به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو، متأسفانه سرعت بالای تورم و نوسانات صعودی بازارهای مختلف اقتصادی، موجب کاهش سطح کیفی زندگی مردم شده است و همین مسأله به تعداد کودکان بی‌سرپرست در بهزیستی‌های سراسر کشور افزوده است. بنابراین افزایش روزافزون کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست در مراکز بهزیستی‌ سطح کشور و همچنین بالارفتن تورم، نرخ بیکاری و نوسان اقتصادی در کنار سخت بودن قانون فرزندخواندگی، مسئولان را بر آن داشت تا این قانون را تسهیل کنند و در تیرماه سال 1399 بود که این خبر در رسانه‌ها پیچید.

تسهیل قانون فرزندپذیری

حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در 23 تیرماه سال 99 تسهیل قانون فرزندخواندگی را تشریح کرد و گفت: «قانون فرزندخواندگی مصوب سال ۱۳۵۳ بود که تا سال ۱۳۹۲ اجرایی می‌شد؛ اما قانون جدیدی در مجلس شورای اسلامی مصوب شد که این قانون را تسهیل کرد.»

در قانون قبلی فقط کودکانی که پدر و مادر نداشتند را به فرزندخواندگی می‌دادند؛ اما طبق قانون جدید اگر قاضی تشخیص دهد کودکی باید از پدر و مادر خود جدا شود و آنها صلاحیت نگهداری او را ندارند، می‌توان او را به فرزندخواندگی سپرد.به گفته معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در مورد واگذاری کودک به خانواده‌هایی که خودشان فرزند دارند، در گذشته فقط به زوجینی که فرزند نداشتند بچه داده می‌شد؛ اما اکنون علاوه بر زوجینی که فرزند ندارند، به آنهایی که فرزند هم دارند، کودکی را به فرزندخواندگی می‌سپارند. یکی دیگر از مواردی که قانون فرزندخواندگی را تسهیل کرده است، واگذاری کودکان بی‌سرپرست به خانم‌های مجرد بالای ۳۰ سال است که می‌توانند فقط فرزند دختر را به فرزندخواندگی بگیرند که خوشبختانه تاکنون استقبال بسیار خوبی صورت گرفته است.

همچنین در قانون قبلی کودک فقط تا ۱۲ سالگی می‌توانست به فرزندخواندگی برود؛ اما اکنون طبق قانون جدید تا ۱۶ سالگی این اتفاق می‌تواند رخ دهد. در گذشته خانواده باید یک میزان مشخصی از دارایی خود را به نام کودک می‌کرد؛ اما اکنون این قانون برداشته شده و لازم نیست حتما مالی به نام کودک شود. تنها کافی است بنا بر تشخیص قاضی، خانواده‌ها تضمین مالی متناسب با وضع مالی خود در اختیار قانون‌گذار قرار دهند. از طرف دیگر در کنار این قانون، سال 1401 اتفاقی افتاد که بسیاری از فعالان اجتماعی، آن را انقلاب فرهنگی نامیدند.

سال 1401 بود که با پیدا شدن نوزاد چندروزه در سطل زباله‌ای در نازی‌آباد، اتفاق ناگوار و تلخ، موجب اتفاقی شیرین و تعجب‌برانگیز شد و آن اعلام آمادگی 17 هزار خانواده برای به سرپرستی گرفتن این نوزاد بود. بعد از این خبر، کارشناسان آسیب‌های اجتماعی در حوزه فرزندخواندگی اعلام کردند که انقلابی فرهنگی در این زمینه رخ داده است؛ اما برای بررسی بهتر نیاز است که آمارهای میزان فرزندخواندگی و نقش تسهیل قانون فرزندپذیری را بررسی کنیم.

فرزندخواندگی در استان تهران در یک سال، رشد 80درصدی داشته است

فاطمه ارزانیان، معاون اجتماعی بهزیستی استان تهران در تشریح مشارکت شهروندان تهرانی برای فرزندپذیری در سال 1401 گفته است که در سال 1401 ما 500 فرزند را به خانواده‌ها سپردیم، به‌طوری‌که فرزندخواندگی در استان تهران در یک سال، رشد 80 درصدی داشته و این استان در صدر جدول فرزندخواندگی کشور قرار دارد. در حال حاضر دو هزار خانواده در استان تهران در نوبت پذیرش فرزند هستند.

همچنین به گفته سعید بابایی، مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی، در سال 1401 در مجموع 2300 خانواده از طریق فرزندخواندگی یا حکم امین موقت، صاحب فرزند شدند. بابایی گفت: «از این تعداد 2075 خانواده بدون فرزند (اولویت اول)، 46 بانوی مجرد (اولویت دوم) و مابقی خانواده‌های دارای فرزند (اولویت سوم) بوده‌اند. میزان فرزندخواندگی در سال گذشته نسبت به سال 1400 با رشد حدود ۵ درصدی همراه بوده است.»

وی با اشاره به بالاترین میزان فرزندخواندگی به تفکیک استانی، افزود: «بیشترین میزان فرزندخواندگی به ترتیب در استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان انجام شده است و کرمان، مازندران و فارس، استان‌های بعدی در این زمینه هستند که بیش از 100 کودک به فرزندخواندگی واگذار شده است.»

تسهیل قانون فرزندخواندگی، تیغی دولبه که مستلزم تشدید نظارت است

البته چنین اخبار و آماری علاوه بر امیدواری تاحدودی نگرانی را نیز افزایش می‌دهد. آیا تسهیل قانون فرزندخواندگی باعث سوءاستفاده می‌شود یا خیر؟ نکته این است که چنین امری دقیقا مانند یک تیغ دولبه است که باید هر دو سمت را مورد توجه قرار دهیم. اصل و هدف این کار، مصلحت کودک است که شامل مصلحت مالی و آتی او می‌شود. ایجاد شرایط مناسب برای زندگی یک کودک که به دلیل نبود عدالت و عدم توزیع درست ثروت و امکانات در کشور رنج می‌کشد، منجر به تربیت جامعه‌ای آرام‌تر و متعادل‌تر خواهد شد.

برای رفع این دغدغه و به منظور جلوگیری از سوءاستفاده برخی از افراد از آسان شدن قانون فرزندخواندگی کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست سازمان بهزیستی کشور، خانواده‌هایی که درخواست فرزندخواندگی می‌کنند را از لحاظ سوءپیشینه کیفری، سلامت جسمانی، سلامت روانی، وضعیت مالی و... مورد بررسی قرار می‌دهند تا کودک در خانواده سالم رشد پیدا کند و این نظارت ادامه
خواهد داشت.