چندین عضو در ربع راست و بالایی شکم و دقیقاً زیر دنده‌ها قرار دارند که شامل کبد، کیسه صفرا، پانکراس، کلیه راست و اثنی‌عشر یا دوازدهه که بخشی از روده باریک است، می‌شوند. درد دندهٔ راست می‌تواند ناشی از مشکلی در خود دنده‌ها، عضلات یا اعضای زیر آنها باشد. لازم است سابقهٔ پزشکی خود، علائم دیگر و شدت یا مدت درد خود را بررسی کنید؛ اما برای تشخیص درست باید به پزشک مراجعه کنید.
درد در سمت راست شکم و زیر دنده‌ها مشکلی شایع است. همهٔ ما گاهی این درد را تجربه کرده‌ایم؛ دردی که می‌تواند تندوتیز یا مبهم باشد. شاید این درد برای شما ناگهانی یا تدریجی بوده باشد.
بیشتر افراد با مشاهده اولین علامت از یک درد و ناراحتی سراغ اینترنت می‌روند. یک جست‌وجو فوری برای درد سمت راست و زیر دنده‌ها می‌تواند صدها علت نگران‌کننده را جلوی چشمانتان بیاورد و شما را در تلهٔ یک خودتشخیصی اشتباه بیندازد.
یک درد تصادفی یا جزئی معمولاً نمی‌تواند ناشی از مشکل جدی باشد. اما می‌تواند نشان بدهد شاید مشکلی وجود دارد که البته بستگی به دیگر عوامل یا علائم نیز دارد. پیش از اینکه خودتان علت را تشخیص بدهید و نتیجه‌گیری کنید، بهتر است این مطلب را بخوانید.
چه عضوی در سمت راست شکم و زیر دنده‌ها قرار دارد؟
ربع بالایی و راست شکم حاوی استخوان‌ها، عضلات، ارگان‌ها و دیگر بافت‌هاست. دنده‌ها ساختارهایی استخوانی‌اند که بالاتنه یا همان قسمت بین گردن و شکم را نگه می‌دارند. عملکرد قفسه سینه محافظت از اعضای داخل سینه است که شامل قلب و ریه‌ها می‌شود. بین استخوان‌های دنده، عضلات بین‌دنده‌ای وجود دارند که به سینه امکان حرکت می‌دهند.
چندین عضو در ربع راست و بالایی شکم و دقیقاً زیر دنده‌ها قرار دارند که شامل کبد، کیسه صفرا، پانکراس، کلیه راست و اثنی‌عشر یا دوازدهه که بخشی از روده باریک است، می‌شوند. درد دندهٔ راست می‌تواند ناشی از مشکلی در خود دنده‌ها، عضلات یا اعضای زیر آنها باشد. لازم است سابقهٔ پزشکی خود، علائم دیگر و شدت یا مدت درد خود را بررسی کنید؛ اما برای تشخیص درست باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر دردی که دارید زیاد است یا نگران هستید و استرس دارید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
درد سمت راست و زیر دنده‌ها چه زمانی نگران‌کننده است؟
در بیشتر موارد، یک درد جزئی و تصادفی، خودبه‌خود برطرف می‌شود و جای نگرانی وجود ندارد. اما اگر درد شدید یا ادامه‌دار شد یا همراه با علائم دیگری نیز بود، مثلاً تب، باید به پزشک مراجعه کنید.
به هر صورت، اگر درد بر زندگی روزمره‌تان اثر گذاشته باید به پزشک مراجعه کنید. جستجو در اینترنت فقط گمراه‌ترتان خواهد کرد یا باعث می‌شود درمانی که شاید لازم دارید به تأخیر بیفتد.
تعجب نکنید اگر چکاپ کردید و معلوم شد وضعیت نادرستتان هنگام خواب باعث این درد شده یا انجام یک حرکت کششی اشتباه در ورزش یا خوردن فیبر زیاد.
اگر درد راست شکم و زیر دنده‌ها با فشار بدتر نمی‌شود و علامتی از آسیب یا ضربه هم وجود ندارد پس ممکن است علامت مشکلی در اعضای داخلی در این قسمت از بدن باشد. اولین چیزی که در این حالت به ذهن افراد خطور می‌کند، کبد است که یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن می‌باشد
علت‌های درد سمت راست و زیر دنده‌ها
درد عضلانی
اغلب یک درد ناگهانی در سمت راست شکم و زیر دنده‌ها ناشی از کشیدگی عضله است که شامل عضلات بین‌دنده‌ای، دیافراگم یا عضلات مورب شکمی می‌شود. کشیدگی عضلات در این قسمت از بدن معمولاً ناشی از استفاده زیاد یا آسیب یا چرخش‌های ناگهانی (مثلاً در بازی تنیس) یا حرکات شناست. اما حتی وضعیت نادرست بدن یا زیاد نشستن پشت میز یا در وضعیتی ناراحت هم می‌تواند باعث کشیدگی عضلات بین دنده‌ای شود. ثبات ضعیف بدن، ضعف میان‌تنه یا ضعف عضلات کمر هم می‌توانند به دنده‌ها فشار وارد کنند و سبب درد شوند.
این درد می‌تواند تیز و برنده باشد و شاید در ناحیه موردنظر احساس گرفتگی کنید یا وقتی به دنده‌ها فشار وارد می‌کنید درد احساس کنید. اگر حرکاتی مانند کشش یا چرخش، علت درد باشند این درد می‌تواند اسکلتی عضلانی باشد. در برخی موارد کشیدگی عضلهٔ بین دنده‌ای می‌تواند درد حین تنفس ایجاد کند.
کشیدگی عضله معمولاً مشکل جدی نیست و خودش در عرض چند روز خوب می‌شود.
وضعیت نادرست هنگام خواب
افرادی که عادت دارند به پهلو یا روی شکم بخوابند معمولاً تمام شب به پهلوی راست یا در وضعیتی نادرست می‌خوابند که قطعاً می‌تواند روز بعد باعث درد در سمت راست و زیر دنده‌ها شود.
گاهی یک درد در زیر دنده فقط مربوط به اشتباه خوابیدن است. خوابیدن روی یک سمت بدن یا با بالاتنهٔ چرخیده می‌تواند فشار زیادی به دنده‌ها وارد کند و سبب کشیدگی عضلات بین دنده‌ای شود. گاهی یک بالش نامناسب هم می‌تواند باعث این درد در روز بعد شود.
اگر متوجه شدید اغلب بعد از بیدارشدن از خواب درد زیر دنده دارید وضعیت خواب خود را بررسی کنید.
شکستگی یا ضربه به دنده‌ها
گاهی درد دنده راست می‌تواند ناشی از ضربه‌ای به استخوان‌های دنده باشد. این اتفاق معمولاً بعد از یک حادثه بروز می‌کند، مثلاً زمین‌خوردن یا برخورد با مانعی. سرفه‌های شدید هم می‌توانند باعث درد در دنده‌ها شوند.
کوفتگی دنده شایع‌تر از شکستگی دنده است که هر چند می‌تواند شبیه درد شکستگی احساس شود؛ اما در واقع دنده نشکسته است.
درد دنده راست گاهی می‌تواند علامت شکستگی فشاری یا یک شکستگی کامل استخوانی باشد. اگر شکستگی اتفاق افتاده باشد، موقع حرکت و همچنین استراحت درد خواهید داشت و به طور واضح متوجه می‌شوید که آسیب و جراحتی اتفاق افتاده است؛ بنابراین می‌توانید ترک‌خوردگی، جای ضربه یا فرورفتگی را احساس کنید یا کبودی به‌وضوح دیده می‌شود. یک علامت بارز دیگر شکستگی دنده این است که احساس می‌کنید انگار زیر پوستان دانه‌های برنج است.
این درد ناحیه کاملاً مشخصی دارد و با حرکت‌کردن یا نفس‌کشیدن بدتر می‌شود. شکستگی دنده اغلب به شش هفته زمان برای خوب شدن نیاز دارد. اما بسته به‌شدت شکستگی یا شرایط خود فرد ممکن است بیشتر طول بکشد.
مشکلات کبدی
اگر درد راست شکم و زیر دنده‌ها با فشار بدتر نمی‌شود و علامتی از آسیب یا ضربه هم وجود ندارد پس ممکن است علامت مشکلی در اعضای داخلی در این قسمت از بدن باشد. اولین چیزی که در این حالت به ذهن افراد خطور می‌کند، کبد است که یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن می‌باشد. کبد عضوی بزرگ است که در قسمت راست بالای شکم و دقیقاً زیر قفسه سینه قرار دارد. کبد برای گوارش و دفع سموم و ضایعات از بدن ضروری است.
یک درد در سمت راست به‌تنهایی نمی‌تواند نشانه بیماری کبد باشد اما می‌تواند علامتی از یک عارضه دیگر باشد. مشکلات کبدی علاوه بر دردی که ممکن است شدید یا مبهم باشد معمولاً با علائم دیگر نیز همراه‌اند که شامل ترکیبی از زردی، خارش پوست، تیرگی ادرار، تغییر در رنگ مدفوع، خستگی و بی‌حالی و کاهش اشتها می‌شود.
هر چند شایع نیست؛ اما گاهی یک توده خوش‌خیم در کبد که در اثر عفونت‌های کبد اتفاق افتاده هم می‌تواند علت چنین دردی باشد. اگر نگران سلامت کبدتان هستید به پزشک مراجعه کنید.
سنگ صفرا
درد در این قسمت از بدن می‌تواند به کیسه صفرا هم مربوط باشد. کیسه صفرا عضوی کوچک و گلابی‌شکل است که در سمت راست شکم و زیر کبد قرار دارد. کیسه صفرا به‌عنوان انباری برای صفرا عمل می‌کند که توسط کبد تولید شده و از طریق کیسه صفرا وارد روده باریک می‌شود تا به گوارش کمک کند.
عوارض زیادی وجود دارند که می‌توانند کیسه صفرا را دچار مشکل کنند؛ اما یکی از شایع‌ترین آنها، کولیک صفراوی یا التهاب کیسه صفراست که باعث نوعی شکم‌درد ناشی از انسداد در مجرای صفراوی می‌شود. این انسداد اغلب نتیجهٔ سنگ صفراست.
مجرای صفراوی، صفرا را از کبد تخلیه می‌کند و سنگ صفرا زمانی رخ می‌دهد که صفرا در کیسه صفرا غلیظ می‌شود و کریستال‌هایی ریز و سخت شکل می‌گیرند که شبیه سنگ‌های ریزی هستند. ممکن است شما یک یا دو یا ده‌ها سنگ صفرا داشته باشید و اینها مجرای صفراوی را مسدود کرده باشند.
درد سنگ صفرا معمولاً ناگهانی بوده و به‌مرور بدتر می‌شود. درد سنگ صفرا می‌تواند به پشت هم بزند یا تا شانه راست کشیده شود. ممکن است تهوع و حساس شدن شکم به لمس نیز وجود داشته باشد.
التهاب حاد کیسه صفرا یا یک حمله صفرا می‌تواند دردی شدید و پیوسته در سمت راست دنده‌ها ایجاد کند. این درد زمانی است که کیسه صفرا ملتهب شده و اغلب دلیل این التهاب، انسداد در مجرای صفرای است. علائم این عارضه شامل درد، تب و لرز، تهوع و استفراغ می‌شوند.
مشکلات کلیوی
درد در قسمت بالای راست شکم می‌تواند ناشی از مشکل کلیوی باشد. ما دو کلیه داریم که در دو سمت بدن هستند و کلیه راست دقیقاً زیر کبد ما قرار دارد. کلیه، سموم و مایعات اضافی را از بدن از طریق ادراری که تولید می‌کند دفع می‌کند. گاهی یک کم‌آبی در بدن می‌تواند باعث درد در کلیه راست شود.
سنگ کلیه یکی از عوارض بسیار شایعی است که می‌تواند درد ایجاد کند. سنگ کلیه، تجمع ریزی از املاح و نمک‌هاست که در داخل کلیه شکل‌گرفته‌اند و می‌توانند به‌هم‌چسبیده و سخت شوند و نتوانند از مجرای ادرار عبور کنند.
درد ناشی از سنگ کلیه می‌تواند از سمت راست و از زیر قفسه سینه شروع شده و به پشت و کمر بزند. این درد می‌تواند مداوم یا موج‌دار باشد. عفونت‌های مجرای ادراری نیز می‌توانند به یک یا هر دو کلیه برسند و درد ایجاد کنند. این درد ممکن است با تب، احساس سوزش حین ادرارکردن و دیگر علائم همراه باشد. بیماری مزمن کلیوی، ضایعاتی در کلیه، بدخیمی یا سرطان‌ها نیز می‌توانند درد در کلیه راست ایجاد کنند.
نفخ
روده بزرگ ما در دو قسمت به زیر قفسه سینه می‌رسد و در قسمت راست خمش کبدی نامیده می‌شود. وقتی گاز و نفخ اضافی ناشی از گوارش یا بلع هوا نمی‌تواند در سیستم گوارش حرکت کند، در این قسمت از مجرای گوارش تجمع می‌کند که می‌تواند باعث دردی تیز یا کوبنده در قسمت راست شکم و زیر دنده‌ها شود. این درد درصورتی‌که مشکلات گوارشی داشته باشید شدیدتر خواهد بود، مثلاً سندرم روده تحریک‌پذیر.
درد ناشی از نفخ و گاز گیر افتاده اغلب با سنگ صفرا یا حتی آپاندیسیت اشتباه گرفته می‌شود. در بیشتر موارد، گازی که گیر افتاده موقتی بوده و از طریق رکتوم دفع می‌شود. افزایش مصرف فیبر و مصرف داروهای بدون نسخه می‌توانند به تسکین این درد کمک کنند.
مشکلات گوارشی
یکی از علت‌های معمول درد سمت راست و زیر دنده‌ها مشکلات گوارشی و روده‌ای است، مانند بدهضمی و اگر این درد با خوردن یا نخوردن بدتر شود می‌تواند نشانه مشکلی در سیستم فوقانی گوارش باشد. ممکن است در قسمت اثنی‌عشر در اثر زخم یا در اثر گاستریت یا تحریک معده درد احساس کنید.
اگر بعد از کارکردن شکم‌دردتان بهتر یا بدتر می‌شود ممکن است مشکل به روده بزرگتان مربوط باشد. گاهی کولون دچار اسپاسم می‌شود که اغلب ناشی از سندرم روده تحریک‌پذیر است و این درد می‌تواند با درد در سمت راست شکم همراه باشد. در مواردی نادر ممکن است این درد مربوط به سرطان کولون باشد.
زیاد و محکم سرفه و عطسه‌کردن
گاهی یک سرفه یا عطسه سخت می‌تواند باعث درد در پایین قفسه سینه شود. سرفه‌های طولانی و شدید می‌توانند ناشی از سرماخوردگی یا عفونت‌های تنفسی، سیگارکشیدن یا یک بیماری ریوی مانند آسم باشند. عطسه‌های شدید هم می‌توانند ناشی از آلرژی نسبت به هر عاملی باشند.
سرفه و عطسه به عضلات بین دنده‌ای فشار وارد می‌کنند و باعث می‌شوند این عضلات سخت‌تر کار کنند. به‌مرورزمان این شرایط باعث فشارها و کشیدگی‌های دردناک خواهد شد. اما حتی یک سرفه یا عطسهٔ تصادفی و محکم می‌تواند باعث کشیدگی عضله شود. حتی گاهی سرفه‌ای بسیار شدید می‌تواند شکستگی در دنده ایجاد کند که البته بسیار نادر است.
عفونت‌ها یا بیماری‌های ریوی
درد در قسمت راست و بالای شکم و زیر دنده‌ها می‌تواند ناشی از بیماری‌های ریوی، پنومونی، برونشیت یا عفونت‌های تنفسی باشد. این درد می‌تواند ناشی از یک بیماری پنهان یا خود عفونت یا مرتبط با علائمی مانند التهاب یا سرفه‌کردن باشد. گاهی غشای مخاطی ریه‌ها ملتهب شده و درد ایجاد می‌کند، خصوصاً هنگام تنفس.
کمتر شایع است؛ اما این درد می‌تواند در اثر هوایی که بین ریه‌ها و قفسه سینه گیر افتاده نیز باشد که می‌تواند چند ساعت یا چند روز باعث فرورفتگی ریه شود و پنوموتوراکس یا هواجنبی نامیده می‌شود. اگر درد دنده با تنگی نفس یا درد حین تنفس همراه باشد باید فوراً با پزشک تماس بگیرید.
نظر شما