به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایوکلینیک، تقریباً از هر 7 زوج، 1 زوج نابارور هستند، به این معنی که با وجود داشتن رابطه جنسی مکرر و محافظت نشده برای یک سال یا بیشتر، نتوانسته اند بچه دار شوند. در نیمی از این زوج ها، ناباروری مردان حداقل نقشی جزئی دارد.

ناباروری مردان می تواند ناشی از تولید کم اسپرم، عملکرد غیرطبیعی اسپرم یا انسدادی باشد که از تحویل اسپرم جلوگیری می کند. بیماری ها، جراحات، مشکلات مزمن سلامت، انتخاب شیوه زندگی و عوامل دیگر ممکن است در ناباروری مردان نقش داشته باشند.

ناتوانی در بچه دار شدن می تواند استرس زا و خسته کننده باشد، اما تعدادی از درمان ها برای ناباروری مردان در دسترس هستند.

علائم ناباروری در مردان

نشانه اصلی ناباروری مردان ناتوانی در بچه دار شدن است. ممکن است هیچ علامت یا نشانه واضح دیگری وجود نداشته باشد.

با این حال، در برخی موارد، یک مشکل زمینه‌ای مانند اختلال ارثی، عدم تعادل هورمونی، گشاد شدن سیاهرگ‌های اطراف بیضه یا شرایطی که عبور اسپرم را مسدود می‌کند، علائم و نشانه‌هایی را ایجاد می‌کند. علائم و نشانه هایی که ممکن است متوجه شوید عبارتند از:

• مشکلات عملکرد جنسی؛ به عنوان مثال، مشکل در انزال یا حجم کم مایعات انزالی، کاهش میل جنسی، یا مشکل در حفظ نعوظ (اختلال نعوظ)
• درد، تورم یا توده در ناحیه بیضه
• عفونت های تنفسی مکرر
• رشد غیر طبیعی سینه (ژنیکوماستی)
• کاهش موی صورت یا بدن یا سایر علائم ناهنجاری کروموزومی یا هورمونی
• تعداد اسپرم کمتر از حد طبیعی (کمتر از 15 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر مایع منی یا تعداد کل اسپرم کمتر از 39 میلیون در هر انزال)

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر بعد از یک سال مقاربت منظم و بدون محافظت نتوانستید بچه دار شوید، در صورت داشتن یکی از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• مشکلات نعوظ یا انزال، میل جنسی کم، یا سایر مشکلات عملکرد جنسی
• درد، ناراحتی، توده یا تورم در ناحیه بیضه
• سابقه مشکلات بیضه، پروستات یا جنسی
• جراحی کشاله ران، بیضه، آلت تناسلی یا کیسه بیضه
• شریک زندگی بالای 35 سال

باروری فرآیند ساده ای نیست

باروری مردان یک فرآیند پیچیده است. برای باردار شدن شریک زندگی خود، موارد زیر باید انجام شود:

شما باید اسپرم سالم تولید کنید

در ابتدا، این شامل رشد و تشکیل اندام های تناسلی مردانه در دوران بلوغ است. حداقل یکی از بیضه های شما باید به درستی کار کند و بدن شما باید تستوسترون و سایر هورمون ها را برای تحریک و حفظ تولید اسپرم تولید کند.

اسپرم باید به داخل مایع منی منتقل شود

هنگامی که اسپرم در بیضه ها تولید می شود، لوله های ظریف آنها را حمل می کنند تا زمانی که با مایع منی مخلوط شوند و از آلت تناسلی خارج شوند.

باید اسپرم کافی در مایع منی وجود داشته باشد

اگر تعداد اسپرم در مایع منی شما کم باشد، احتمال اینکه یکی از اسپرم های شما تخمک همسرتان را بارور کند، کاهش می یابد. تعداد کم اسپرم کمتر از 15 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر منی یا کمتر از 39 میلیون در هر انزال است.

اسپرم باید قادر به حرکت باشد

اگر حرکت یا عملکرد اسپرم شما غیرطبیعی باشد، ممکن است اسپرم نتواند به تخمک همسرتان برسد یا به آن نفوذ کند.

علل پزشکی ناباروری مردان

مشکلات باروری مردان می تواند ناشی از تعدادی از مسائل بهداشتی و درمان های پزشکی باشد:

واریکوسل

واریکوسل تورم سیاهرگ هایی است که بیضه را تخلیه می کند. این شایع ترین علت برگشت پذیر ناباروری مردان است. اگرچه دلیل دقیقی که واریکوسل باعث ناباروری می شود ناشناخته است، ممکن است به جریان خون غیر طبیعی مربوط باشد. واریکوسل منجر به کاهش کمیت و کیفیت اسپرم می شود.

برخی از عفونت‌ها می‌توانند در تولید اسپرم یا سلامت اسپرم اختلال ایجاد کنند یا باعث ایجاد زخم شوند که عبور اسپرم را مسدود می‌کند. اینها شامل التهاب اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) یا بیضه ها (اورکیت) و برخی از عفونت های مقاربتی، از جمله سوزاک یا HIV است. اگرچه برخی از عفونت‌ها می‌توانند منجر به آسیب دائمی بیضه شوند، اما اغلب اسپرم هنوز قابل بازیابی است.

مسائل مربوط به انزال؛ انزال رتروگراد زمانی اتفاق می افتد که منی در حین ارگاسم به جای بیرون آمدن از نوک آلت تناسلی وارد مثانه شود. بیماری‌های مختلف می‌توانند باعث انزال پس‌رونده شوند، از جمله دیابت، آسیب‌های ستون فقرات، داروها و جراحی مثانه، پروستات یا مجرای ادرار.

آنتی بادی هایی که به اسپرم حمله می کنند

آنتی بادی های ضد اسپرم سلول های سیستم ایمنی هستند که به اشتباه اسپرم ها را به عنوان مهاجمان مضر شناسایی کرده و سعی در از بین بردن آنها دارند.

سرطان

سرطان ها و تومورهای غیر بدخیم می توانند مستقیماً از طریق غدد ترشح کننده هورمون های مربوط به تولید مثل مانند غده هیپوفیز یا از طریق علل ناشناخته بر اندام های تناسلی مردان تأثیر بگذارند. در برخی موارد، جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی برای درمان تومورها می تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد.

بیضه های خارج نشده

در برخی از مردان، در طول رشد جنین، یک یا هر دو بیضه از شکم به داخل کیسه ای که معمولاً حاوی بیضه ها است (کیسه بیضه) وارد نمی شود. کاهش باروری در مردانی که این بیماری را داشته اند بیشتر است.

عدم تعادل هورمونی ناباروری می تواند ناشی از اختلالات خود بیضه ها یا ناهنجاری هایی باشد که بر سایر سیستم های هورمونی از جمله هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید و غدد فوق کلیوی تأثیر می گذارد.

نقص لوله های انتقال اسپرم

بسیاری از لوله های مختلف اسپرم را حمل می کنند. آنها می توانند به دلایل مختلف مسدود شوند، از جمله آسیب ناخواسته ناشی از جراحی، عفونت های قبلی، تروما یا رشد غیر طبیعی، مانند فیبروز کیستیک یا شرایط ارثی مشابه.

انسداد می تواند در هر سطحی از جمله در داخل بیضه، در لوله هایی که بیضه را تخلیه می کنند، در اپیدیدیم، در مجرای دفران، نزدیک مجاری انزال یا در مجرای ادرار رخ دهد.

نقص کروموزومی اختلالات ارثی مانند سندرم کلاین فلتر( که در آن یک مرد با دو کروموزوم X و یک کروموزوم Y (به جای یک X و یک کروموزوم Y) متولد می شو) باعث رشد غیر طبیعی اندام های تناسلی مرد می شود. سایر سندرم های ژنتیکی مرتبط با ناباروری شامل فیبروز کیستیک و سندرم کالمن است.

مشکلات در رابطه جنسی

این موارد می‌تواند شامل مشکل در حفظ نعوظ کافی برای رابطه جنسی (اختلال نعوظ)، انزال زودرس، مقاربت دردناک، ناهنجاری‌های آناتومیکی مانند داشتن سوراخ مجرای ادرار در زیر آلت تناسلی (هیپوسپادیاس)، یا مشکلات روانی یا رابطه‌ای باشد که در رابطه جنسی اختلال ایجاد می‌کند.

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک یک اختلال گوارشی است که به دلیل حساسیت به پروتئین موجود در گندم به نام گلوتن ایجاد می شود. این وضعیت ممکن است به ناباروری مردان منجر شود. باروری ممکن است پس از اتخاذ یک رژیم غذایی بدون گلوتن بهبود یابد.

داروهای خاص درمان جایگزین تستوسترون، استفاده طولانی مدت از استروئیدهای آنابولیک، داروهای سرطان (شیمی درمانی)، برخی از داروهای زخم معده، برخی داروهای آرتریت و برخی داروهای دیگر می توانند تولید اسپرم را مختل کرده و باروری مردان را کاهش دهند.

جراحی های قبلی برخی از جراحی‌ها ممکن است از اسپرم در انزال شما جلوگیری کنند، از جمله وازکتومی، جراحی کیسه بیضه یا بیضه، جراحی پروستات، و جراحی‌های بزرگ شکم که برای سرطان‌های بیضه و رکتوم و غیره انجام می‌شود.

علل محیطی

قرار گرفتن بیش از حد در معرض برخی از عناصر محیطی مانند گرما، سموم و مواد شیمیایی می تواند تولید اسپرم یا عملکرد اسپرم را کاهش دهد. علل خاص عبارتند از:

• مواد شیمیایی صنعتی: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض برخی از مواد شیمیایی، آفت کش ها، علف کش ها، حلال های آلی و مواد رنگ آمیزی ممکن است به کاهش تعداد اسپرم منجر شود.
• قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین: قرار گرفتن در معرض سرب یا سایر فلزات سنگین نیز ممکن است باعث ناباروری شود.
• اشعه یا اشعه ایکس: قرار گرفتن در معرض اشعه می تواند تولید اسپرم را کاهش دهد، اگرچه اغلب در نهایت به حالت عادی باز می گردد. با دوزهای بالای تابش، تولید اسپرم را می توان برای همیشه کاهش داد.
• گرم شدن بیش از حد بیضه ها: دمای بالا ممکن است تولید و عملکرد اسپرم را مختل کند. اگرچه مطالعات محدود و بی نتیجه هستند، استفاده مکرر از سونا یا جکوزی ممکن است به طور موقت تعداد اسپرم شما را مختل کند.
• نشستن برای مدت طولانی: پوشیدن لباس های تنگ یا کار با رایانه لپ تاپ برای مدت طولانی نیز ممکن است دمای کیسه بیضه شما را افزایش دهد و تولید اسپرم را اندکی کاهش دهد. اما، تحقیق قطعی نیست.

عوامل خطر

عوامل خطر مرتبط با ناباروری مردان عبارتند از:

• سیگار کشیدن
• استفاده از الکل
• استفاده از داروهای غیرقانونی خاص
• اضافه وزن داشتن
• داشتن عفونت های خاص در گذشته یا حال
• قرار گرفتن در معرض سموم
• گرم شدن بیش از حد بیضه ها
• تجربه ضربه به بیضه ها
• انجام وازکتومی قبلی یا جراحی بزرگ شکم یا لگن
• داشتن سابقه بیضه نزول نکرده
• متولد شدن با اختلال باروری یا داشتن یکی از خویشاوندان خونی مبتلا به اختلال باروری
• داشتن برخی شرایط پزشکی، از جمله تومورها و بیماری های مزمن، مانند بیماری سلول داسی شکل
• مصرف برخی داروها یا انجام درمان های پزشکی، مانند جراحی یا پرتوهای مورد استفاده برای درمان سرطان

جلوگیری از ناباروری مردان

ناباروری مردان همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، می توانید سعی کنید از برخی از علل شناخته شده ناباروری مردان جلوگیری کنید. مثلا:

• سیگار نکشید
• الکل را محدود کنید یا از مصرف آن خودداری کنید
• وزن سالم را حفظ کنید.
• وازکتومی نکنید
• از چیزهایی که منجر به گرمای طولانی مدت بیضه ها می شود خودداری کنید
• استرس را کاهش دهید
• از قرار گرفتن در معرض آفت کش ها، فلزات سنگین و سایر سموم خودداری کنید.