سلامت نیوز: سال 84 تحقیقاتی از سوی مرکز زمین‌شناسی کشور انجام شد که بر اساس آن سالانه 17 سانتیمتر از زمین تهران فرونشست می‌کند. این بررسی بار دیگر در سال 89 تکرار شد.براساس بررسی مجدد مشخص شد که فرونشست زمین به 36 سانتیمتر در سال افزایش یافته است. این به این معناست که پدیده فرونشست در تهران طی یک دوره پنج ساله بیش از دو برابر افزایش داشته است.بر این اساس تهران روزانه یک میلیمتر نشست می‌کند و همین باعث شده است تا تهران رکورددار فرونشست در جهان باشد.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه فرهیختگان در ادامه نوشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که مناطق ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ شهرداری تهران، شهرهای اسلامشهر، شهریار، چهاردانگه، نسیم‌شهر، صباشهر و کهریزک تحت‌تاثیر فرونشست دشت تهران قرار دارند. چند ماه پیش کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران اعلام کرد که در منطقه وسیعی از جنوب غرب تهران به مساحت حدود ۶۰۰ کیلومتر مربع، زمین نشست کرده و البته این نشست همچنان ادامه دارد. در این میان حداکثر میزان نشست در برخی مناطق دشت تهران نیز ۳۶سانتیمتر گزارش می‌شود. این مساله باعث شده است تا میزان مقاومت تهران در برابر زلزله از 6 ریشتر به 4.5 ریشتر کاهش پیدا کند. با این حال یکی از مهم‌ترین دلایل فرونشست زمین در تهران برداشت اضافی از آب‌های زیرزمینی است، به طوری که تبعات فرونشست زمین در دشت تهران منجر به افزایش ریسک تخریب تاسیسات زیربنایی و فرونشست در شبکه‌های گاز مناطق شده است؛ نشست‌‌هایی که در تونل‌‌های متروی تهران رخ می‌دهد هم نمونه‌ای از این تخریب‌هاست. فرونشست‌های متعدد درتهران سبب شده است تا مجمع نمایندگان تهران موضوع فرونشست‌های متوالی در تهران را مورد بررسی قرار دهد. به گفته علیرضا رحیمی، عضو مجمع نمایندگان تهران، کمیته محیط زیست این مجمع در نظر دارد به موضوع فرونشست در تهران که به دلایلی همچون برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های غیرمجاز در دامنه و دشت‌های اطراف تهران است، ورود کند.
فرونشست مکمل زلزله است
تهران جزء 10 شهر لرزان دنیا است و این درحالی است که 90 درصد جمعیت تهران در معرض این خطر هستند. تهران 410 کیلومتر گسل فعال دارد که 240 کیلومتر از آن در داخل محدوده شهر است.
علی نوذرپور، کارشناس مسائل شهری با اشاره به اینکه موضوع فرونشست در تهران در کنار بحث زلزله آسیب‌پذیری شهر را افزایش داده است، در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «آنچه سطح آسیب‌پذیری تهران را افزایش می‌دهد، تشدید فرونشست زمین در مناطق جنوبی و سرایت آن به مناطق مرکزی شهر است.» او فرونشست زمین را زلزله خاموش می‌نامد که می‌تواند مکمل زمین‌لرزه احتمالی در شهر باشد.
سستی لایه‌‌های زیرزمین، پوکی خاک به دلیل برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی از دلایلی است که نوذرپور برای فرونشست زمین بیان می‌کند.
به گفته او فرونشست زمین تهران به حدی بحرانی است که باعث شده است حد مقاومت تهران در برابر زلزله از 6 ریشتر به 4.5 ریشتر کاهش پیدا کند. در این میان علاوه بر خشکسالی تغییرات و ایجاد اختلال در روند طبیعی رود دره‌ها توسط شهرداری باعث بدتر شدن اوضاع شده است. نوذرپور می‌گوید که اجرای پروژه‌های شهری مثل ساخت بزرگراه‌ها روی رود دره‌ها باعث کاهش نفوذپذیری آب به زمین شده است. این موضوع باعث خشکی و در نتیجه پوکی خاک شده است و تشدید و ادامه فرونشست را بیشتر کرده است. ساخت بزرگراه امام علی، همت و چمران نمونه‌ای از پروژه‌های شهری است که روی رود دره‌ها ساخته شده‌اند و زمینه ایجاد خطر را افزایش داده‌اند.
غفلت از آب‌های سطحی
محمدحسین بوچانی، پژوهشگر مدیریت و برنامه‌ریزی شهری هم با اشاره به اینکه مدیریت شهری تهران فاقد اندیشه پایدار محیط زیست است، می‌گوید: «برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های غیرمجاز و همچنین هدر رفتن آب‌های سطحی از دلایل عمده فرونشست زمین در تهران است.»
او به پروژه‌های بدون مطالعه شهرداری نیز اشاره می‌کند. به گفته او سطوح شهر با آسفالت یا سطح نفوذناپذیر دیگری پوشانده می‌شد و این باعث می‌شود تا آب‌های سطحی زمین روی سطح بماند و ایجاد سیل کند. از طرفی ما می‌بینیم که آب‌باران به سمت فاضلاب‌ها هدایت می‌شود. در حالی که می‌توان با مدیریت صحیح آن، از این آب برای آبیاری فضای سبز استفاده کرد. بوچانی می‌افزاید: «ما آب تمیز باران را به فاضلاب هدایت و آن را به آلوده‌ترین آب تبدیل می‌کنیم، در حالی که می‌توان با ایجاد چاه‌های کوچک این آب‌ها را جمع‌آوری کرد و به مصرف بهینه رساند. نه اینکه آن را وارد فاضلاب شهر کرد و هزینه‌ای برای بازچرخانی آن پرداخت کرد.»
به گفته این کارشناس مسائل شهری غفلت از کارهای اینچنینی که پیچیدگی چندانی ندارند، نشان می‌دهد که مدیریت در حوزه شهری ما کارآمد نیست. استفاده نکردن از همین منابع محدود آب‌های سطحی و مدیریت نکردن آب باعث می‌شود که ما در مقاطعی چاه‌های عمیق در شهر حفر و مشکلات دیگری مثل فرونشست برای شهر ایجاد کنیم.
نظر شما