به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایو کلینیک زونا یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات دردناک می شود. اگرچه زونا می تواند در هر جایی از بدن شما رخ دهد، اما اغلب به صورت نواری از تاول ظاهر می شود که در اطراف سمت چپ یا راست تنه شما پیچیده می شود.

زونا یک بیماری تهدید کننده زندگی نیست، اما می تواند بسیار دردناک باشد. واکسن ها می توانند به کاهش خطر ابتلا به زونا کمک کنند. درمان زودهنگام می تواند به کوتاه شدن عفونت زونا و کاهش احتمال عوارض کمک کند. شایع ترین عارضه نورالژی پس از تبخال است که پس از پاک شدن تاول های شما برای مدت طولانی باعث درد زونا می شود.

بیشتر بدانید: زونا چیست؟

علائم زونا چیست؟

علائم و نشانه‌های زونا معمولاً تنها بر بخش کوچکی از یک طرف بدن شما تأثیر می‌گذارد. این علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد، سوزش، بی حسی یا گزگز
• حساسیت به لمس
• بثورات قرمزی که چند روز پس از درد شروع می شود
• تاول های پر از مایع که باز می شوند و پوسته می شوند
• خارش

برخی افراد نیز این علائم را تجربه می کنند:

• تب
• سردرد
• حساسیت به نور
• خستگی

درد معمولا اولین علامت زونا است. برای برخی، ممکن است شدید باشد. بسته به محل درد، گاهی اوقات ممکن است با علامتی از مشکلاتی که بر قلب، ریه ها یا کلیه ها تأثیر می گذارد، اشتباه گرفته شود. برخی از افراد بدون ایجاد بثورات، درد زونا را تجربه می کنند.

در بیشتر موارد، بثورات زونا به صورت نواری از تاول ایجاد می شود که در اطراف سمت چپ یا راست تنه شما پیچیده می شود. گاهی اوقات بثورات زونا در اطراف یک چشم یا در یک طرف گردن یا صورت ایجاد می شود.

چرا زونا میگیریم؟

زونا توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می شود - همان ویروسی که باعث آبله مرغان می شود. هر کسی که آبله مرغان داشته باشد ممکن است به زونا مبتلا شود. پس از بهبودی از آبله مرغان، ویروس وارد سیستم عصبی شما می‌شود و سال‌ها خاموش می‌ماند.

در نهایت، ممکن است دوباره فعال شود و در امتداد مسیرهای عصبی به پوست شما حرکت کند - و باعث ایجاد زونا شود. اما همه کسانی که آبله مرغان داشته اند به زونا مبتلا نمی شوند.

دلیل زونا مشخص نیست. اما ممکن است به دلیل کاهش ایمنی در برابر عفونت ها با افزایش سن باشد. زونا در افراد مسن و در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند شایع تر است.

واریسلا زوستر بخشی از گروهی از ویروس‌ها به نام ویروس‌های هرپس است که شامل ویروس‌هایی می‌شود که باعث تبخال و تبخال تناسلی می‌شوند. به همین دلیل، زونا به عنوان هرپس زوستر نیز شناخته می شود. اما ویروسی که باعث آبله مرغان و زونا می‌شود، همان ویروسی نیست که مسئول تبخال یا تبخال تناسلی، یک عفونت مقاربتی است.

آیا زونا واگیر دارد ؟

فرد مبتلا به زونا می تواند ویروس واریسلا زوستر را به هر کسی که از آبله مرغان مصون نیست منتقل کند. این معمولا از طریق تماس مستقیم با زخم های باز راش زونا رخ می دهد. پس از ابتلا، فرد مبتلا به آبله مرغان می شود، اما نه زونا.

آبله مرغان برای برخی افراد خطرناک است. تا زمانی که زونا شما زخمی نشود، شما مسری هستید و باید از تماس فیزیکی با افرادی که هنوز آبله مرغان یا واکسن آبله مرغان نگرفته‌اند، بخصوص افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، زنان باردار و نوزادان، خودداری کنید.

واکسن زونا تضمین نمی کند که شما به زونا مبتلا نخواهید شد. اما این واکسن احتمالاً دوره و شدت بیماری را کاهش می دهد و خطر ابتلا به نورالژی پس از تبخال را کاهش می دهد.

عوامل خطر

هر کسی که تا به حال آبله مرغان داشته باشد ممکن است به زونا مبتلا شود. بیشتر بزرگسالان در ایالات متحده در دوران کودکی، قبل از ظهور واکسیناسیون معمول دوران کودکی که اکنون در برابر آبله مرغان محافظت می کند، آبله مرغان داشتند.

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند عبارتند از:

• سن بالای 50 سال. زونا در افراد بالای 50 سال شایع تر است. این خطر با افزایش سن افزایش می یابد.
• داشتن بیماری های خاص بیماری هایی که سیستم ایمنی شما را تضعیف می کنند، مانند HIV/AIDS و سرطان، می توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
• تحت درمان های سرطان. پرتودرمانی یا شیمی درمانی می تواند مقاومت شما را در برابر بیماری ها کاهش دهد و ممکن است باعث ایجاد زونا شود.
• مصرف برخی داروها. داروهایی که برای جلوگیری از پس زدن اندام های پیوندی طراحی شده اند، می توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند – و همچنین استفاده طولانی مدت از استروئیدها، مانند پردنیزون.

عوارض زونا می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد زونا تا مدت ها پس از پاک شدن تاول ها ادامه می یابد. این وضعیت به عنوان نورالژی پس از تبخال شناخته می شود و زمانی رخ می دهد که رشته های عصبی آسیب دیده پیام های گیج کننده و اغراق آمیزی از درد را از پوست به مغز شما ارسال می کنند.
• زونا در داخل یا اطراف چشم (زونا چشمی) می تواند باعث عفونت های دردناک چشم شود که ممکن است منجر به از دست دادن بینایی شود.
• بسته به اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می گیرند، زونا می تواند باعث التهاب مغز (آنسفالیت)، فلج صورت، یا مشکلات شنوایی یا تعادل شود.
• اگر تاول های زونا به درستی درمان نشود، ممکن است عفونت های باکتریایی پوست ایجاد شود.

بیشتر بدانید: ویروس زونا از چه طریقی منتقل می شود؟

چطور میتوان از زونا جلوگیری کرد؟

واکسن زونا ممکن است به پیشگیری از زونا کمک کند. افرادی که واجد شرایط دریافت آن هستند باید واکسن شینگریکس را در ایالات متحده دریافت کنند.

در ایالات متحده، Shingrix توسط سازمان غذا و دارو (FDA) در سال 2017 تایید شد. مطالعات نشان می دهد که Shingrix محافظت در برابر زونا برای بیش از پنج سال ارائه می دهد. شینگریکس یک واکسن غیر زنده است که از یک جزء ویروسی ساخته شده است. این دارو در دو دوز، با فاصله 2 تا 6 ماه بین دوز تجویز می شود.

شینگریکس برای افراد 50 ساله و بالاتر، از جمله افرادی که قبلا واکسن زوستاواکس را دریافت کرده اند یا زونا داشته اند، تایید و توصیه می شود.

واکسن Zostavax دیگر در ایالات متحده فروخته نمی شود، اما کشورهای دیگر ممکن است همچنان از آن استفاده کنند.

شایع ترین عوارض جانبی هر دو واکسن زونا قرمزی، درد، حساسیت، تورم و خارش در محل تزریق و سردرد است.

واکسن زونا تضمین نمی کند که شما به زونا مبتلا نخواهید شد. اما این واکسن احتمالاً دوره و شدت بیماری را کاهش می دهد و خطر ابتلا به نورالژی پس از تبخال را کاهش می دهد.

تفاوت زونا و آبله مرغان

دکتر پورسینا عضوهیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با اشاره به این که علائم بیماری زونا و آبله مرغان متفاوت است، افزود: بیماری آبله مرغان، بسیار واگیردار است؛ به نحوی که وقتی یک دانش آموز ابتدایی مبتلا شود، سایر همکلاسی‌هایش را که قبلاً مبتلا نشده‌اند، به این بیماری دچار خواهند شد.اما بیماری زونا در سنین بالای 50 یا 60 سال بروز می‌کند و چندین روز قبل از پیدایش ضایعات جلدی، درد بسیار شدیدی در این نواحی بروز می‌کند، به طوری که اگر این درد در قفسه‌ صدری باشد با دردهای قلبی مثل سکته قلبی،‌ انفارکتوس میوکارد و دردهای ریوی اشتباه می‌شود و حتی گاهاً بیمار را مجبور به بستری در ICU می‌کند.

وی ادامه داد: پس از گذشت چندین روز از درد، ضایعات پوستی خاص زونا که به صورت دانه‌های بسیار ریز آب‌دار است و آن را به انگور یاقوتی تشبیه می‌کنند، در محل درماتوم محل درد پیدا می‌شود.

وی با بیان این که درد بیماری زونا با افزایش سن تشدید می‌شود، خاطرنشان کرد: ‌درد در افراد 70 تا 80 سالهبه حدی شدید است که با مسکن‌های مخدر نیز تسکین نمی‌یابد.

این متخصص پوست و مو یادآور شد: در بیماری زونا به تدریج دانه‌های آب‌دار خشک می‌شوند و از خود یک دلمه به جای می‌گذارند.

نوشیدن مایعات فراوان در طول روز،‌ استراحت کامل، ‌استفاده از قرص‌های آنتی هیستامین جهت جلوگیری از سوزش و خارش و آرامش بیمار در هنگام شب را از نکات مهم در بهبود و درمان بیماری زونا عنوان کرد.

چرا زونا در سالمندان جدی تر است؟

یکی از دلایل این است که افراد مسن نسبت به افراد جوان سیستم ایمنی ضعیف تری دارند و مبارزه با هر نوع عفونتی را دشوارتر می کند. همراه با کاهش طبیعی قدرت سیستم ایمنی مرتبط با افزایش سن، عوامل دیگری از جمله رویدادهای استرس‌زای زندگی و درمان سرطان می‌توانند سیستم ایمنی افراد مسن را بیشتر به خطر بیندازند.

آیا زونا منجر به مرگ میشود ؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از هلث لاین به ندرت اتفاق می افتد که زونا مستقیماً منجر به مرگ شود. CDC گزارش می دهد که زونا را می توان علت مستقیم مرگ در کمتر از یک نفر در هر 1 میلیون نفر در جمعیت عمومی در نظر گرفت.

در حالی که زونا به خودی خود یک بیماری کشنده نیست، اما می تواند منجر به بیماری هایی مانند ذات الریه و آنسفالیت شود که می تواند کشنده باشد. این امر به ویژه برای افراد مسن که سیستم ایمنی آنها توسط درمان بیماری هایی مانند ایدز و سرطان به خطر افتاده است صادق است.

درمان زونا در خانه و تسکین دردهای زونا

دکتر پورسینا، در خصوص درمان بیماری زونا، توصیه کرد: ‌در این مورد ابتدا درد با مسکن‌های معمولی به خصوص در جوانان تسکین داده می‌شود ولی مسکن‌های مخدر در مراحل ابتدایی استفاده نمی‌شود.

وی ادامه داد: چنانچه درد در افراد مسن با مسکن‌ها تسکین نیابد، می‌توان از دو یا سه نوع مسکن استفاده ‌شود.

نوشیدن مایعات فراوان در طول روز،‌ استراحت کامل، ‌استفاده از قرص‌های آنتی هیستامین جهت جلوگیری از سوزش و خارش و آرامش بیمار در هنگام شب را از نکات مهم در بهبود و درمان بیماری زونا عنوان کرد.

وی ادامه داد: برای درمان زونا در افراد بالای 50 تا 60 سال از داروی خاصی با نام آسکلیوری با نظر پزشک معالج و متخصصین پوست و بیماری‌های عفونی استفاده می‌شود.

عضوهیات علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد در پایان خاطرنشان کرد: اصولاً افرادی که یک بار به زونا مبتلا شوند، دیگر دچار این بیماری نمی‌شوند.

داروی ضد ویروسی

به گزارش سلامت نیوز به نقل از هلث لاین سلاح اصلی برای مبارزه با شیوع زونا یک داروی ضد ویروسی است. سه نوع - آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر - برای بزرگسالان مسن و افراد جوان نیز تایید شده است.

در حالی که آسیکلوویر (زویراکس) ممکن است موثرترین باشد، نیاز به پنج دوز در روز دارد که می تواند برای افراد مسن چالش برانگیز باشد. در عوض، والاسیکلوویر (Valtrex) ضد ویروسی است که بیشتر برای بیماران مسن زونا استفاده می شود. به سه دوز در روز نیاز دارد و به طور کلی به خوبی تحمل می شود و عوارض جانبی کمی دارد.

داروهای ضد درد

درد خفیف ممکن است با استامینوفن (تیلنول) یا یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن (ادویل) یا ناپروکسن (Aleve) تسکین یابد.

دردهای جدی‌تر ممکن است به مسکن‌های اپیوئیدی یا کورتیکواستروئیدها نیاز داشته باشد، اما استفاده از این داروها و عوارض جانبی احتمالی آن‌ها باید در افراد مسن‌تر، به‌ویژه آن‌هایی که چندین داروی دیگر مصرف می‌کنند که ممکن است با داروهای مسکن تداخل داشته باشند، به دقت سنجید.

داروهای ضد تشنج

استفاده از داروهای ضد تشنج گاباپنتین و پره گابالین گاهی اوقات در صورتی که سایر درمان ها مؤثر نباشند تجویز می شود. اما از آنجایی که این داروها می توانند باعث سرگیجه شوند، مصرف آنها در افراد مسن باید به دقت کنترل شود. مصرف داروها درست قبل از خواب ممکن است خطر سقوط مرتبط با سرگیجه را کاهش دهد.

مراقبه ذهنی

بر اساس تحقیقات انجام شده در سال 2015، برخی از مدیریت درد و بهبود عملکرد ممکن است از طریق تمرین مراقبه آگاهانه به دست آید.

یافته های این مطالعه نشان می دهد که آموزش مدیتیشن و تمرین روزانه می تواند مکمل موثری برای درمان های سنتی مدیریت درد باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر مشکوک به زونا هستید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید، به ویژه در شرایط زیر:

• درد و بثورات در نزدیکی چشم ایجاد می شود. در صورت عدم درمان، این عفونت می تواند منجر به آسیب دائمی چشم شود.
• شما 60 سال یا بیشتر دارید، زیرا سن به طور قابل توجهی خطر عوارض را افزایش می دهد.
• شما یا یکی از اعضای خانواده تان سیستم ایمنی ضعیفی دارید (به دلیل سرطان، داروها یا بیماری مزمن).
• بثورات گسترده و دردناک است.