به گزارش سلامت نیوز، روزنامه صبح نو نوشت: هنوز چند ساعت بیشتر از به‌دنیاآمدنش نگذشته بود. اول او را داخل یک کیسه پلاستیکی سفیدرنگ گذاشته بودند و بعد یک کیسه پلاستیکی مشکی‌رنگ دور او پیچیده بودند. در آخر هم همان‌طور برهنه، وحشت‌زده و گریان او را داخل سطل زباله رها کرده بودند. وقتی ساعت هفت بعدازظهر یک عابرپیاده صدای گریه‌های بی‌وقفه او را شنید و سطل زباله را زیرورو کرد، چشمش به نوزاد پسری افتاد که هنوز بند نافش هم سرجایش بود. بعد با اورژانس تماس گرفت و ادامه ماجرا را هم خودتان می‌دانید. چند هفته‌ای از این خبر تکان‌دهنده می‌گذرد و حال عمومی نوزاد خوب است. روزهای اول به‌دلیل آلودگی سطل زباله گرفتار عفونت داخلی شده بود، اما امروز حالش خوب است و به بهزیستی منتقل شده است.

سهم زیاد بهزیستی از کودکان بدسرپرست

پیداشدن نوزاد چندساعته در سطل زباله خبری تکان‌دهنده‌ بود. از نخستین روزهای خردادماه تا امروز، بحث درباره‌ کودکانی که رها می‌شوند، داغ بوده و هست. در همان روزهای ابتدایی بود که بهزیستی اعلام کرد خانواده‌های زیادی با ما تماس می‌گیرند و برای قبول سرپرستی نوزاد اعلام آمادگی می‌کنند، اما برخی خانواده‌ها در نوبت قبول فرزند قرار دارند و اولویت با آن‌هاست. پیداشدن این نوزاد پس از مدت‌ها بحث فرزندخواندگی را دوباره در جامعه مطرح کرد. دراین‌بین، آمارهای عجیبی هم منتشر شد که برخی‌هایشان تأیید و برخی‌های دیگر هم تکذیب شد. مثلا در همان روزهای اول یک نفر از راه رسید و گفت در چند روز گذشته 5هزار کودک در خیابان رها شده‌اند که بلافاصله سازمان بهزیستی این رقم را تکذیب کرد. بعد هم اعلام کرد که درصورت صحیح‌بودن این آمار، باید بخش زیادی از فرزندان به‌دنیاآمده در ایران رها شده باشند. بعدتر هم آماری منتشر شد که می‌گفت 17هزار خانواده در نوبت قبول سرپرستی فرزند هستند و این آمار آن‌قدر زیاد است که برای مخاطبان این سؤال را به‌وجود آورد که «چرا با وجود کودکان بسیار زیرپوشش بهزیستی، هنوز این تعداد خانواده چشم‌انتظار فرزند هستند؟» معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، توضیحاتی درباره این سؤال مطرح کرد که مهم‌ترین نکته آن، نداشتن شرایط فرزندخواندگی بیش از 90درصد این کودکان است. درواقع از مجموع 9هزار کودکی که در مراکز شبه‌خانواده و شیرخوارگاه‌ها نگهداری می‌شوند، بیش از 90درصد بدسرپرست هستند، نه بی‌سرپرست. کودکانی که خانواده‌ آن‌ها را پس زده ‌است، کودکانی که موقت سرپرست شان به زندان افتاده است، کودکانی که موقت در فرایند جدایی پدران و مادران شان تنها مانده‌اند و... . قانون ایران اجازه واگذاری سرپرستی هیچ‌کدام از این کودکان، مگر در موارد خاص را صادر نمی‌کند و به‌نظر می‌رسد که درباره تأیید صلاحیت والدین، نیازمند تجدیدنظر اساسی هستیم؛ قوانین جدی و سخت‌گیرانه‌ای که به دایره تأمین نیازهای ابتدایی مادی کودک محدود نشود و با واگذاری سرپرستی این کودکان، ولو موقت موافقت کند. همه‌ کودکان مستحق چشیدن طعم امنیت، مهر و آرامش‌اند و باید در محیطی عاری از هرنوع زشتی رشد کنند.

وضعیت فرزندخواندگی در ایران

خانواده‌ها سال‌ها در نوبت قبول سرپرستی کودکان می‌مانند، زیرا طبق آمارهای رسمی، بیش از 90درصد خانواده‌ها متقاضی کودکان کمتر از پنج سال هستند و به بیانی دقیق‌تر، بیش از 75درصد خانواده‌ها کودکان کمتر از دو سال می‌خواهند. بخشی از کودکانی که رها می‌شوند یا به بهزیستی سپرده می‌شوند، کودکان نقص عضو و معلول هستند؛ کودکانی که به سندروم داون مبتلا یا به بیماری‌های صعب‌العلاج گرفتار هستند. به همین دلیل، کسی حاضر نیست سرپرستی آن‌ها را قبول کند و خانواده‌ها بیشتر به‌دنبال کودکان سالم می‌آیند. سال گذشته درمجموع 61کودک در خیابان رها شدند و این آمار با آمارهای ضدونقیضی که تا دیروز منتشر می‌شد، متفاوت است. اکنون در ازای هر کودک واجد شرایط برای واگذاری سرپرستی، ده‌ها خانواده متقاضی وجود دارد و از بین این تعداد، بیشتر خانواده‌ها به‌دنبال سرپرستی دختران هستند. از طرفی، دادگاه باتوجه‌به اولویت وابستگان و اقوام نوزاد دختر برای قبول سرپرستی او، بیشتر دراین‌باره تأمل می‌کند و به‌واسطه آسیب‌پذیربودن دختران، شرایط سخت‌تر و پیچیده‌تری برای واگذاری سرپرستی آن‌ها در نظر می‌گیرد. در سال‌های گذشته پدیده‌ای به‌نام «امین موقت» در مراکز بهزیستی به‌وجود آمده است. امین موقت آدم‌هایی هستند که سرپرستی کودکی را برعهده می‌گیرند، اما این کار، تعهدی دائمی نیست. امین‌های موقت به‌دنبال کودکان می‌آیند، آن‌ها را به مهمانی و گردش می‌برند و در کنارشان هستند، اما والدین آن‌ها محسوب نمی‌شوند. تعداد آن‌ها زیاد نیست، اما حضورشان باعث دل‌گرمی کودکان است و از طرفی، می‌تواند برای آن‌ها آسیب‌زا باشد. به همین دلیل واگذاری کودکان به این شکل، چارچوب‌ها و محدودیت‌های جدی دارد. پدیده‌ فرزندخواندگی از خارج کشور هم به‌تازگی رو به افزایش است و مسوولان بهزیستی می‌گویند با راه‌اندازی سامانه آنلاین فرزندخواندگی و بی‌نیازشدن از مراجعه به کنسولگری و سفارت ایران، شاهد افزایش درخواست فرزندخواندگی از خارج مرزهای کشور هستیم. فرایند واگذاری کودک به خارج از کشور هم به‌واسطه تفاوت در قوانین فرزندخواندگی ایران و کشورهای مقصد، گاه با بن‌بست روبه‌رو می‌شود و این عمل صورت نمی‌گیرد. از طرفی، فرایند فرزندخواندگی در ایران هم کند و آرام پیش می‌رود. در سال‌های گذشته با فراهم‌شدن بسترهای فرهنگی، شاهد افزایش تقاضا برای فرزندخواندگی بوده‌ایم و این مهم را می‌توان به فال نیک گرفت، اما همچنان ضعف‌هایی در فرایند واگذاری سرپرستی کودکان به خانواده‌های جدید وجود دارد که نیازمند بازنگری است.