به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس، امیر تجلی‌نیا مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش در نشست خبری با رسانه‌ها با بیان اینکه آسیب‌های اجتماعی در گذر زمان روند رو به رشد داشته است، اظهار کرد: آسیب‌های اجتماعی متنوع‌تر از قبل شده و سن افراد درگیر کاهش پیدا کرده است؛ همچنین جنبه ترکیبی پیدا کرده است و به نوعی با نوزایی در آسیب‌های اجتماعی مواجه هستیم.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش افزود: دانش‌آموزی که دچار رفتار پر خطر فرار از منزل شده است، درگیر آسیب‌های بعدی هم می‌شود.

وی درباره دسته‌بندی آسیب‌های اجتماعی بیان کرد: دسته‌بندی مختلفی از آسیب‌های اجتماعی وجود دارد؛ یک درصد از آسیب‌های اجتماعی، رفتارهای پرخطر هستند مانند اختلال سوءمصرف مواد، آسیب به خود، خشونت و فرار از منزل یا مدرسه که ویژگی این رفتارها مسری بودن آن است یعنی از دانش‌آموزی به دانش‌آموز دیگر سرایت می‌کند.

تجلی‌نیا با بیان اینکه برنامه‌ای از سال 1394 به نام نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان(نماد) اجرا می‌شود، افزود: دانش‌آموزان درگیر آسیب‌های اجتماعی، نیازهای مختلفی دارند؛ ممکن است دانش‌آموزی درگیر اختلالات روان‌شناختی باشد، درگیر فقر مطلق باشد، نیاز به درمان داشته باشد، نیازمند خدمات مددکاری باشد، بد سرپرست یا بی‌سرپرست باشد، کودک کار یا کودک خیابانی یا جزو اتباع باشد؛ به تمام این گروه از طریق برنامه نماد رسیدگی می‌شود.

از ابتدای دوره دوم ابتدایی شاهد آسیب‌های اجتماعی هستیم

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه آسیب‌های اجتماعی در مدرسه تولید نمی‌شود، گفت: محل ظهور و بروز آسیب، مدرسه است؛ از ابتدای دوره دوم ابتدایی شاهد بروز آسیب‌های اجتماعی هستیم اما در عموم موارد علت، آموزش و پرورش نیست.

تجلی‌نیا با بیان اینکه آموزش و پرورش برای ایفای نقش در حوزه آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان، نیروی مورد نیاز، بودجه و حمایت قانونی در اختیار ندارد، ادامه داد: هر مشکل دانش‌آموز متولی خود را دارد که باید دستگاه‌ها برای ارائه خدمات پای کار بیایند.

وی با بیان اینکه پیشگیری 2 بخش کنشی و واکنشی است که تفاوتشان در زمان مداخله است، گفت: جنس پیشگیری در آموزش و پرورش باید پیشگیری کنشی باشد؛ نماد یک سند ائتلاف است تا با همکاری و هم‌افزایی دستگاه‌های مختلف، ظرفیت‌ها، امکانات و برنامه‌ها را برای ارائه خدمت به دانش‌آموزان نیازمند بسیج کنند؛ در حقیقت نماد یک نخ تسبیح است تا تمام دستگاه‌هایی که باید به دانش‌آموزان نیازمند ارائه خدمت کنند را کنار هم قرار دهد.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش گفت: پیشگیری سطح یک در برنامه نماد یعنی مهارت‌هایی به همه دانش‌آموزان، والدین و کادر مدارس آموزش داده شود؛همچنین مهارت‌های خودمراقبتی نظیر کنترل هیجان به دانش‌آموز آموزش داده شود.

آموزش دانش‌آموزان و والدین در حوزه آسیب‌های اجتماعی

تجلی‌نیا با بیان اینکه 80 درصد نماد پیشگیری است، افزود: به دانش‌آموزان آموزش مهارت‌های خود مراقبتی، به اولیا آموزش مهارت‌های فرزند پروری، به کادر مدارس آموزش مهارت‌های کنترل کلاس و مدیریت کلاس با توجه به حفظ سلامت روان دانش‌آموزان در ابعاد مختلف و ارائه مهارت‌های خود مراقبتی به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود.

وی با بیان اینکه فرایند دوم نماد غربالگری است، ادامه داد: ماده 44 آیین‌نامه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، آموزش و پرورش را مکلف کرده است، تمام دانش‌آموزان مدارس دولتی و غیردولتی را از جهت تحصیلی و رفتاری در سامانه نماد یا نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان مورد رصد و پایش قرار دهد.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: مدیر مدرسه مکلف است با شناسایی دانش‌آموزان در معرض خطر یا بزه دیده ضمن ارائه خدمات آموزشی، مشاوره فردی و خانوادگی و انجام مداخلات مختصر ضروری، وقتی دانش‌آموز نیازمند معاضدت‌های قضایی، انتظامی و حمایت‌های اجتماعی است، دانش‌آموزان را بر حسب موضوع به بهزیستی یا دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان دادگستری معرفی کند.

وی افزود: در نماد، غربالگری پایه شامل دو بخش روان‌شناختی و آسیب‌های اجتماعی است، گفت: در بخش روان‌شناختی برای دانش‌آموزان پایه‌های مختلف، متناسب با مقتضیات، نیاز، سن و شرایط، آزمون‌های غربالگری طراحی می‌شود.

غربالگری روانشناختی برای بیش از 6 میلیون دانش‌آموز

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه تا سال 1401-1400 آخرین سال غربالگری نماد، 960 هزار دانش‌آموز غربال شدند، اظهار کرد: امسال غربالگری وسعت داده شده و تا امروز بیش از 6 میلیون و 600 هزار دانش‌آموز در پایه‌های سوم، پنجم، هفتم، هشتم و دهم غربالگری روانشناختی شده‌اند.

وی ادامه داد: هشت مقیاس بررسی شده شامل بیش فعالی، پرخاشگری، افسردگی، اضطراب، نقص در انجام تکالیف تحصیلی، نقص در خود کنترلی و رفتارهای آسیب‌رسان هستند و پایه اول در دوره ابتدایی هم غربالگری می‌شوند.

افت تحصیلی باعث آسیب اجتماعی می‌شود

تجلی‌نیا یکی از دلایل آسیب اجتماعی را افت تحصیلی عنوان کرد و ادامه داد: وقتی دانش‌آموز دچار افت تحصیلی می‌شود، دچار شکست تحصیلی شده و ترک تحصیل می‌کند، از مدرسه خارج می‌شود که این موضوع باعث ورود به آسیب‌های اجتماعی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه دانش‌آموز تا وقتی در مدرسه است از آسیب‌های اجتماعی مصون است، گفت: وقتی دانش‌آموز از مدرسه خارج شود و ترک تحصیل کند به نوعی احتمال درگیر شدن با آسیب‌های اجتماعی افزایش پیدا می‌کند.

غربالگری اختلالات یادگیری پایه اول دبستان

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اختلالات یادگیری اگر به موقع شناسایی و درمان نشود خیلی سریع روی افت تحصیلی، شکست تحصیلی و ترک تحصیل فرد تاثیر می‌گذارد، اظهار کرد: بنابراین در پایه اول دبستان آزمون غربالگری اختلالات یادگیری برای اولین بار در سطح کشور طراحی و اجرا شد.

وی با اشاره به اینکه غربالگری نماد دو مرحله دارد، افزود: در مرحله اول همه توسط نیروهای غیر متخصص غربال و اگر دانش‌آموزی دچار آسیب شناسایی شود به مرحله دوم غربالگری ارجاع داده می‌شود و در مرحله دوم مصاحبه تشخیصی توسط نیروهای متخصص مشاور یا رابط مشاور انجام می‌شود.

تجلی‌نیا، فرایند سوم نماد را مداخله مختصر عنوان کرد و گفت: این مداخله وظیفه تمام کارکنان مدرسه غیر از مشاور است چون مشاور وظیفه مداخله تخصصی را دارد.

20 نمره ارزشیابی معلمان برای ایفای نقش تربیتی

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در سند نظام جامع مشاوره مصوب شورای عالی آموزش و پرورش با امضای رئیس‌جمهور، بیست نمره از ارزشیابی تمام کارکنان آموزش و پرورش به ایفای نقش در حوزه تربیت، راهنمایی و مشاوره اختصاص دارد، ادامه داد: عملیاتی کردن این بند می‌تواند به اجرای فرایند نماد در مدارس کمک کند.

تجلی‌نیا با بیان اینکه نماد، معلم محور است، گفت: اگر معلم آموزش خوب ببیند، انگیزه داشته باشد، وظایفش را به خوبی ایفا کند، ما هم در بخش پیشگیری، غربالگری و درمان به موقع، موفق خواهیم بود.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش فرآیند چهارم را درمان عنوان کرد و افزود: مراکز مشاوره آموزش و پرورش، خدمات مشاوره و مراقبتی را ارائه می‌دهند.

وی، فرایند پنجم را ارجاع دانش‌آموزان نیازمند معاضدت قضایی، حمایتی، مراقبتی و حمایت‌های اجتماعی به دستگاه‌های مربوطه عنوان کرد و گفت: ارزیابی وضعیت دانش‌آموز انجام و در نهایت اقدامات لازم انجام می‌شود.

تجلی نیا گفت: حضور پررنگ استانداران در جلسات شورای نماد، نظارت و پیگیری وزارت دادگستری به خصوص مرجع ملی کودک تاثیرگذار است.

وی با بیان اینکه نماد صرفا برنامه و مسیر صحیح برای خدمت به دانش‌آموزان است، عنوان کرد: این کار نیازمند پای کار آمدن دستگاه‌ها، اعتماد دانش‌آموزان، اولیا و آموزگاران برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و مصون کردن آنها با ارائه آموزش‌های خودمراقبتی است تا اگر کسی درگیر شود در مراحل اولیه شناسایی و ارائه خدمات ببیند.

درمان دانش‌آموزان درگیر آسیب اجتماعی همزمان با تحصیل

تجلی نیا یکی از اصول نماد را دریافت خدمات مراقبتی دانش‌آموز در حین دریافت خدمات آموزشی عنوان کرد و افزود: هدف این است دانش‌آموز از خانواده هم جدا نشود.

وی به طرح همیار مشاور اشاره کرد و گفت: این طرح در دوره اول و دوم متوسطه اجرا می‌شود؛ در این طرح دانش‌آموزان، یک دانش‌آموز را به عنوان همیار مشاور انتخاب می‌کنند تا با دریافت آموزش‌های خاص به خود و سایر دانش‌آموزان در جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی ایفای نقش کنند.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در آموزش و پرورش با کمبود نیروی مشاور مواجهیم، ادامه داد: امسال 6 هزار نیروی مربی سبک زندگی که وظایف مراقب سلامت، معلم ورزش، مربی تربیتی و مشاور را دارد و 8 هزار نفر مشاور استخدام می‌شوند.

تجلی نیا به خط 1570 اشاره کرد و گفت: خط ملی نماد، خط فوریت و مشاوره است، در ایام هدایت تحصیلی نیز نقش هدایت تحصیلی به دانش‌آموزان را برعهده داشت.