به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، «خاک هرمز»؛ موضوعی که اصلا تازه نیست و هرازگاهی روی خط اخبار قرار می‌گیرد و دوباره به دست فراموشی سپرده می‌شود. فاجعه‌ای است که جزیره درگیر آن شده و با به‌یغمارفتن خاک‌های رنگی و ارزشمند آن، کم‌کم تمام اکوسیستم منطقه به خطر می‌افتد. اما حالا موضوع ثبت جهانی جزیره هرمز مطرح شده که می‌تواند اهرمی برای توجه ویژه به این منطقه و حفاظت از آن شود.
اگر واژه «خاک هرمز» را درموتورهای جست‌وجوگر قرار دهیم، به مطالب زیادی در مورد خرید و فروش و صادرات و قاچاق می‌رسیم که واکنش‌های زیادی از طرف مردم و دوستداران محیط‌زیست و مسئولان داشته است.با این‌که بیش از نیم قرن است خاک هرمز به انحای گوناگون برداشت و از جزیره خارج می‌شود اما هنوز موضوع صادرات، قاچاق، خرید و فروش و به یادگار بردن این خاک به‌صورت جزئی و کلان مبهم مانده و هیچ‌کس پاسخگوی اتفاقات داخل جزیره نیست.
بازی همیشه باخت
درد جزیره آن‌قدر کهنه شده که گویی خودش هم دیگر رمقی برای واکنش نشان‌دادن ندارد. «چندی است که کاربران در فضای مجازی عکس‌هایی را منتشر می‌کنند ازخرید و فروش خاک هرمز دروبسایت‌های آنلاین خارجی و فروش و عرضه آن در نمایشگاه کشوری. این فروش‌ها موجب نارضایتی فعالان محیط‌زیست و مردم هرمزگان شده است و اعتراض‌ها همچنان ادامه دارد. در برخی سایت‌ها پودر اکسید قرمز خاک هرمز به قیمت ۶۵۰ دلار معادل هفت‌میلیون و ۸۰۰هزار تومان قیمت‌گذاری شده است.»
شاید جملات فوق خیلی آشنا و ملموس باشد اما ارقام مطرح‌شده بریده‌ای است از گزارشی که در سال۱۳۹۷ منتشر شده است.همین موضوع ثابت می‌کند در تمام مدتی که خاک هرمز به هرروش و مقداری از جزیره خارج و چوب حراج به آن زده می‌شد، نه سازمان و نهادی خود را مسئول برخورد با این مسأله وجلوگیری از تکرار آن می‌دانست و نه مسئولی پاسخگوی این اتفاقات ناگوار بود.
در انتظار جهانی شدن
در تمام دنیا ثبت آثار تاریخی و طبیعی و باستانی می‌تواند به شناساندن آنها و توجه ویژه برای حفاظت بیشتر از این ثروت‌ها منتج شود.بر همین اساس، ثبت هرمز به‌عنوان ژئوپارک موجب جذب حمایت‌های بین‌المللی در حفظ جزیره خواهد شد.اما توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که ثبت جهانی پایان کار نیست. با گذری به آثار و شهرهای ایران که عنوان جهانی را یدک می‌کشند می‌توان متوجه شد بدون مشارکت محلی نمی‌توان از اکوسیستم‌های طبیعی صیانت و از هجوم به آنها جلوگیری کرد. این درک و فهم مشترک باید در جوامع بومی هر اکوسیستم ایجاد شود که آنها زاده و بخشی از آن محیط هستند و موجودیت و هویت‌شان به آن محیط گره خورده است. در این صورت مانند بسیاری از کشورهای جهان افراد بومی نیز تبدیل به بخشی از جاذبه گردشگری خواهند شد و رابطه متقابلی با حفظ محیط‌زیست به‌دست می‌آورند.
محافظت؛ یک شوخی و دیگر هیچ!
هرمز هنوز جهانی نشده وبه‌همین‌خاطر، کسی در ایران نمی‌خواهد عزمش را برای محافظت و نگهداری و حفظ این جزیره منحصربه‌فرد جزم کند.بازی ویرانگر «خاک‌دزدی» از هرمز هنوز ادامه دارد و امسال و در ایام تعطیلات نوروز این کار آن‌قدر تکرار شده و مسافران فیلم‌هایی از خاک‌هایی که برداشته بودند منتشر کردند که درنهایت موجب شد مسئولان برای اولین‌بار به این موضوع واکنش نشان دهند.
واکنش‌هایی در حد یک شوخی بی‌معنی! در همان ایام تعطیلات نوروز و ورود هزاران مسافر به جزیره، بخشدار هرمز در مورد اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از به‌یغمارفتن خاک جزیره گفت: «پس از پخش تصاویر برداشت خاک‌های رنگی توسط مسافران نوروزی در فضای مجازی، راهنمایان تورها و رانندگان سه‌چرخه‌های گردشگری درباره اهمیت این خاک‌ها با طبیعت‌گردها و به‌ویژه مسافران نوروزی گفت‌وگو و آنان را از برداشت خاک‌های رنگی منصرف می‌کنند.»
محمد بنده ادامه داد: «مردم بومی جزیره هرمز نیز به این پویش پیوسته و اجازه نمی‌دهند مسافری خاک‌های رنگی را ازجزیره بیرون ببرد.» بعد از این صحبت‌ها و برای کاهش فشار رسانه‌ها نسبت به این همه بی‌توجهی و بی‌مبالاتی متولیان امر، از مردم خواسته شد تا «خاک‌های برده‌شده را از طریق پست بازگردانند!» معلوم نیست در شرایطی که آقایان هیچ آماری از تعداد مسافران به این جزیره ندارند، چطور میزان خاک خارج‌شده را محاسبه کرده‌اند و کاش حداقل آماری از خاک‌های پست‌شده ارائه دهند تا معلوم شود این حرکت مدبرانه! چقدر مورد اقبال قرار گرفته و چه مقدار خاک از طریق پست به جزیره بازگشته است.
ضد و نقیض‌های قاچاق
هرچند مردم محلی می‌گویند قاچاق خاک از جزیره هرمز به خارج از کشور انجام می‌شده و الان هم هرازگاهی اتفاق می‌افتند، اما معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط‌زیست هرمزگان، قاچاق خاک از این جزیره را رد می‌کند و می‌گوید: «با این اوصاف ظرفیت برداشت از معدن خاک‌سرخ این جزیره وجود داشته و در سال ۱۳۸۰ یک بهره‌بردار با اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به بهره‌برداری از این معدن و فروش آن به صنایع مختلف می‌کرد.»
میثم قاسمی تاکید می‌کند:«بهره‌برداری ازمعدن خاک‌سرخ جزیره هرمز ازسال۱۳۹۶ به دلایل محیط‌زیستی متوقف شد؛ اما اکنون خبرهایی به گوش می‌رسد که آن بهره‌بردار به‌دلیل این‌که پروانه بهره‌برداری او هنوز باطل نشده قصد دارد دوباره فعالیت در این معدن را از سر بگیرد. امیدواریم این اتفاق رخ‌ندهد، چون با بهره‌برداری از این معدن خاک‌های سرخ از بین می‌رود و به سرنوشت ماسه‌های نقره‌ای دچار می‌شود. این جزیره هویت یک منطقه است و منابع موجود در آن از نظر معنوی و علمی ارزشمند است و باید حفظ شود.»
ناگفته نماند در سال۱۳۹۷ مدیرکل وقت دفتر آب‌وخاک سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره این‌که «خاک هرمز قاچاق می‌شود یا صادر!»گفته بود: «صادرات خاک‌های زراعی و مرتعی طبق قانون ممنوع اعلام‌شده اما صادرات خاک از هرمز انجام می‌شود که به‌دلیل ارزش‌های اکولوژیک این خاک، باید این صادرات غیرقانونی اعلام و متوقف شود. ولی وزارت صنعت و معدن در مقابل این خواست معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست مقاومت می‌کند و برخلاف کشورهای عربی که در حال ساخت جزایر مصنوعی هستند، از دهه ۳۰ تا امروز خاک‌سرخ جزیره هرمز صادر یا غیرقانونی از کشور خارج می‌شود.»
نظر شما