سلامت نیوز: بیماری اسکلروز چندگانه (Multiple Sclerosis) یا ام‌اس (MS) یک بیماری التهابی است که در آن غلاف ‌های میلین سلول ‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می‌ بینند. این آسیب ‌دیدگی در توانایی بخش‌ هایی از سیستم عصبی که مسئول ایجاد ارتباط هستند، اختلال ایجاد می کند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از سیناپرس، عوارض بیماری ام اس معمولا باعث به وجود آمدن علائم و نشانه‌ های زیادی از جمله مشکلات جسمی می‌ شود. به طور کلی تا کنون دلایل ارائه ‌شده در مورد این بیماری شامل عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مانند عفونت بوده است.

یکی از ویژگی‌ های مهم ام‌ اس، ایجاد آسیب در اعصاب سیستم مرکزی است که عموماً غیر قابل ‌پیش ‌بینی بوده و با ایجاد اختلال در زندگی بیماران، آن‌ ها را ناتوان می ‌کند. در این عارضه ارتباط بین مغز و برخی اعضای بدن مختل شده و سیستم ایمنی بدن با حمله به غلاف‌ های محافظ میلین که الیاف‌ های عصبی را پوشش می ‌دهند، به این بخش ‌ها آسیب وارد می‌کند.

در نتیجه ام‌ اس، لکه‌ ها و پلاک‌ هایی سفید رنگ در مغز و سیستم اعصاب به وجود می ‌آید که در انتشار فرمان‌ های الکترو شیمیایی سیستم عصبی بدن اختلال ایجاد می ‌کنند. در حقیقت بیماری ام‌اس باعث می‌شود فرمان ‌های مغز به درستی به اعضای مختلف بدن نرسیده و اصلی ‌ترین دلیل ایجاد عوارض ام ‌اس نیز همین موضوع است.

درمان ام ‌اس یک درمان طولانی مدت بوده و ممکن است در تمام زندگی فرد ادامه داشته باشد اما این روند درمانی ممکن است در ابتدا شدید تر بوده و فرد بیمار نیازمند دریافت دارو در دوزها و دفعات بیشتری باشد و رفته ‌رفته با کنترل شرایط بیماری بر فاصله بین مصرف دارو و زمان ‌بندی آن تغییر ایجاد شده و فرد به زندگی عادی بازگردد.

تاکنون دلایل قطعی ام ‌اس شناخته نشده است اما برخی موارد نشان می‌دهد که خطر بروز بیماری در برخی افراد، بیشتر است. برای نمونه این بیماری در زنان بیشتر از مردان رخ داده و عموم بیماران مبتلا به این عارضه در فاصله سنی 20 تا 40 سال هستند. به گزارش سیناپرس، به باور پژوهشگران، اصلی‌ ترین دلیل بروز ام‌ اس، وراثت بوده و عوامل دیگری مانند عفونت‌ های ویروسی و برخی بیماری ‌ها مانند دیابت، تیروئید و ... نیز در افزایش خطر بروز ام ‌اس تأثیر دارند. این بیماری در نژاد سفید پوست و به طور خاص مردم شمال اروپا بیشتر دیده ‌شده و در مناطق معتدل رایج  تر از مناطق سردسیر و گرمسیر است.

ام‌ اس یک بیماری التهابی است که در آن غلاف ‌های میلین سلول ‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می ‌بینند. این آسیب ‌دیدگی در عملکرد و توانایی بخش‌ هایی از سیستم عصبی مرکزی که مسئول ارتباط هستند، اختلال ایجاد‌ و باعث به وجود آمدن علائم و نشانه‌ های زیادی از جمله مشکلات جسمی می ‌شود. اگرچه هنوز علت بیماری به طور دقیق مشخص نیست اما مکانیزم اصلی آن آسیب زدن توسط سیستم ایمنی بدن و یا اختلال در سلول‌های تولید کننده میلین است. از جمله مهم‌ ترین نشانه‌ های وجود ام‌اس، می‌توان به اختلالات حافظه، مشکل در فعالیت‌ های جنسی، احساس عدم تعادل، اختلال در بینایی و عملکرد چشم، بی‌ حس شدن دست و پا، ضعف عضلانی، افسردگی، کاهش قدرت تحرک و عدم کنترل دفع ادرار و مدفوع، احساس سرما، لرزش دست و پا و کاهش طاقت تحمل گرما و سرما اشاره کرد.

 متأسفانه تا کنون عامل دقیق بروز ام‌ اس شناخته‌ نشده  و دلایل متعددی که همگی مرتبط با مکانیزم سیستم ایمنی بدن هستند به عنوان دلایل احتمالی بروز این بیماری معرفی‌شده‌اند. در این میان استفاده از سلول‌ های بنیادی می‌تواند راهگشا باشد.

در کنار این موارد، درمان‌ های کنترل ‌کننده‌ ای برای این بیماری ارائه می ‌شود که به کمک آن، بیمار می‌تواند به زندگی عادی باز گردد. از جمله مهم ‌ترین این روش‌ ها می‌توان به گرفتن خون بیمار و جداسازی پلاسما و تزریق دوباره آن، فیزیوتراپی، ارائه مشاوره‌ های روان ‌درمانی و برخی مداخلات دارویی اشاره کرد.

درمان ام ‌اس یک درمان طولانی مدت بوده و ممکن است در تمام زندگی فرد ادامه داشته باشد اما این روند درمانی ممکن است در ابتدا شدید تر بوده و فرد بیمار نیازمند دریافت دارو در دوزها و دفعات بیشتری باشد و رفته ‌رفته با کنترل شرایط بیماری بر فاصله بین مصرف دارو و زمان ‌بندی آن تغییر ایجاد شده و فرد به زندگی عادی بازگردد.

باورهای غلط در مورد ام اس

ام ‌اس درمان ندارد پس نیازی به مراجعه به پزشک نیست: این باور کاملاً اشتباه بوده و ام ‌اس هر چه زودتر شناسایی شود، احتمال کنترل آن بیشتر شده و فرد صدمه کمتری خواهد خورد؛ بنابراین به محض مشاهده علائم ام ‌اس باید به پزشک مراجعه کرد.

بیماران ام ‌اس قادر به زندگی عادی نیستند: اگرچه  ام‌ اس در برخی موارد روی حرکت و فعالیت‌ های فرد تأثیر منفی دارد اما با انجام روند درمانی مناسب و تداوم آن، فرد می‌تواند به زندگی عادی پرداخته و بدون مشکل، کلیه کار های خود را انجام دهد.

بیماران ام ‌اس نباید بچه‌دار شوند: اگرچه عامل ژنتیکی را می ‌توان مهم‌ ترین دلیل بروز ام ‌اس محسوب کرد، اما از نظر پزشکی، ازدواج و بچه ‌دار شدن بیماران ام ‌اس هیچ خطری نداشته و بهتر است زنان مبتلا به این بیماری در صورت تصمیم به بارداری، پزشک خود را مطلع کنند.

ام ‌اس ممکن است به دیگران منتقل شود: ام ‌اس جز بیماری‌های خود ایمنی بوده و به هیچ عنوان امکان انتقال آن از فرد بیمار به سایرین وجود ندارد. در مواجه با افراد مبتلا به ام‌اس این نکته را در نظر داشته باشید و از برقراری تماس با آن‌ها نترسید.

پیشگیری از ام اس

بیماری ام ‌اس در گروه بیماری ‌های خود ایمنی تقسیم ‌بندی می ‌شود که این موضوع سبب شده است که تشخیص این بیماری به ویژه در کودکان با دشواری انجام‌ گرفته و معمولاً زمانی به وجود بیماری پی برده می ‌شود که دیر است.

انجام تصویر برداری ام آر آی مغزی در شناسایی کودکانی که خطر بروز ام‌اس در آن ‌ها زیاد است، مفید بوده و پیش از ظهور نشانه‌ های بیماری می ‌توان از این روش برای شناسایی آن استفاده کرده و درمان را از ابتدا و در زمان مناسب شروع کرد. این مساله از آن جهت دارای اهمیت است که تشخیص ام ‌اس در کودکان معمولاً به سختی انجام‌ شده و این موضوع سبب دیر آغاز شدن درمان و افزایش خطر فلجی و بازگشت شدیدتر و دوباره بیماری خواهد شد.

داشتن رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی سالم نیز خطر بروز ام‌ اس را کم می‌کند. مصرف نمک زیاد احتمال بروز ام ‌اس را افزایش داده و در نقطه مقابل، مصرف قهوه و کافئین موجود در آن اثر حفاظتی بر مغز ونخاع داشته و سبب تقویت سیستم ایمنی و پوشش محافظ طبیعی فیبرهای عصبی می ‌شود.

در حال حاضر پژوهشگران متعددی در گوشه و کنار جهان به بررسی و مطالعه این بیماری پرداخته و به دنبال راه حلی برای پایان مشکلات مبتلایان به آن هستند. تیمی از پژوهشگران مرکز پزشکی جآن‌هاپکینز به سرپرستی پرفسور پیتر کالابرسی در مطالعات خود دریافتند که مصرف دوزهای بالای ویتامین D3 در بیماران مبتلا به ام‌اس به ان در بازیابی توانایی حرکتی معمولی بدن کمک کرده و سبب افزایش فعالیت فیزیکی و تحرک آن‌ها می‌شود. این ویتامین همچنین با افزایش کارائی سیستم دفاعی بدن انسان، بیماران را در مقابله با این بیماری یاری می‌کند.

پژوهشگران کانادایی دانشگاه مک گیل نیز در مطالعات خود به بررسی نقش ژنتیک در ام‌ اس پرداخته و دریافتند، افرادی که از استعداد ژنتیکی جذب پایین ویتامین دی برخوردارند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری ام ‌اس قرار دارند.

پزشکان ایتالیایی بیمارستان سن رافائل شهر میلان موفق شدند روش جدیدی برای درمان بیماری ام ‌اس ارائه کنند که امیدهای درمان قطعی این بیماری را بسیار پر رنگ کرده است. این تیم پزشکی در روند درمانی خود از سلول‌های بنیادی اعصاب (neural stem cells) استفاده کرده‌اند.
در خاتمه نیز بد نیست بدانیم تیمی از پژوهشگران دانشگاه ییل دریافتند که بر اساس تصویربرداری ام آر آی و علائم رادیولوژیکی منفرد امکان تشخیص ام ‌اس در کودکی و پیش از ظهور نشانه‌های بالینی امکان‌پذیر بوده و به این ترتیب می‌توان از ضایعات ناشی از بیماری پیشگیری کرد.