سلامت نیوز : تو حاجی فیروز را می‌شناسی؟ همان كه وقتی می‌آید با خودش بوی بهار می‌آورد و سبزه و عیدی. حاجی فیروز شاید برای همه نشانه‌ای از تعطیلات نوروز باشد و عیدی و هفت سین؛ اما برای كودكان كار تنها به معنای كار بیشتر است. این روزها كودكانی كه نه حاجی فیروز را می‌شناسند و نه فلسفه آمدن او را می‌دانند، در حالی كه صورت‌هایشان را با واكس سیاه كرده‌اند و تكه پارچه‌های قرمز كهنه‌ای را به خود آویخته‌اند تا نشانه‌ای از حاجی فیروز با خود داشته باشند؛ سر چهارراه‌های این شهر دست و پاهایشان را به ناموزون‌ترین شكل ممكن تكان می‌دهند تا شاید اسكناسی صاحب شوند. به گفته امیرحسین قاضی‌زاده، سخنگوی كمیسیون اجتماعی مجلس، متهم ردیف اول پرونده كودكان كار مشكلات مالی خانواده‌هاست. او به تهران امروز می‌گوید: «كار كودكان قانونی نیست و ممنوع است. این كودكان باید توسط نهادهای حمایتی حمایت شوند و اقدامی جدی صورت گیرد كه دیگر نیازی به درآمدزایی كودكان نباشد.»

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ اقدامی كه برای انجام آن باید چشم به راه دولتمردان ماند چرا كه به گفته عبدالرضا عزیزی رئیس كمیسیون اجتماعی مجلس «شورای نگهبان هر طرحی كه برای دولت بار مالی داشته باشد را رد می‌كند و اعضای کمیسیون مجبور به سكوت هستند. بنابراین تنها راه تدوین لایحه‌ای از سوی دولت است.» آخرین آمارهای رسمی نشان می‌دهد در حالی كه 70 درصد كودكان كار و خیابان دارای پدر و مادر هستند و 90 درصد آنها فاقد سوء سابقه، حداقل 40 درصد از آن‌ها مدرسه نمی‌روند. این در حالی است كه 11/7 درصد از آنان فرزندان طلاق هستند. نگاهی به ارقام پذیرش كودكان كار و خیابان از سوی بهزیستی نشان می‌دهد تعداد كودكان پذیرش شده از 10 هزار و 400 نفر در سال 87 به 5 هزار و 300 نفر در سال 90 رسیده كه حكایت از روندی كاهش دارد.

پس از جمع‌آوری، چه بركودكان كار می‌گذرد؟

هرچند شادی نوروز متعلق به همه كودكان است، اما دختر یا پسر تفاوتی ندارد! آنها نه به خرید عید می‌روند و نه ماهی قرمزی در خانه‌هایشان دارند كه برایش اسم بگذارند. روزگار برای آنها با كار معنا می‌شود و كار. در حالی که 12 دستگاه دولتی و غیر دولتی متعهد شده‌اند تا با فعالیت در ستاد ساماندهی کودکان کار و خیابان، این كودكان را یاری كنند اما انتظارها برای آنكه كار كودكان در كشور پایان یابد، طولانی شده است. كار این كودكان ممكن است پیدا باشد یا پنهان! فرقی نمی‌كند كارگری و پادویی در كارگاهی نمور باشد یا دستفروشی در كنار خیابان! این كودكان با روی نامهربان زندگی روبه‌رو شده‌اند و در میان بی‌تفاوتی مردم و ناكارآمدی دستگاه‌های دولتی قد می‌كشند. كارشناسان می‌گویند در خلأ ‌فرهنگ‌سازی؛ مشكلات معیشتی و اعتیاد، دو بال اصلی پرواز جامعه یه سوی آسیب‌های اجتماعی هستند. پروازی كه با جمع‌آوری مقطعی کودکان از سطح خیابان‌های شهر هرچند وقت یك‌بار ناتمام باقی می‌ماند. این كودكان پس از جمع‌آوری به بهزیستی سپرده شده و مراحل قانونی برای احراز سرپرستی آنها آغاز می‌شود. از این مرحله

به بعد همه چیز در اختیار دادگاه است. اگر دادگاه تشخیص دهد پدر و مادر همچنان صلاحیت سرپرستی فرزندشان را دارند، کودک کار به والدین تحویل داده شده و كمی پس از آن دوباره برای این كودكان روز از نو آغاز می‌شود و روزی از نو!

به گفته عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، کودکان کار را باید به دو گروه تقسیم كرد: «در گروه اول افراد واقعا نیازمند وجود دارند كه با توجه به شرایط معیشتی بر تعداد آنها هم افزوده شده است. اما گروه دوم كودكانی هستند كه در باندهای سازمان یافته فعالیت می‌كنند و در حقیقت از كودكی آنها برای كسب درآمد سوءاستفاده می‌شود.»

او در گفت‌وگو با تهران امروز می‌گوید: «باید دو ساز و كار برای برخورد با معضل كودكان كار داشته باشیم. آنهایی كه بازیچه باندهای سازمان یافته‌اند را باید به نوعی حمایت كرد و آنهایی كه واقعا نیازمندند و برای رفع نیاز خانواده خود كار می‌كنند را به نوعی دیگر. دسته دوم همین كه همراه با خانواده خود تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار بگیرند و در حد شایسته حمایت شوند می‌توانند به تحصیل خود ادامه دهند و مشكلات مالی خانواده نیز توسط نهاد حمایتی رفع شود.» او ادامه می‌دهد: «اما تا زمانی كه نهادهای حمایتی با روند كنونی بخواهند در مسیر حمایت قدم بردارند باز هم شاهد كودكان كار در خیابان‌ها خواهیم بود.»

برزمین‌ماندن طرح ساماندهی كودكان كار و خیابان

سال گذشته پرونده كودكان كار و خیابان تا آنجا رسید كه حتی صدای رئیس شورای عالی استان‌ها را نیز درآورد. مهدی چمران با اشاره به طرح ساماندهی كودكان كار و خیابان اعلام كرد كه «این طرح روی زمین مانده است زیرا این موضوع تنها برعهده شهرداری نیست و باید بهزیستی، نیروی انتظامی، دادستانی و دادگستری به کمک شهرداری بیایند.»

این در حالی است كه ماده 79 قانون کار استفاده از کودکان زیر 15 سال را در مشاغل مختلف ممنوع کرده و به صراحت اعلام می‌كند: «به کار گماردن افراد کمتر از 15 سال تمام ممنوع است.» با وجود قوانین شفاف و روشن درباره کار کودکان و استفاده از نوجوانان، هنوز كودكانی مجبور هستند روز خود را با كار، شب كنند. تنها كشور ما نیست كه كودكان كار دارد؛ بر اساس آمار سازمان جهانی كار، با وجود کاهش 7 میلیون نفری کودکان کار در کشورها، هم اکنون 215 میلیون نفر در نقاط مختلف جهان به عنوان کودک کار شناخته می‌شوند و به‌کارگیری کودکان در سنین 15 تا 17 سال به میزان 20 درصد افزایش یافته است.

این كودكان این روزها كه بوی بهار همه شهر را در برگرفته، واكس بر صورت مالیده‌اند و شكلك در می‌آورند تا رهگذران را به ازای اسكناسی بخندانند. هرچند چین‌های عمیق درد و رنج كه بر چهره‌هایشان حك شده و آنها را در كودكی پیر كرده، حتی از زیر سیاهی واكس هم پیداست. تا چشم به هم بزنی در گذران عمر، كودكان امروز تبدیل می‌شوند به جوانانی كه قرار است آینده این كشور را بسازند اما چگونه می‌توان انتظار داشت كودكانی كه امروز نه ذره‌ای كودكی كرده‌اند و نه آنچه باید را آموخته اند؛ گوشه‌ای از روند رشد و تعالی این مملكت را بر دوش خود بگیرند؟