بی عدالتی در پراکنش قرق بانان و نیروهای حفاظتی

به گزارش سلامت نیوز حدود دو ماه پیش ویدئویی در این پایگاه خبری منتشر شد که از زبان مدیرکل وقت منابع طبیعی وآبخیزداری مازندران-ساری در یک جلسه غیرعمومی اعلام شد که « 70 درصد از بودجه ای که برای اجرای "طرح توقف بهره برداری از چوب جنگل های هیرکانی" تخصیص یافته، به اداره کل مازندران-ساری" پرداخت شده است. این یعنی برای 3 اداره کل دیگر یعنی "مازندران-نوشهر" ، "استان گیلان" و "استان گلستان" تنها 30 درصد از بودجه تخصیصی باقی مانده است. سازمان منابع طبیعی در اینباره نه توضیحی داد و نه آنرا تکذیب کرد.

چند هفته پس از انتشار این ویدئو توسط "سلامت نیوز"، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری به دلیل برخی تخلف ها از جمله ترک فعل این مدیرکل در برخورد با تخلف های صورت گرفته توسط یک شرکت گردشگری در جنگل "الیمالات" و "پارک جنگلی بزچفت" بازداشت شد و البته "سازمان منابع طبیعی" باز هم سکوت کرد.

هفته گذشته "سلامت نیوز" یادداشتی به قلم حنیف رضا گلزار کارشناس خاک وآب درباره تخصیص 71 درصد از بودجه "طرح تنفس جنگل" به اداره کل استان مازندران-ساری منتشر کرد و در آن به این تقسیم نامتوازن بودجه میان 4 اداره کل منابع طبیعی شمال کشور انتقاد کرد.

چند روز پس از انتشار این یادداشت، عباسعلی نوبخت رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در گفت گو با "مرکز اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی" با تاکید بر این که بودجه طرح‌های صیانت از جنگل‌های هیرکانی براساس سرانه نیروهای هریک از استان‌ها بین ادارات کل منابع طبیعی چهار استان شمالی (منظور 4 اداره کل در 3 استان شمالی است) تقسیم می‌شود گفت:« در محدوده تحت مدیریت اداره کل منابع طبیعی مازندران – ساری، سه شرکت بزرگ مشغول اجرای طرح‌های صیانتی هستند که حقوق قرق‌بان‌هایی که در آن‌ها فعالیت می‌کنند با حقوق نیروهای شرکت‌های دیگری که در استان‌های شمالی فعالیت می‌کنند متفاوت است.»

نوبخت گفت:« این سه شرکت براساس طرح طبقه‌بندی مشاغل، به نیروهای قرق‌بان خود حقوق می‌دهند. این مساله به همراه بیشتر بودن تعداد قرق‌بان‌های فعال در محدوده مازندران – ساری، باعث شده که بودجه اجرای طرح‌های صیانتی در این اداره ‌کل از سه اداره ‌کل دیگر استان‌های شمالی بیشتر باشد.»

توضیحات قانع کننده نیست

کارشناس ارشد خاک وآب اما بر این باور است که توضیحات رییس سازمان منابع طبیعی اگرچه از جنبه پاسخگویی سریع، جای قدردانی دارد با اینجال قانع کننده نبوده و دارای ابهام است.

حنیف رضا گلزار پژوهشگر و کنشگر منابع طبیعی ومحیط زیست در پاسخ به این توضیح معاون وزیر جهادکشاورزی و رییس سازمان منابع طبیعی وابخیزداری کشور به "سلامت نیوز" گفت:« رییس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، کمتر از ۲۴ ساعت پس از طرح موضوع در رسانه های گروهی بابت چرایی تخصیص بیش از ۷۰ درصد از بودجه طرح تنفس به پرحاشیه ترین اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، به این پرسش پاسخ داد. »

او افزود:« پاسخ دادن به این پرسش و روشنگری درباره آن، چنان اهمیتی برای ایشان داشته که به سرعت، در گفت وگویی اختصاصی و درون سازمانی، به تبیین ابعاد این شیوه تخصیص و توزیع بودجه پرداختند. به هر روی بابت واکنش و پاسخگویی به موقع ایشان سپاسگزارم. ولی از آنجایی که پاسخ های ایشان برای بنده قانع کننده نبود و همچنان مواردی از ابهام درباره شیوه توزیع این بودجه وجود دارد به بررسی و واکاوی دوباره ماجرا می پردازم.»

تقسیم بر اساس سرانه نیروهای حفاظتی

گلزار با اشاره به توضیحات علوی مدیرکل سابق منابع طبیعی مازندران-ساری می گوید:« بنابر گفته مدیرکل بازداشت شده اداره کل منابع طبیعی مازندران(ساری)، ۵۰ میلیارد تومان از مبلغ ۷۰ میلیارد تومانی اعتبارات طرح صیانت از جنگل‌های شمال یعنی ۷۱ درصد کل این بودجه، به اداره کل منابع‌طبیعی مازندران(ساری) اختصاص یافته است. رییس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور برخلاف مدیرکل بازداشت شده که در اظهارنظری واقع بینانه و منصفانه، این شیوه تخصیص بودجه را «بی انصافی» خوانده بود (فایل صوتی آن موجود است و قبلا به وسیله سلامت نیوز منتشر شده)، در توجیه این شیوه تخصیص و توزیع بودجه، میان چهار اداره کلی که وظیفه صیانت از رویشگاه های هیرکانی را برعهده دارند گفته است که « بودجه طرح صیانت از جنگل‌های هیرکانی بر اساس سرانه‌ نیروهای حفاظتی چهار اداره کل‌ تقسیم شده » است. آقای دکتر نوبخت همچنین اعلام کرده اند که « دو پنجم نیروهای قرق‌بان در اداره کل مازندران (ساری) مستقر هستند.»

پژوهشگر منابع طبیعی و محیط زیست تاکید کرد:« با فرض درست بودن استقرار دو پنجم نیروهای حفاظتی تنها در یک اداره کل، باز هم می توان دریافت که ۷۱ درصد اعتبارات "طرح تنفس" به ۴۰ درصد نیروهای حفاظتی اختصاص یافته و سهم ۶۰ درصد دیگر نیروهای حفاظتی در سه اداره کل دیگر از این اعتبارات تنها ۲۹ درصد بوده است.

گلزار در ادامه با اشاره به سخنان رییس سازمان منابع طبیعی گفت:« ایشان همچنین در بخش دیگری از سخنان خود گفته اند که « حقوق قرق‌بانان اداره کل منابع‌طبیعی ساری از سایر قرق‌بان بیشتر است»؛ حال من از ایشان می پرسم "آیا قرقبانان و نیروهای حفاظتی مشغول در اداره کل شرق مازندران، فعالیت و کارکرد ویژه ای نسبت به قرقبانان گلستان و گیلان و غرب مازندران دارند؟" ایشان در توضیحات خود این باره توضیحی نداده اند.»

کارشناس ارشد خاک وآب اینگونه نتیجه می گیرد:« آنچه از بیانات ریاست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور می توان دریافت این است که ۴۰ درصد نیروهای قرقبان و حفاظتی در ۳۵ درصد پهنه جنگل های هیرکانی-کاسپیانی شمال کشور به کار گرفته شده اند و این می تواند بیانگر آن باشد که جنگل های هیرکانی شرق مازندران از سرانه قرق بان بهتر و بالاتری نسبت به غرب استان یا استان های گیلان و گلستان برخوردار است. با این وصف پرسش اینجاست که آیا این سرانه بالاتر، توانسته حجم تخلفات و تجاوزات کمتری را به عرصه های جنگلی این ناحیه نسبت به مناطق تحت پوشش سه اداره کل دیگر زمینه سازی کند یا خیر؟ و اینکه اصولاً چرا سازوکارهای مدیریتی در ستاد سازمان به گونه ای تنظیم نشده تا پراکنش قرق بانان و نیروهای حفاظتی، بین چهار اداره کل از نسبت متعادل تری برخوردار باشد؟ به هر روی وظیفه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، سازماندهی و ساماندهی همین امور است و ماهیت وجودی سازمانی با این عرض طول مدیریت بهینه و بهره گیری درست از همین امکانات موجود و در دسترس است.»

گلزار در انتها با پرسشی دیگر از رییس سازمان منابع طبیعی می گوید:« سوال دیگر اینکه خوب است درباره آندسته از نیروهای حفاظتی هم که به جای حضور در عرصه، در بخش اداری ادارات کل و مدیریت های شهرستانی مشغول کار اداری هستند روشنگری انجام شود و به طور مشخص به این پرسش پاسخ داده شود که چند درصد از نیروهای حفاظتی به اصطلاح چکمه پوش و چند درصد آنها کت و شلوارپوش هستند؟»