معماری و کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران به این نتیجه رسیدیم که تداوم اجرای مجوز برج باغ‌ها، خسارات جبران‌ناپذیری به شهر تهران وارد می‌کند. پیشنهاد داریم در دستور جلسه شورا تصمیم‌گیری برای لغو این قاعده صورت گیرد و ساختوساز در باغات در حد تراکم املاک مجاور باشد.» به گفته سالاری: «بهترین راه صیانت از باغات باقی‌مانده در شهر، استفاده از ظرفیت طرح موضوعی TDR یا همان حق انتقال توسعه است که از تکالیف طرح جامع و طرح تفصیلی است و شهرداری تهران باید طی سالیان گذشته توسط مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، آن را به نتیجه و در فرایند قانونی به تصویب برساند که متأسفانه تاکنون به سرانجام نرسیده است.»
این درخواست، چندمین پیگیری اعضای شورای شهر برای لغو مصوبه برج-باغ است و به نظر می‌رسد اعضای شورای شهر تهران خیلی دیر به فکر حفظ باغات شهر افتاده‌اند اما در صورتی که هیأت‌رئیسه شورا برای به‌نتیجه‌رسیدن این درخواست همراهی کند، می‌توان به حفظ اندک باغات باقی‌مانده شهر تهران امیدوار بود. تشت نواقص مصوبه برج- باغ، چنان از بام پایین افتاده که مدت‌هاست سراغ هرکدام از مسئولان که بروی، انتقادهای تندی را نثار آن می‌کنند اما کسی نسبت به اصلاح آن قدم درستی برنمی‌دارد؛ حتی خود اعضای شورای شهر تهران که روی صندلی همان افرادی نشسته‌اند که این قانون را تصویب کردند، با وجود مخالفت شدید، فکری برای این مصوبه نمی‌کنند؛ البته در چند روز گذشت بحث‌هایی درباره اصلاح آن به گوش می‌رسد. اصلاحاتی مانند کاهش تعداد مجاز ساخت طبقات در برج-باغ‌ها اما به نظر می‌رسد این اصلاحات هم کفایت نمی‌کند و نمی‌تواند فضای سبز تهران را نجات بدهد.
کاهش طبقات، دوای درد نیست
نایب‌رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران در مورد پیشنهاد کاهش طبقات در باغات که از سوی رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر مطرح شده، گفت: «این برخوردهای سلبی و توبیخی، فقط مردم را به نابودی باغات تشویق می‌کند.» محمدمهدی تندگویان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ایرادات مصوبه برج-باغ و ارائه پیشنهادات جایگزین این می‌گوید: «دو سال است که در راستای حل اشکالات مصوبه برج-باغ، جلساتی با کمیسیون‌های سلامت و حقوقی برگزار کردیم اما اتفاق مثبتی رقم نخورده و نتوانستیم هیچ راه‌حل و پیشنهاد جایگزینی در‌این‌زمینه داشته باشیم. کاهش طبقات ساختمان‌ها در باغ چه دردی از باغ دوا می‌کند؟ کاهش طبقات، فقط باعث بهبود منظر شهری و تسهیل در تردد شبکه معابر شهری میشود، وگرنه دردی از باغ و شهر دوا نمی‌کند زیرا هر نوع ساختوساز در باغ موجب نابودی باغ میشود.» نایب‌رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران با بیان اینکه ما در جلساتمان به جمع‌بندی درباره گزینه‌های پیشروی برج-باغ نرسیدیم، گفت: «آقای حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، یکی از منتقدان مصوبه برج-باغ است اما طرح‌هایش از لحاظ ساختاری، کارکردی ندارد و بیشتر جنبه توبیخی است و این درحالی بوده که با این تصمیمات، مالک را در شرایطی قرار می‌دهیم که باغش را که هیچ نوع مزیت شهرسازی نداشته و ساخت‌و‌سازی نیز نمی‌تواند در آن انجام دهد، عملا به سمت این موضوع که باغش را تخریب کند، سوق می‌دهیم و بر همین اساس باید راه‌حلی را پیش‌بینی کنیم که باغ حفظ شده و مالک از اینکه باغ دارد نیز خوشحال باشد.»
او با بیان اینکه پیشنهاد کاهش طبقات در باغات موجب سلب امتیاز مالکان شده و هیچ جایگزینی هم بابت این موضوع به مالک ارائه نشده است، ادامه داد: «به همین دلیل، مالک را عملا به نابودی باغ تشویق می‌کنیم زیرا باغش هیچ آورده‌ای ندارد؛ بنابراین سلب امتیاز و برخوردهای توبیخی باید درحالی باشد که بسته‌های تشویقی مانند معافیت از پرداخت هزینه پروانه ساخت، آبیاری درختان و... هم در نظر گرفته شود.» تندگویان با بیان اینکه در دنیا نمونه‌های مختلف موفقی داریم، گفت: «در کشورهای دیگر ساختار متفاوت است، یعنی اینکه حفظ و نگهداری فضای سبز داخل فضاهای خصوصی بر عهده شرکت‌های خصوصی است و این شرکت‌ها در ملک حاضر شده و نسبت به نگهداری فضای سبز و درختان اقدام می‌کنند و از‌سوی‌دیگر، هزینه‌های نگه‌داشت و... را نیز از مالک دریافت می‌کنند اما در ایران به‌دلیل دیدگاه‌های اقتصادی ای که وجود دارد، مردم از این موضوع استقبال نخواهند کرد.» او با بیان اینکه باید به راه‌حل‌های بهتری برای مصوبه جایگزین برج-باغ دست یابیم، گفت: «برخوردهای سلبی برای حفظ باغات جوابگو نیست زیرا مالک با آتش‌زدن باغ، زمین را برای ساختوساز آماده می‌کند و باید به دنبال راه‌حل بهینه باشیم و این راه‌حل‌ها کمکی به نگهداری باغ نمی‌کنند.» تندگویان با بیان اینکه از سال 82 (درپی مصوبه برج-باغ) تاکنون به استناد تصاویر هوایی شهر می‌توان گفت که 70 درصد باغات از بین رفته‌اند، گفت: «این نتیجه مصوبه برج- باغ است و باغاتی که مانده، همچون کن و... نیز بزرگ‌مقیاس هستند و البته باید بگویم که باغی نیز برای تهران باقی نمانده؛ به گونه‌ای که در کمیسیون ماده «7»، تقریبا پرونده باغ نداریم و عمدتا پرونده مربوط به جرایم برای بررسی می‌آید.» او با بیان اینکه در پی مصوبه برج - باغ حتی تخلفات نیز افزایش یافته و مدلش تغییر کرده است، گفت: «در گذشته مالک کل زمین را نابود می‌کرد اما حالا به گونه‌ای فضای سبز را نابود می‌کند که در راستای تأمین منافعش باشد و این تغییر مدل، تخلف سؤال‌برانگیز است.»
سازمان محیط‌زیست: مصوبه را لغو کنید
در حالی که بعضی از اعضای شورای شهر در تلاش برای اصلاح مصوبه باغ- برج هستند، کارشناسان محیط‌زیست می‌خواهند که به کلی برای لغو آن تلاش شود. محمد درویش، مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست، یکی از همین افراد است. او با تأکید بر اینکه این مصوبه یکی از بدترین مصوبه‌های شورای شهر تهران در بین همه شهرهای ایران بود، می‌گوید: «در شرایطی که بیش از ۷۰ درصد پوشش گیاهی تهران در طی ۶۰ سال اخیر از بین رفته است، در سال ۸۲ مصوبه‌ای تنظیم شد و به تصویب رسید که به‌واسطه آن مجوز دادیم پوشش گیاهی و باغ‌های باقی‌مانده نابود شوند.»
او ضمن انتقاد شدید از مصوبه برج- باغ می‌گوید: «این مصوبه، قابل‌قبول نیست و متأسفانه برخی هنوز از آن دفاع می‌کنند و شرم‌آورتر این است که برخی از کسانی که از آن دفاع می‌کنند، خود را اصلاح‌طلب می‌دانند.» مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان اینکه این مصوبه به‌هیچ‌وجه قابل پذیرش نیست، می‌گوید: «مردم ایران کسانی را که این موضوع را تصویب کردند، نمی‌بخشند و کسانی که همچنان اصرار دارند مصوبه باقی بماند یا حتی اصلاح شود، مورد بخشش مردم قرار نمی‌گیرند.»
درویش با تأکید بر اینکه مصوبه برج- باغ حتما باید لغو شود، می‌گوید: «باید تلاش کنیم اندک باغ‌های باقی‌مانده در تهران حراست شوند. دولت باید بتواند محوطه‌های ارزشمند را حفظ کند و حتی اگر مالکان باغ‌ها توان، قدرت و میل حفاظت از فضاهای سبز را ندارند، دولت باید آنها را به کمک شهرداری‌ها خریداری و حفاظت کند؛ نباید دیگر شاهد آن باشیم که باغ‌های ارزشمند تهران، همدان، شیراز، اصفهان و... قربانی ساخت‌و سازها شوند.»
نظر شما