سلامت نیوز-*عاصفه اله‌وردی: خود محور، صفتی که مراقبان کودکان دو تا ۴ ساله کاملاً با مفهوم آن آشنا هستند. کودکی که لجبازی می‌کند، یک ویژگی اصلی دارد، او خود محور است و این بخشی از مراحل رشد اوست. البته که لجبازی دلایل ریز و درشت بسیار دیگری هم دارد، که در این مجال، به آنها می‌پردازیم.
اگر شما می‌خواهید روی کودکتان تسلط کامل داشته باشید، منتظر لجبازی باشید. کودک ابتدا با اراده خودش لجبازی می‌کند، ولی کم کم برایش عادت می‌شود. به کودک بیش از حد امر و نهی نکنید، مخصوصاً در سنینی که برای استقلالش تلاش می‌کند، او دچار تضاد می‌شود و در نهایت می‌بینید که لجبازی می‌کند.
دائم بیمار می‌شود: اگر کودک شما دائم بیمار می‌شود، مطمئن باشید نسبت به کودکان دیگر، به نوازش و محبت بیشتری احتیاج دارد. اگر به اندازه کافی محبت نگیرد، آه و ناله برایش عادت می‌شود و حتی وقتی بیمار نیست هم، به صورت عادتی با گریه و ناله از پدر و مادر چیزی می‌خواهد.
به او فرصت بدهید: اگر عجول و ایده‌ال‌گرا هستید و فکر می‌کنید کودکتان باید خیلی سریع خواسته‌های شما را انجام دهد، لجبازی او را تقویت می‌کنید.
خستگی و گرسنگی: درست است که کودکان همیشه مشغول بازی هستند، اما خیلی زود خسته می‌شوند و اتفاقاخستگی ناشی از بازی و گرسنگی، را نمی‌توانند بیان کنند، بجای گفتن: من خسته‌ام، لجبازی می‌کنند.
جلب توجه و محک اطرافیان: کودک بدون آن که درباره لجبازی قضاوتی داشته باشد یا آن را خوب یا بد بداند تنها لجبازی را به عنوان وسیله‌ای برای محک زدن عکس‌العمل اطرافیان و جلب توجه آنها به کار می‌گیرد.
بدخلقی به خاطر نوزاد جدید: با حضور کودک دوم در خانه، کودک اول از مقام خود خلع می‌شود. کودکان روی هم حساس می‌شوند و اگر شیوه و روش درستی برای مدیریت آنها در پیش نگیرید، کودک چون نمی‌تواند از تبعیض و عقده‌های درونی خودش سخن بگوید، به ناچار از طریق لجبازی حرفش را می‌زند.
آزادی عمل بدهید: وقتی کودک آزادی عمل نداشته باشد و خود را مجبور به اطاعت از شما ببیند، لجباز می‌شود. او باید بتواند تحرک داشته باشد، اگر جلوی این کار گرفته شود، لجبازی می‌کند. گاهی پدر و مادرها کودک را برای هرچیز کوچک، دائم سرزنش می‌کنند. یا اصرار در خوردن غذای خاصی دارند. اینها هم سبب لجبازی در او می‌شوند.
توجه و محبت: اگر به اندازه کافی به او توجه نمی‌کنید، منتظر باشید که از طریق منفی‌کاری و لجبازی توجه شما را به خود جلب کند.
تقلید و بدآموزی: کودکان از ما می‌آموزند که مسائل و مشکلات خود را از راه زور حل کنند. طبق رویکرد یادگیری مشاهده‌ای بندورا، کودکان با دیدن رفتارهای ما و تکرار آن، خیلی چیزها را یاد می‌گیرند، از جمله لجبازی را.
ژنتیک: در بعضی موارد، ممکن است یک کودک این ویژگی را از طریق ژنها، از نسلهای قبل به ارث برده باشد.
با کودک لجبازمان چه کنیم؟
گوش بسپارید: اگر او بر انجام کاری اصرار داد و لجبازی می‌کند، با او مقابله و داد و بیداد نکنید، اجازه دهید بگوید که چرا می‌خواهد این کار را انجام دهد و چه چیزی او را در این مورد اذیت می‌کند؟
مجبورش نکنید: وقتی کودک به هدفش نمی‌رسد، لجبازی می‌کند. بهتر است با کودک طرح رفاقت بریزید. بجای اجبار، با او همراه شوید، با هم فیلم ببینید، با هم مرتب کنید.
گزینه بدهید: بجای اینکه به کودک بگویید باید این لباس را بپوشی، به او بگویید بین این سه تا پیراهن، کدام را انتخاب می‌کنی؟ یا بین ناهار، نان پنیر و نیمرو کدام را انتخاب می‌کنی؟
خونسرد باشید: از کوره در نروید. سعی کنید بتوانید در این لحظات خونسرد بمانید و برایش توضیح دهید که چرا رفتارش اشتباه است یا اینکه شما می‌خواهید چه کارهایی انجام دهد.
احترام بگذارید: اگر ناراحت است، همدردی کنید و با احساساتش همراه شوید. قوانینی کلی برای کودکانتان وضع کنید که به آن پایبند باشند. قوانینی که نه خیلی سخت باشند نه خیلی آسان. مثلاً تا زمانی که اسباب بازیهای قبلی را جمع نکنیم، یکی تازه را نمی‌توانیم بیاوریم. با او طرح رفاقت بریزید و دستوری عمل نکنید.
مذاکره کنید: در انجام کارهای مختلف با او همراهی کنید. اگر کارهایی که شما می‌خواهید مثل خوابیدن را انجام نمی‌دهد باید با او مذاکره کنید. مثلاً بگویید: چی اذیتت می‌کنه که نمی‌خوابی؟ بعد از شنیدن دلایل او، شروع به توضیح دادن کنید که چرا باید بخوابد.
محبت کنید: برای کاهش استرس‌های روحی، بدون قید و شرط محبت کنید.
تشویق کنید: هر رفتار مناسبی انجام داد، به او پاداش دهید و در ازای رفتار اشتباه، پاداش را حذف کنید. تشویق کودکان به رشد اعتماد به نفس آنها کمک و آنها را مجاب به تکرار کار درست می‌کند.
عجول نباشید: وقتی به فرزندتان فشار بیاورید، او نمی‌تواند شرایط را تحمل کند و در نهایت با یکدندگی سعی می‌کند با شما مقابله کند و لجباز می‌شود.
حواسش را پرت کنید: وقتی لجبازی می‌کند، مسیر توجه او را تغییر دهید و جلوی ادامه وضعیت ناخوشایند را بگیرید. اگر لجبازی کنید، او هم لجباز می‌شود.
الگوی خوبی باشید: والدین منطقی همیشه با تدبیر عمل می‌کنند به این ترتیب فرزند هم یاد می‌گیرد که در مواجهه با خشم یا شرایط غیردلخواهش چطور باید رفتار کند.
عصبانی نشوید: وقتی کودک لجبازی می‌کند، والدین از کوره در می‌روند. تمرین کنید که با روشهای تن آرامی و تنفس، عصبانیت خود را مهار کنید.
به خواسته‌ها توجه کنید: اگر فرزندتان مایل به انجام کاری نیست، از او علت را جویا شوید. ببینید دلیل اصلی اینکه هر روز برای پارک رفتن گریه می‌کند، شاید این باشد که یک کودک به او زورگویی کرده است.
اگر هیچکدام از این روش‌ها روی فرزند تأثیر گذار نبود، از یک متخصص مشاوره خانواده کمک بگیرید.
* مشاور کودک، نوجوان و خانواده
نظر شما