به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، خبر جدید برای دانشجویان علوم پزشکی؛ بورسیه تحصیلی دانشگاه‌های علوم پزشکی لغو شد! روزگذشته مشاور معاون آموزشی وزارت بهداشت با اعلام این خبر گفت که با فارغ‌التحصیلی بیش از ۱۱هزار و ۴۰۰نفر درسه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی، دیگر نیازی به اعطای بورسیه تحصیلی به دانشجویان وجود ندارد.
خبری که اگرچه شاید توجیه اقتصادی برای آن وجود داشته باشد امابه گفته کارشناسان به چالش‌های حوزه بهداشت و درمان دامن خواهد زد و سبب افزایش مهاجرت پزشکان و بحران دسترسی مناطق محروم به خدمات پزشکی خواهد شد.آمارها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر، برخی از رشته‌های پزشکی مانند پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی با مازاد ظرفیت روبه‌رو شده‌اند؛ به گونه‌ای که هرساله تعداد زیادی دانشجوی فارغ‌التحصیل، وارد نظام سلامت می‌شوند که نیازهای واقعی کشوررا برآورده نمی‌کند. در این راستا، لغو بورسیه‌های تحصیلی در این رشته‌ها به عنوان یک اقدام اقتصادی مطرح شده است. این تصمیم که ظاهرا به هدف کاهش فشار مالی دولت و مدیریت ظرفیت‌های تحصیلی اتخاذشده، می‌تواند تبعات عمیقی به همراه داشته باشد. درحالی که ممکن است از یک سو، این اقدام به جای بهبود وضعیت نظام سلامت، به کنترل تقاضای بی‌رویه در رشته‌های پرمتقاضی کمک کند اما ممکن است با چالشی بزرگ‌تر در تأمین نیروی انسانی متخصص در حوزه‌های پزشکی منجر شود.چراکه براساس گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در حال حاضر اغلب بین ۳۵ تا۱۰۰درصد ظرفیت‌های فوق‌تخصص دررشته‌هایی مثل اورژانس، بیهوشی، اطفال و...خالی مانده است و ازآنجایی که راه ورود به این تخصص‌هااز مسیر پزشکی عمومی می‌گذرد، آیا واقعا نیاز به بورسیه‌های تحصیلی در این رشته‌ها از بین رفته است و آیا این تغییرات برای نظام سلامت و آموزش کشور در بلندمدت مفید خواهد بود؟
از افت کیفیت تحصیلی تا افزایش مهاجرت پزشکان
حسین نصیری، مدیرگروه آموزش‌عالی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که اساسا بورسیه و حمایت تحصیلی از دانشجو زمانی صورت می‌گیرد که برای آینده پیش‌بینی‌هایی انجام می‌شود تا نخبگان را تشویق و هدایت به تحصیل برای رشته‌های مورد نیاز در مناطق خاص کند، می‌گوید: اولین زیان لغو بورسیه‌ها برای مناطق محروم خواهد بود؛ چراکه همیشه این موضوع مسأله بوده که پزشکان و نخبگان در این مناطق نمی‌ماندند و این بورسیه‌ها باعث می‌شد تا این افراد یک شوق و امتیاز مضاعفی نسبت به دانشجویان دیگر داشته باشند.وی یکی از زیان‌های دیگر لغو بورسیه‌ها را تشدید بحث مهاجرت پزشکان می‌داند و می‌افزاید: بحث مهاجرت پزشکان یکی از معضلات جدی است و ما با این‌کار عرصه را برای این مسأله بیشتر باز می‌کنیم چراکه وقتی بورسیه نباشد، دانشجویانی که می‌خواهند به رشته‌های پزشکی وارد شوند، مشوقی نمی‌بینند و راحت‌تر مهاجرت می‌کنند.
مدیر آموزش‌عالی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که حذف بورسیه‌ها قطعا چالش‌برانگیز خواهد بود، به‌ویژه در مناطق محروم، مطرح می‌کند: بااین‌وجود درحال حاضر ما یک قانون برقراری عدالت را داریم که هنوز پابرجاست و افرادی که در مناطق محروم فعالیت می‌کنند، یک امتیاز خاص دریافت می‌کنند. مورد دیگر این است که رشته‌های که بورسیه آنها لغو شده، اکنون به میزان کافی متقاضی برای آنها وجود دارد و در صورت لغو بورسیه، ممکن است خللی در آن اتفاق نیفتد؛ چراکه هنوز جذابیت درمورد این رشته‌ها بین داوطلبان وجود دارد و نیاز به مشوق خاصی نیست.
نگاهی به وضعیت ظرفیت‌های پزشکی
پیش از پاسخ به این سؤال لازم است نگاهی به ظرفیت‌های پزشکی در کشور طی چند سال اخیر بیندازیم. نتایج گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس از پنج دوره اخیر آزمون پذیرش دستیاری تخصصی از دوره چهل و ششم در سال ۱۳۹۷ تا دوره پنجاهم در سال ۱۴۰۲ در ۲۷ رشته و چهار دوره آزمون دستیاری فوق‌تخصصی از دوره سی و هفتم تا چهلم در ۲۳ رشته، نشان می‌دهد که ظرفیت‌های خالی‌مانده و کاهش تمایل به تحصیل در پنج تخصص طب اورژانس، پزشــکی‌قانونی، بیماری‌های عفونی و گرمسیری، بیهوشی وکودکان باظرفیت‌های خالی‌مانده به ترتیب۹۱ درصد،۸۰ درصد،۷۰درصد، ۶۸درصد و۴۰درصد رسیده است و در شرایط بحرانی قرار دارد. براساس این گزارش درحال حاضر، پرمتقاضی‌ترین رشته‌های تخصصی به ترتیب شامل رادیولوژی، بیماری‌های قلب وعروق، ارتوپدی، چشم، گوش، حلق و بینی و جراحی سروگردن است. بیشتر رشته‌های فوق‌تخصصی در هر چهار دوره مورد بررسی، کم‌متقاضی یا بی‌متقاضی بوده‌اند و اغلب بین ۳۵تا۱۰۰درصد ظرفیت‌های آنها خالی مانده است. مثلا در دوره چهلم آزمون پذیرش دستیاری فوق‌تخصصی،۱۰۰درصدظرفیت سه رشته جراحی کودکان،جراحی عروق وکلیه کودکان خالی مانده است. همچنین نتایج نشان می‌دهد، میانگین ظرفیت‌های خالی دردوره‌های تخصصی بالغ بر ۱۶درصد ودردوره‌های فوق‌تخصصی به ۴۵ درصد رسیده است. این وضعیت نشان‌دهنده کاهش تمایل پزشکان به تحصیل در مقاطع تخصصی و به‌خصوص دوره‌های فوق‌تخصصی درکنار رشد سالانه پزشکی اســت. با توجه به گزارش‌های موجود درخصوص مازاد داوطلب در برخی از رشته‌های پزشکی، به نظر می‌رسد این اقدام وزارت بهداشت، یک راهکاربرای مدیریت این وضعیت است اما ازآنجایی که راه متخصصان ازمسیر پزشکی عمومی می‌گذرد و کشوربا بحران پزشک در مناطق محروم مواجه است، حذف بورسیه می‌تواند از این منظر چالش‌برانگیز باشد.
نظر شما