سلامت نیوز: برخی سرطان‌ها برای بروز و رشد نیازمند هورمون‌هایی هستند که به‌طور طبیعی ظاهر می‌شوند. محققان می‌خواهند بدانند هورمون‌های موجود در قرص‌های خوراکی ضد بارداری نیز بر خطر ابتلا به سرطان در زنان اثری دارد یا نه. (پرسش 1)
بنابر بعضی مطالعات، خطر ابتلا به سرطان پستان در زنانی که از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند بیش‌تر است، در صورتی‌که درمطالعات دیگر نشانی از تغییر میزان خطر وجود ندارد. (پرسش 2)
بسیاری از مطالعات، نشان از کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان و رحم در اثر استعمال قرص‌های ضدبارداری دارند. (پرسش 3)
بنابر شواهد، استفاده از قرص‌های ضدبارداری موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانة رحم می‌شود، اگرچه ویروس پاپیلومای انسانی (HPV(Human Papilloma virusل عمدة خطر ابتلا به این بیماری است (پرسش 4).
خطر ابتلا به سرطان کبد در زنانی که قرص ضدبارداری مصرف می‌کنند و از جهات دیگر خطر پایین برای ابتلا به این بیماری دارند، بیش‌تر است (پرسش 5).

قرص‌های خوراکی ضدبارداری( OCP(Oral Contaceptive Pill را اولین بار در اوایل دهة شصت میلادی در دسترس زنان گذاشتند. درجة اطمینان، تأثیرگذاری و قابلیت بازگشت به حالت اولیة کارکرد قرص‌های ضدبارداری (عموماً تحت عنوان «قرص» آنها را می‌شناسند) این قرص‌ها تبدیل به محبوب‌ترین وسیلة جلوگیری از بارداری شده است. اگرچه، نگرانی‌هایی هم در مورد نقشی که هورمون‌های موجود در قرص‌های ضدبارداری در برخی سرطان‌‌ها بازی ‌می‌کنند و چگونگی تأثیر قرص‌های هورمونی در شکل‌گیری آنها، ایجاد شده است. از وقتی ‌که قرص‌های ضدبارداری وارد بازار شدند به‌قدر كفایت زمان گذشته است كه بتوان وضعیت تعداد زیادی از زنانی که سالیان دراز از این قرص‌ها استفاده می‌کرده‌اند بررسی كرد.

این جزوه به قرص‌های ضدبارداری فقط از منظر استفاده و ابتلا به سرطان توجه می‌كند و به سایر عوارض جانبی اساسی استفاده از آنها مثل خطر بالای ایجاد بیماری‌های قلبی- عروقی گروه‌های خاصی از زنان مربوط نمی‌شود. به تازگی، شیوه‌های جایگزین برای ارائة هورمون جهت جلوگیری ابداع كرده‌اند که از آن جمله می‌توان به پچ‌‌های موضعی (patch)، حلقة واژنی (IUD(Intrauterine Device Vaginal Ring و سیستم آزادسازی هورمون در رحم اشاره کرد، اما این محصولات از نظر ارزیابی در پژوهش های بالینی (مطالعات تحقیقی) در مورد ایمنی استفادة بلندمدت و سایر اثرات، هنوز خیلی جدید هستند. آنها را هنوز در این برگة اطلاعاتی نیاورده‌اند.

استروژن، بر رشد و تکامل رحم در سن بلوغ، ضخامت آندومتر (غشاء داخلی رحم) در نیمة نخست چرخة قاعدگی و بافت پستان در سرتاسر عمر، و بیش از همه در فاصلة بلوغ تا یائسگی، اثر می‌گذارد.

پروژسترون، که در نیمة آخر چرخة قاعدگی تولید می‌شود، غشاء داخلی رحم را برای پذیرش تخمک آماده می‌کند. اگر تخمك بارور شود، ترشح پروژسترون ادامه می‌یابد، از آزادسازی تخمک‌های بیش‌تر از تخمدان‌ها جلوگیری می‌کند. از این‌رو، به پروژسترون هورمون «حامی حاملگی» می‌گویند و دانشمندان باور دارند که این هورمون اثرات جلوگیرندة باارزشی دارد. به پروژسترون دست‌ساز مورد استفاده در قرص‌های ضد بارداری، پروژستین می‌گویند.

از آنجایی ‌که تحقیقات پزشکی مؤید این امر است که سرطان‌ها برای شکل‌گیری و رشد نیاز به هورمون‌های جنسی طبیعی دارند، دانشمندان مشغول بررسی رابطة احتمالی استفاده از قرص‌های ضدبارداری و خطر سرطان هستند. محققان توجه زیادی به مصرف‌کنندگان قرص‌های ضدبارداری در 40 سال گذشته معطوف کرده‌اند. این دقت باعث جمع‌آوری گنجینه‌ای از اطلاعات و داده‌ها در مورد استفاده از قرص‌های ضدبارداری و شکل‌گیری برخی از سرطان‌ها شده است، اگرچه نتایج این مطالعات همیشه همخوانی نداشته‌اند. خطر سرطان دیواره داخلی رحم و تخمدان‌ها با مصرف قرص ضدبارداری کاهش می یابد، در حالی‌كه خطر سرطان پستان و دهانة رحم افزایش پیدا می‌کند. در پرسش‌های 2 تا 5، خلاصه‌ای از نتایج تحقیقات در مورد هریک از انواع سرطان آمده است.

1. داروهای ضدبارداری خوراکی چه تأثیری بر خطر سرطان پستان دارند؟

خطر ابتلا به سرطان پستان در خانم‌ها بستگی به عوامل متعددی دارد، برخی از این عوامل مربوط است به هورمون‌های طبیعی هركدام از خانم‌ها. عوامل هورمونی که خطر سرطان را افزایش می‌دهند شامل شرایطی می‌شوند که می‌گذارند مقادیر زیادی از هورمون‌ها برای مدت طولانی باقی بمانند، مثل قاعدگی زودرس (قبل از 12 سالگی)، یائسگی دیر رس (بعد از 55 سالگی)، داشتن اولین بچه بعد از سن 30 سالگی و اصلاً بچه‌دار نشدن (وضع حمل نکردن).

تحلیلی در سال 1996 از داده‌های اپیدمیولوژیک سرتاسر جهان که كار گروهی مشتركی در زمینه نقش عوامل هورمونی در سرطان پستان بود، نشان داد زنانی که از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کرده‌اند یا می‌کنند، اندكی بیش‌تر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند. زنانی که در دورة 13 تا 19 سالگی شروع به استفاده از این قرص‌ها کرده بودند بیش‌تر از دیگران در معرض خطر بودند. اگرچه، بعد از گذشت 10 سال یا بیش‌تر از زمانی‌که این زنان استفاده از قرص را متوقف می‌کنند خطر ابتلا به سرطان در آنها بدون در نظر گرفتن پیشینة خانوادگی ابتلا به سرطان، سابقة باردار شدن، محدودة جغرافیایی که در آن زندگی می‌کنند، زمینة نژادی، تفاوت‌های موجود در طراحی مطالعه، میزان مصرف دارو، و نوع هورمون یا مدت استفاده، به حالتی برمی‌گردد که انگار هرگز قرص مصرف نکرده بودند. به‌علاوه، موارد سرطان‌های پستان تشخیص داده شده در زنانی که بعد از گذشت 10 سال از توقف استفاده، مبتلا شده بودند، کم‌تر از موارد تشخیص داده شده در زنانی که اصلاً از این قرص استفاده نکرده بودند پیشرفت کرده بود. برای انجام این مطالعه، محققان نتایج 54 مطالعه را بررسی كردند. این تحلیل 53،297 زن مبتلا به سرطان پستان و 100،297 زن عاری از این سرطان را دربر می‌گرفت. بیش از 200 محقق در این تحلیل شرکت داشتند که ترکیبی از مطالعات قبلی آنها بود که در واقع 90 درصد از مطالعات اپیدمیولوژیک در سرتاسر جهان را تشکیل می‌داد و امکان ارتباط میان قرص‌های ضدبارداری و سرطان پستان را بررسی می‌کرد.

یافته‌های مطالعه‌ای موسوم به «تجارب زنان در مورد بارداری و جلوگیری از بارداری» در تضاد با موارد ذکر شده در بالا بود. این مطالعه (CARE) استفاده از قرص‌های ضدبارداری را به‌عنوان یكی از عوامل خطرزا ابتلا به سرطان پستان در زنان بین 35 تا 64 ساله بررسی كرد. محققان با 4،575 زن که در سال‌های 1994 تا 1998 میلادی سرطان پستان آنها مشخص شده بود، و 4،682 زن که به سرطان مبتلا نبودند، مصاحبه كردند. محققان موفق شدند اطلاعات دقیقی در مورد شرکت‌کنندگان و استفادة آنها از قرص ضدبارداری، سابقة تولیدمثل (باردار شدن)، سلامت و پیشینة خانوادگی آنها به‌دست آورند. نتایج، که در سال 2002 منتشر شد، حاکی از آن بود که استفاده یا سابقة استفاده از قرص‌های ضدبارداری، به‌طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش نمی‌داد. یافته‌های این مطالعه در مورد زنان سفید و سیاه‌پوست یکسان بود. عواملی همچون دوران طولانی‌تر استفاده، میزان مصرف بالاتر استروژن، شروع استفاده پیش از 20 سالگی و زنانی که پیشینة خانوادگی ابتلا به سرطان پستان داشتند و قرص مصرف می‌كردند، رابطة مستقیمی با خطر بالاتر ابتلا به این بیماری نداشت.

در مطالعه‌ای كه با حمایت مالی انستیتوی ملی سرطان (NCI) در سال 2003، محققان عوامل خطرزای ابتلا به سرطان پستان در زنان با سن 20 تا 34 سال را در مقایسه با زنان 35 تا 54 ساله، بررسی كردند. از زنانی که در آنها سرطان پستان تشخیص داده شده بود پرسیدند که از قرص‌های ضدبارداری تا پیش از تشخیص بیماری، بیش‌تر از شش ماه استفاده کرده بودند یا نه. اگر جواب مثبت بود، آیا آخرین بار مصرف تا 5 سال پیش، بین 5 تا 10 سال پیش یا بیش‌تر از 10 سال قبل بوده است. نتایج مؤید این بود که خطر ابتلا در زنانی که تا 5 سال قبل از تشخیص از قرص‌های ضدبارداری استفاده می کردند، به‌ویژه گروه جوان‌تر، بیش‌تر بود.

2. قرص‌های ضدبارداری چه تأثیری بر خطر سرطان آندومتر و تخمدان دارند؟

بنابر مطالعات پیوسته، مصرف قرص‌های ضدبارداری خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهد. در سال 1992، وقتی محققان دانشكدة پزشكی هاروارد مطالعه در مورد استفاده از قرص‌های ضدبارداری (OC) و سرطان تخمدان را تحلیل می‌كردند متوجه شدند كه خطر ابتلا به سرطان مذکور در موارد استفاده طولانی‌تر از قرص‌های ضدبارداری، کم‌تر می‌شود. نتایج حاكی از این بود كه پس از یك سال مصرف قرص 10 تا 12 درصد ، و پس از 5 سال مصرف در حدود 50 درصد كاهش داشته است .

محققان در مورد اینکه چگونه مقدار یا نوع هورمون‌ها در قرص‌های ضدبارداری به کاهش خطر سرطان تخمدان می‌انجامد، مطالعه کرده‌اند. یکی از مطالعات مورد استفاده در تحلیل هاروارد، یعنی مطالعة «سرطان و هورمون استروئید» (CASH)، حاکی از این بود که کاهش خطر سرطان تخمدان، به نوع یا مقدار استروژن یا پروژستین موجود در قرص، بستگی ندارد. از طرف دیگر، تحلیلی تازه‌تر از داده‌های مطالعه CASH، مؤید این بود که قرص‌های با فرمول پروژستین بالا، خطر سرطان را خیلی كم‌تر می‌كند تا آنهایی که با پروژستین کم‌تر ساخته شده‌اند. در مطالعة دیگری كه به تازگی انجام شده است یعنی تولید مثل (باروری) و هورمون‌های استروئید (SHARE)، محققان پروژستین‌های جدید با میزان تجویز (مصرف) پایین‌تر را که تنوع خصیصه‌ای هورمونی (اثرات شبیه به تستسترون Testosterone) کم‌تری دارند بررسی كردند. در این مطالعه، تفاوتی در خطر سرطان تخمدان میان قرص‌های هورمونی و غیرهورمونی مشاهده نشد.

مصرف قرص‌های ضدبارداری در زنان با خطر بالای ابتلا به سرطان تخمدان به واسطة جهش‌های ژنتیک BRCA1 و BRCA2 را بررسی كرده‌اند. یکی از مطالعه‌ها از کاهش خطر حكایت می‌كرد، و مطالعة جدیدتر هیچ تأثیری را نشان نمی‌داد.

مصرف قرص‌های ضدبارداری خطر ابتلا به سرطان دیواره داخلی رحم آندومتر را کاهش می‌دهند. این اثر حفاظتی با افزایش مدت استفاده از قرص افزایش می‌یابد و تا سال‌ها پس از توقف مصرف، اثر آن برجا می‌ماند.

3. قرص‌های ضدبارداری چه تأثیری بر سرطان دهانة رحم دارند؟

شواهد حاکی از این هستند که استفادة بلندمدت (5 سال یا بیش‌تر) از قرص‌های ضدبارداری با افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانة رحم (قسمت باریک پایینی رحم) ارتباط دارد. اگرچه استفاده از این قرص‌ها خطر ابتلا به سرطان دهانة رحم را افزایش می‌دهد، اما ویروس پاپیلومای انسانی (HPV (Human Papilloma Virus عامل اصلی این بیماری به‌شمار می‌آید. تقریباً 14 نوع از انواع HPV، شناسایی شده‌اند که توان ایجاد سرطان را دارند، و در سرتاسر دنیا در 99 درصد موارد بیوپسی سرطان دهانة رحم یافت شده‌اند.

در سال 2003، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) تحلیلی ارائه داد که استفادة طولانی‌تر از قرص‌های ضدبارداری باعث خطر بیش‌تر سرطان دهانة رحم می‌شود. محققان به تحلیل داده‌های 28 مطالعه، شامل 12،531 زن مبتلا به سرطان دهانة رحم پرداختند. داده‌ها از احتمال کاهش خطر پس از توقف استفاده از قرص حكایت می‌كردند. در گزارش دیگری از IARC، اطلاعات هشت مطالعه ادغام شد تا تأثیر استفاده از قرص ضدبارداری را در خطر ابتلا به سرطان دهانة رحم در زنان با HPV مثبت، ارزیابی كنند. محققان متوجه شدند زنانی که بیش از 5 سال از قرص ضدبارداری استفاده کرده بودند چهار برابر بیش‌تر در معرض خطر ابتلا هستند. خطر ابتلا، در زنانی هم که استفاده از قرص را پیش از 20 سالگی شروع کرده بودند و زنانی که در طول 5 سال اخیر از قرص استفاده کرده بودند، بیش‌تر بود. IARC در نظر دارد تا برای تحلیل دوبارة تمامی داده‌های مربوط به استفاده از قرص ضدبارداری و خطر سرطان دهانه رحم، مطالعه‌ای ترتیب دهد .

4. استفاده از قرص‌های ضدبارداری چه تأثیری بر خطر ابتلا به سرطان کبد دارد؟

مطالعات زیادی مؤید افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد در اثر استفاده از قرص‌های ضدبارداری در گروه‌هایی است که به‌طور معمول خطر ابتلای پایینی دارند، مثل زنان سفیدپوست در ایالات متحده و اروپا که بیماری کبدی ندارند. در این مطالعات، زنانی که از قرص‌های ضدبارداری برای مدت طولانی‌تر استفاده می‌کردند بیش‌تر در معرض خطر ابتلا به‌شمار آمده‌اند. البته قرص‌های ضدبارداری (OCP) خطر ابتلا به سرطان کبد را در زنان آسیایی و آفریقایی که با خطر بالا برای بیماری مواجه بودند افزایش نداده بودند. محققان بر این باورند که این به دلیل سایر عوامل خطرزا، مثل عفونت هپاتیت، است که بر تأثیر OC غالب می‌شود.

5. چه آزمایش‌هایی برای غربالگری سرطان‌های شرح داده شده (در بالا) وجود دارد؟

مطالعات حاکی از آن هستند که غربالگری منظم سرطان پستان با ماموگرام، تعداد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان را در زنان 40 تا 69 ساله، کاهش می‌دهد. زنانی که خطر بیش‌تری برای ابتلا به سرطان پستان دارند در مورد زمان انجام ماموگرام و اینکه چگونه و در چه فاصلة زمانی باید بررسی شوند با پزشک مشورت کنند. انجام ماموگرام با کیفیت، به همراه یک معاینة بالینی پستان (معاینه‌ای که یک دست‌اندرکار حرفه‌ای پزشکی انجام می‌دهد)، مؤثرترین راه تشخیص زودهنگام سرطان پستان است.

تغییرات غیرعادی دهانة رحم را اغلب با یک آزمایش پاپ اسمیر تشخیص می‌دهند و قبل از اینکه سرطان پیشرفت کند، درمان می‌شود. زنانی که رابطة جنسی کامل دارند و یا به سن 21 سالگی رسیده‌اند، باید با پزشك خود در مورد زمانی که باید آزمایش پاپ اسمیر بدهند مشورت کنند. محققان در حال حاضر مشغول کار بر تهیۀ آزمایش‌های نظارتی جهت سرطان تخمدان و دیواره داخلی رحم هستند.

زنانی که نگران خطر ابتلا به سرطان هستند، بهتر است با پزشک معالج خود صحبت کنند.

منبع: موسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری از سرطان