سلامت نیوز: حتما بارها در اخبار رسانه ها با جملات و تیترهایی مواجه شده اید که از آسیب ها، خطرات و تهدیدهایی خبر می دهند که به خاطر وجود کارخانه ای، نیروگاهی یا مکانی صنعتی و مانند آن در نزدیک یک شهر یا منطقه مسکونی مخاطراتی را برای سلامت مردم به همراه دارد. توسعه و گسترش روزافزون طرح های صنعتی نیازها و اقتضائات خود را دارد. از سوی دیگر توسعه شهرها و نزدیک و نزدیک تر شدن آن ها به فضاهای صنعتی و کارخانه ها، نگرانی های جدی به وجود آورده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه خراسان، با افزایش این نگرانی ها که ارتباطی مستقیم با سلامت مردم و حفظ جان آن ها دارد، در بند4 از ماده ۲ سیاست های کلی سلامت که از سوی رهبری ابلاغ شده است نیز به تهیه پیوست سلامت برای طرح های کلان توسعه ای تأکید شده است.

پیوست سلامت چیست؟

از آن جا که طرح های توسعه ای، ممکن است تأثیرات ناخواسته ای را بر سلامت مردم بر جای بگذارد، وجود ابزاری قانونی برای کنترل این مسئله ضروری است که بر اساس بند «ب» ماده ۳۲ قانون برنامه پنجم توسعه، این ابزار در اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور قرار داده شده است. در این بند آمده است: «استانداردهای ملی پیوست سلامت برای طرح های بزرگ توسعه ای با پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تأیید معاونت، تدوین و پس از تصویب شورای عالی سلامت و امنیت غذایی توسط معاونت برای اجرا ابلاغ می شود.

مصادیق طرح های بزرگ توسعه ای به پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تأیید معاونت مشخص می شود.»

منظور از معاونت در این بند، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری است. «پیوست سلامت» برای ارزیابی آثار «طرح های توسعه ای» و برنامه های مختلف بر سلامت مردم است که قبل از اجرای آن طرح تهیه می شود و با بررسی آن، شیوه های کاهش آثار در آن طرح خاص پیشنهاد یا توصیه می شود، همچنین بر اجرای آن توصیه ها نظارت می کند.

بدیهی است که اگر چنین فرآیندی برای تمام طرح های توسعه ای و صنعتی طی شود، تا چه اندازه می توان از بروز مشکلات و تهدیدات بزرگ سلامت پیشگیری کرد.

«پیوست سلامت» برای کدام طرح ها؟

بر اساس ابلاغیه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری که در سال های گذشته صورت گرفته است، طرح های بزرگ توسعه ای که به آن ها اشاره می شود به پیوست سلامت نیاز دارند:

- نیروگاه های گازی، سیکل ترکیبی و هسته ای

- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی شامل پالایشگاه و پتروشیمی - صنایع سنگین شامل کارخانجات تولید گچ، سیمان، ذوب فولاد و نورد

- خدماتی شامل بیمارستان های بزرگ، شبکه جمع آوری فاضلاب شهری و تصفیه خانه فاضلاب و مراکز دفع و دفن پسماندها - کشاورزی شامل کشتارگاه های بزرگ صنعتی، دام و طیور و شهرک های دامداری و دامپروری

وظیفه مجریان طرح های توسعه ای

طبق مصوبه ۴۱۲۸۸ که در تاریخ 92.5.13 تعیین و از سوی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری ابلاغ شد، مجریان طرح ها موظف هستند در مرحله «امکان سنجی» و «مکان یابی» آن ها گزارش پیوست سلامت مربوطه را تهیه و به منظور بررسی و تأیید «کارگروه ارزیابی مطالعات پیوست سلامت» به وزارت بهداشت ارائه کنند. این گزارش به پیش بینی آثار مهم و ماندگار یک طرح بر سلامت مردم منطقه تحت پوشش می پردازد و به انتخاب گزینه های بهتر برای اجرای طرح کمک می کند.

هر کسی صلاحیت تهیه پیوست سلامت را دارد؟

این کار بر عهده مشاورانی است که صلاحیت آن ها از سوی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری تأیید و تصویب شده باشد. ارزیابی آن را نیز «کارگروه ارزیابی مطالعات پیوست سلامت» بر عهده دارد که نظرات و تصمیمات خود را به کارگروه ماده ۲۱۵ برنامه پنجم توسعه ارائه می دهند.«کارگروه ارزیابی مطالعات پیوست سلامت» را معاون بهداشت وزیر بهداشت، نماینده تام الاختیار معاونت در حوزه ذی ربط و نماینده تام الاختیار رئیس دستگاه اجرایی تشکیل می دهند. اهمیت پیوست سلامت تا آن اندازه قابل توجه است که در سیاست های کلی سلامت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری به ضرورت تحقق آن تصریح شده است. قائم مقام وزیر بهداشت در امور دانشگاه ها که پس از ابلاغ سیاست های سلامت از سوی مقام معظم رهبری طی حکمی از سوی وزیر بهداشت به عنوان مسئول کارگروه های اجرای این سیاست ها منصوب شد در گفت وگو با خراسان، از اجرا نشدن این پیوست گفت و افزود: سیاست های کلی سلامت خیلی وقت نیست که ابلاغ شده که در آن به پیوست های سلامت طرح های توسعه ای تأکید شده است ولی در حال حاضر به صورت مشخص این کار انجام نمی گیرد ولی با ابلاغ سیاست ها در حال بررسی و ایجاد ساز و کارهایی برای این موضوع هستیم. دکترسیدحسن امامی رضوی ادامه داد: باید قوانین موجود به گونه ای اصلاح شود تا زمان طراحی طرح های توسعه ای بزرگ، توسط مسئولان آن طرح، پیوست سلامت نیز تهیه شود و تدوین آن الزامی شود تا این بند مورد تأکید در سیاست ها نیز تحقق یابد. وی به نظارت بر تحقق این موضوع که بر عهده وزارت بهداشت است، اشاره کرد و در پاسخ به این سوال که چه موانعی بر سر راه تحقق این مسئله وجود دارد، تصریح کرد: چون این پیوست برای طرح های توسعه ای تاکنون تهیه نشده است نمی توانیم از موانع آن سخن بگوییم، تأکید ما بر تهیه پیوست سلامت برای طرح هایی است که پیش رو داریم و طرح هایی که از گذشته اجرا شده است، برگشت به آن ها بسیار دشوار و گاهی ناممکن است. پیوست سلامت برای طرح های توسعه ای کشور تاکنون تهیه نشده است. اما فراموش نکنیم: «شهروند سالم در شهر سالم است.»
مهم‌ترین نکات

در بند4 از ماده ۲ سیاست های کلی سلامت که از سوی رهبری ابلاغ شده به تهیه پیوست سلامت برای طرح های کلان توسعه ای تأکید شده است

قائم مقام وزیر بهداشت: تأکید ما بر تهیه پیوست سلامت برای طرح هایی است که پیش رو داریم