به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران، سال‌هاست مهاجرت‌های قانونی و غیرقانونی به دلیل تحولات و ناآرامی‌های سیاسی از سوی کشورهای همسایه به ایران صورت می‌گیرد. مهاجرت‌های گسترده جدای از تحمیل هزینه‌های مختلف به کشور، می‌تواند سبب شیوع و گسترش بیماری‌هایی شود که سال‌هاست در کشور ریشه‌کن شده است. به گفته مسئولان در سال‌های اخیر دو کشور همسایه که اتفاقاً بیشترین تردد را با ایران دارند با گسترش ویروس فلج اطفال روبه‌رو بودند.
طبق آخرین آمار که از سوی وزارت بهداشت منتشر شده است، پاکستان افزایش 12برابری و افغانستان افزایش 4 برابری ابتلا به بیماری فلج اطفال را در سال 2024 به نسبت سال 2023 داشتند و این امر زنگ خطر ورود ویروس فلج اطفال به ایران را به صدا درآورده است.
«برنامه جهانی ریشه‌کنی بیماری فلج اطفال از سال 1988 میلادی آغاز شد. حدود 36 سال از زمان اجرای این برنامه جهانی می‌گذرد و طی این سال‌ها مقرر شده بود کشورها با اجرای کامل برنامه‌های واکسیناسیون این بیماری را ریشه‌کن کنند، چرا که تنها راه انتقال بیماری فلج اطفال، انسانی است. به همین دلیل اگر چرخه واکسیناسیون به درستی و با گستردگی بالا صورت گیرد این ویروس جایی برای چرخش نخواهد داشت.
در دهه 90 میلادی، سالانه نزدیک به 150 هزار کودک، مبتلا به بیماری فلج اطفال می‌شدند. این بیماری مرگ یا فلج دائمی برای کودکان ایجاد می‌کند.» اینها بخشی از صحبت‌های دکتر سید محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و متخصص بیماری‌های عفونی است.
او می‌گوید: «برنامه واکسیناسیون عمومی توانست بسیاری ازکشورها را از شر این بیماری خلاص کند؛ از جمله ایران که آخرین مورد بیماری فلج اطفال که باز منشأ آن از کشورهای همسایه بود در سال 1379 یا دسامبر 2000 میلادی دیده شد. از آن سال به بعد هیچ موردی از بیماری فلج اطفال تا به حال در کشور دیده نشده است. اما متأسفانه دو کشور افغانستان و پاکستان به دلایل مختلف نتوانستند بیماری فلج اطفال را کنترل و ریشه‌کن کنند.»
راه‌های پاکسازی بیماری
دکتر زهرایی توضیح می‌دهد: «از دلایلی که این دو کشور همسایه نتوانستند تاکنون موفق به پاک کردن بیماری شوند، ناآرامی‌ها و تنش‌های داخلی بویژه در مناطق مرزی است، همچنین آنها نتوانستند آن طور که باید خدمات واکسیناسیون را به مردم ارائه کنند. همین امر سبب شده تعدادی از کودکان در این کشورها نسبت به این بیماری همچنان حساس باقی بمانند. یکی از سیاست‌هایی که در همه کشورها به پاک شدن فلج اطفال کمک کرد علاوه بر واکسیناسیون معمول و جاری که کودکان طبق جدول سنی واکسن‌ها را دریافت می‌کردند، انجام عملیات تکمیلی است. در این دوره به این نگاه نمی‌شود که کودک واکسن فلج اطفال را گرفته یا نه، در این عملیات‌ها همه بچه‌ها به صورت خانه به خانه پوشش داده می‌شوند و این امر کمک می‌کند تا اگر در جایی پوشش واکسن به درستی صورت نگرفته این نقص رفع شود.»
احتمال انتقال فلج اطفال
به دلیل کامل نبودن پوشش معمول واکسیناسیون در کشورهای افغانستان و پاکستان این دو همسایه همچنان بومی بیماری فلج اطفال محسوب می‌شوند و عملیات‌های تکمیلی هم که در روزهای ملی ایمن‌سازی یا به صورت منطقه‌ای برگزار می‌کنند به دلیل همان تنش‌ها و ناآرامی‌ها به درستی برگزار نمی‌شود.
رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت در مورد احتمال انتقال بیماری فلج اطفال از این کشورها می‌گوید: «تا زمانی که بیماری در هر نقطه‌ای از دنیا وجود داشته باشد به راحتی با سفرها توان انتقال بین انسانی هم وجود دارد. در بیماری کووید ۱۹ دیدید که یک بیماری ویروسی چطور از چین به کل دنیا منتقل شد. در مورد فلج اطفال هم همین اتفاق به راحتی می‌تواند رخ دهد. اکنون که ایران در همسایگی این دو کشور قرار دارد و روزانه شاهد تردد بالای مردم از این کشورها هستیم، احتمال انتقال و سرایت وجود دارد.»
افزایش 7 برابری فلج اطفال
در همسایگی ایران
این متخصص بیماری‌های عفونی با اشاره به اقدامات وزارت بهداشت برای جلوگیری از ورود و شیوع بیماری در ایران بیان می‌کند: «یکی از راهکارهای وزارت بهداشت که با همراهی مردم عملیاتی شد، پوشش بالای واکسیناسیون کودکان است به طوری که پوشش واکسیناسیون فلج اطفال در کشور 99 درصد است و جزو بهترین پوشش واکسیناسیون در دنیا محسوب می‌شود. برای تقویت طرح واکسیناسیون علاوه بر واکسن خوراکی فلج اطفال که تولید داخل است در پنج سال اخیر از واکسن تزریقی فلج اطفال وارداتی هم استفاده می‌کنیم.
برای همین کودکان در دو نوبت واکسینه می‌شوند. با ترکیب برنامه واکسیناسیون، بالاترین سطح ایمنی را برای کودکان فراهم کردیم. سیاست دوم، عملیات ایمن‌سازی تکمیلی در مناطق پرخطر کشور برای گروه سنی زیر 5 سال به خصوص در استان‌های جنوب شرق کشور، همچون سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان است. این استان‌ها بیشترین ریسک ورود مجدد بیماری و مواجهه با بیماری را دارند. در این متد، تیم‌های بهداشتی با اطلاع‌رسانی قبلی به منزل مردم مراجعه می‌کنند و بچه‌های زیر 5 سال چه ایرانی و چه غیرایرانی را به صورت یکسان با واکسن خوراکی فلج اطفال که به صورت قطره است واکسینه می‌کنند.
اجرای سیاست‌های یادشده منجر به افزایش ایمنی کودکان مناطق حساس شده است. متأسفانه طی سال‌های گذشته موارد بیماری فلج اطفال در افغانستان و پاکستان به طور متوسط 6 تا 7 برابر افزایش پیدا کرده و این میزان نشان می‌دهد نباید بیماری فلج اطفال را به عنوان یک بیماری تمام شده در سطح دنیا و در کشور خودمان در نظر بگیریم.»
واردات سالانه 2.5 میلیون دوز واکسن تزریقی
قطعاً طرح واکسیناسیون عمومی که به صورت رایگان برای همه مردم انجام می‌شود، هزینه‌هایی را سالانه بر سیستم بهداشت و سلامت کشور وارد می‌کند. دکتر زهرایی دراین باره می‌گوید: «خوشبختانه واکسن خوراکی فلج اطفال تولید داخل است و هزینه بالایی را بر سیستم بهداشت ندارد اما واکسن تزریقی فلج اطفال که تکنولوژی تولید آن را در کشور نداریم، باید وارد شود. به طور معمول هر کودک دو نوبت واکسن دریافت می‌کند. به تعبیری برای کل کشور حدود 2.5 میلیون دوز واکسن تزریقی با قیمت هر دوز حدود ۴ دلار باید هزینه شود. طبیعتاً اجرای عملیات واکسیناسیون به صورت معمول یا عملیات تکمیلی آن هزینه‌بر است که برای حفظ سلامت کودکان سال‌هاست انجام می‌شود.»
نظر شما