سلامت نیوز:مدیرکل دفتر سلامت روانی ، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با بیان اینکه:« اخرین آمار خودکشی در کشور حدود 6 نفر در هر صدهزار نفر است.»از کاهش 27 درصدی آمار اقدام به خودکشی در اسفند 98 نسبت به اسفند 97 خبر داد.

به گزارش سلامت نیوز، دکتر احمد حاجبی مدیرکل دفتر سلامت روانی ، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، در نشست خبری با خبرنگاران از طریق ویدئوکنفرانس گفت:« می دانیم که بعد از همه گیری کرونا عموم افراد در سطح جامعه با اضطراب ناشی از همه گیری روبرو بودند و علت آن ناشناخته بودن ویروس کرونا بود. انتظار می رود در این مواقع بحرانی، ترس واضطرابی را در جامعه ببینیم و اینگونه واکنش ها طبیعی هستند. به اینگونه واکنش ها نباید برچسب بیمارگونه بزنیم. »

وزارت بهداشت از انجایی که رسالت سلامت در ابعاد روان را برعهده دارد به طرق مختلف تلاش کرد نیاز جامعه را شناسایی کند بر روی چهار بستری که می شد ارایه خدمت در انها انجام شود، فعالیت کرد.یکی از این بسترها نظام مراقبت های بهداشتی اولیه است که مهمترین زیرساخت است. ما دو هزار روانشناس را به کار گرفتیم که در سرتاسر کشور فعالیت می کنند و در همان روزهای اولیه اسفند کلیه کارشناسان اموزش های لازم را برای استفاده از فضای مجازی برای انتقال پیام ها گرفتند. دومین زیرساخت، صدا و سیما بخصوص در سطح استانی بود. سومین خدمت که در طی این مدت شکل گرفت بخصوص از 7 اسفند ماه راه اندازی سامانه تلفنی 4030 است که با همکاری وزارت بهداشت  و ستاد اجرایی فرمان امام شکل گرفت و توانست خدمات خوبی ارایه کند.»

وی افزود:« بیش از 500 هزار تماس تلفنی مستقیم توسط کارشناسان ما در سامانه 4030 پاسخ داده شده و این سامانه یک منبع خوبی برای وزارت بهداشت بود که نیازهای سطح جامعه را برداشت کند و به ما کمک کرد که خدماتمان را به صورت پویا به جامعه ارایه کنیم. ویروس کرونا تبعاتی داشت که نیازهای جامعه فراز و فرودهایی داشت و خدماتمان را متناسب با جامعه تواتسنیم ارائه دهیم و 8 هزار تماس روزانه مردم را پاسخگو هستیم.»

وی با اشاره به آمار فوتی های ناشی از کرونا در کشور گفت:« خانواده های بیش از 7هزار فوتی در کشور نتوانستند شرایط کفن و دفن و عزاداری را به خوبی برگزار کنند و یک نگرانی همواره در ذهن متولیان وجود دارد که این سوگ بیمارگونه شود لذا بسته حدمتی در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه تحت مشاوره در سوگ ارائه می شود و با کلیه خانواده ها تماس گرفته می شود و بعد از اخذ رضایت از آنها خدمات به آنها ارائه می شود.»

وی درباره آمار اختلالات روانی و آمار خودکشی در ایران بعد از شیوع کرونا گفت:« اختلالات روانی در کشور 23.6 درصد است که شایع ترین اختلال، افسردگی با 12.7 درصد است. اخرین آمار خودکشی در کشور حدود 6 نفر در هر صدهزار نفر است که امار پزشکی قانونی است. در اسفند 98 تقریبا 27 درصد میزان اقدام به خودکشی نسبت به اسفند 97 کاهش داشته است که تعابیری هم برای آن داریم. آمار فروردین ماه 99هنوز کامل نشده است که ارائه بدهیم ولی در فروردین ماه هم امارهای اولیه کاهش نسبی اقدام به خودکشی را نسبت به فرردین 98 نشان می دهد.»

وی درباره وضعیت اعتیاد در کشور گفت:« دو شاخص در مورد مواد مخدر وجود دارد یکی اختلال مصرف مواد مخدر و دیگری شیوع مصرف مواد مخدر است طبق آخرین اطلاعاتی که داریم اختلال مصرف مواد مخدر  2.1درصد است ولی آخرین پژوهشی که با مدیریت ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام شده 5.4 درصد شیوع مصرف مواد مخدر را در کشور داریم.»

وی در مورد مسمومیت های الکلی در دوره شیوع کرونا گفت:« در یک مقطع زمانی بخصوص در اوایل اسفندماه یک باور نادرستی در جامعه ایجاد شده بود که اگر الکل مصرف کنند جلوی ابتلا به کرونا گرفته می شود و این باعث شد همه گیری های کوچک مسموومیت الکلی را در کشور داشته باشیم که در حال حاضر بخصوص در یک ماه گذشته با این مشکل روبرو نیستیم.»

وی درباره سرانجام قانون سلامت روان گفت:« حدودا 16 سال از تدوین قانون سلامت روان  می گذرد و این قانون نوسانات زیادی را طی کرده است و بازبینی های مکرری بر روی آن صورت گرفت و در نهایت به صورت یک لایحه برای هیات دولت فرستاده شد و در دو کمیسیون اجتماعی و لوایح های دولت جلساتی در اینباره داشتیم در حال حاضر این قانون از سلامت روان به قانون حمایت از حقوق بیماران مبتلا به اختلالات روانی تغییر پیدا کرد و در صحن هیات دولت مصوب شد و قبل از عید به مجلس ارسال شد و اواخر فروردین ماه مجلس رسید آن را به دولت اعلام کرد. ما مکاتباتی را ازطریق مرکز پژهش های مجلس با ذی نفعان داشتیم و نقطه نظراتشان را فرستادند و در حال حاضر کارهای فنی در مرکز پژوهش های مجلس انجام شده اگر مراحل به خوبی طی شود برای اعلام در صحن علنی مجلس اعلام می شود.»

وی درباره سرانجام طرح سراج گفت:«طرح سراج در سال 98 در 8 دانشگاه علوم پزشکی گسترش پیدا کرد. این طرح قبل از دوره شیوع کرونا در جلسه شورای اجتماعی کشور هم مطرح شد و با یک ملاحظاتی در شورای اجتماعی کشور مورد تصویب قرار گرفت و سازمان اجتماعی کشور که زیرمجموعه وزارت کشور می شود از این طرح  حمایت می کند. در سال 99 ما 15 محل دیگر را به طرح سراج اضافه می کنیم. نیاز به یکسری استانداردهایی  وجود دارد که این طرح به خوبی اجرا شود. پیش بینی ما این است که تا پایان سال 99 با این 15 محل طرح را پیش ببریم. شورای اجتماعی کشور به خصوص مدیر کل اجتماعی استانداری ها همکار نزدیک دانشگاه ها در اجرای این طرح هستند.»

وی درباره میزان خشونت خانگی بعد از شیوع کرونا در کشور، گفت:« در این مدت یک کار پژوهشی منسجم انجام نشده است. اینکه در جریان قرنطینه خانگی ما احتمالا با یکسری مشکلات در ارتباط خانوادگی روبرو شویم قابل پیش بینی است دلیلش این است که ویروس کرونا شیوه زندگی را تغییر داده است. وقتی قرنطینه باشیم احتمالا با یکسری مشکلات ارتباطی روبرو شویم. به جای خشونت خانگی باید از تعارضات در ارتباط استفاده کنیم چون وقتی از خشونت خانگی صحبت می کنیم برخوردهای خشن فیزیکی به ذهن می رسد. ما با دو سه بسته مداخلاتی حمایتی از طریق روانشناسان مان در سیستم 4030 با جامعه ارتباط برقرار کردیم.»

وی درباره اقدامات انجام شده برای سلامت روان کادر درمان گفت:« عمده خدماتی که کادر درمان برای مشاوره دریافت کردند توسط گروه های روانپزشکی و روانشناسی دانشگاه های علوم پزشکی زیرمجموعه وزارت بهداشت ارائه شد. همکاران ما به شکل های مختلف مداخلات غیردارویی انجام دادند و مداخلات گروهی را در سطح دانشگاه های علوم پزشکی برای کادر درمان فراهم کردند.»

وی گفت:« دانش و اگاهی نسبت به هر مقوله ای استرس را کم می کند ما سعی کردیم در مورد کرونا اطلاع رسانی کنیم. بیشترین تماس با 4030 به دلیل نگرانی نسبت به چگونگی برخورد با ویروس کروونا بود. اضطراب یک حس مبهم نسبت به یک پدیده ناشناخته است. ویروس کرونا چون ناشناخته بود کودکان در خانواده ها با اضطراب روبرو بودند. وزارت بهداشت سهم خودش را در این راستا از طریق مراقبت های اولیه بهداشتی انجام داد و از طریق سامانه 4030 مشاوره هایمان را به خانواده ها ارائه دادیم.»

وی درباره وضعیت شیوع اختلالات روان در نوجوانان و جوانان و شیوع اختلال وسواس به دلیل کرونا گفت:« آمار شیوع اختلالات روانی در گروه سنی 15 تا 64 است که گروه نوجوانان و جوانان در همین گروه سنی قرار می گیرند. به دلیل اینکه ما با یک شرایط خاصی روبرو بودیم که اضطراب اور بوده است افرادی هم که وسواس نداشته اند نگرانند و وسواس گرفته اند طبیعی است افرادی که وسواس داشته اند علایم آنها تشدید شود.»

وی درباره غربالگری سلامت روان گفت:« به جای غربالگری باید پیمایش سلامت روان را به کار ببریم. در این پیمایش با استفاده از ابزارهایی که وجود دارد و با استفاده از پرسشگرهایی که آمادگی لازم پیدا می کنند به سمت جامعه و خانه به خانه می رویم.  براساس طراحی هایی که ما کردیم پاییز امسال باید این پیمایش انجام شود اگر شرایط کشور خوب باشد و ما نگران انتقال ویروس نباشیم با حفظ فاصله گذاری پاییز امسال داده های کشوری برای پیمایش سلامت روان جمع آوری می شوند. اگر شرایط کشور به لحاظ شیوع کرونا بد باشد که نتوانیم خانه به خانه پیمایش را انجام دهیم باید یک شیوه جایگزین را انتخاب کنیم. اگر فاصله گذاری رعایت شود بعید است نتوانیم این کار را انجام دهیم ما تا اخر امسال وضعیت جدید شیوع اختلالات روانی در سراسر کشور را ارئه خواهیم داد.»

وی افزود:« درست است که شرایط کرونا کار را سخت کرده اما اگر شیوه پیمایش سلامت روان را تغییر دهیم و از شیوه های جایگزین به جای مراجعه خانه به خانه استفاده کنیم دیگر نمی توانیم به آمار دقیقی برسیم و ممکن است آمارمان انقدر قابل استناد نباشد.»

وی درباره دلایل کاهش میزان خودکشی در اسفندماه در زمان شیوع کرونا گفت:« به صورت استاندارد برای این مسئله ارزیابی نداریم ولی از شواهد دیگر از جمله تغییر شیوه زندگی و ساعات حضور در خانواده می تواند از دلایل کاهش خودکشی باشد و فکر می کنیم در اسفند ماه انسجام در روابط خانواده به دلیل اینکه یک نگرانی در هسته خانواده وجود داشته بیشتر شده و افراد خانواده را دور هم جمع کرده است. به نظر می رسد سرمایه اجتماعی در اسفند ماه در میان خانواده ها ارتقا پیدا کرده است. از طرف دیگر خانواده ها با یک الگویی با هم تعامل داشتند که قبلا تجربه نکرده بودند به همین دلیل تا با این الگو انطباق پیدا کنند زمان نیاز است و برای ما قابل پیش بینی است که تا این انطباق صورت گیرد یک تعارضاتی ممکن است در خانواده ها پیش بیاید.»

وی درباره دلایل بالا بودن آمار خودکشی در ایلام گفت:« خودکشی یک علت ندارد و مثل بقیه مسایل و مشکلات سلامت روان، مسایل روانشناختی  و اجتماعی در پدیده خودکشی تاثیرگذار هستند. خودکشی چندین فاکتوری است و نمی توانید با یک عامل به عنون سبب شناسی خودکشی برخورد کنید. وقتی این عوامل با هم تعامل می کنند کار را پیچیده تر می کنند. مسایل بیولوژیک مثل بیماری های روانپزشکی و روانشناختی می توانند زیربنایی برای خودکشی باشند. بیش از 90 درصد کسانی که خودکشی می کنند به نوعی به یکی از اختلالات روانشناختی مبتلا هستند و عوامل اجتماعی و آنچه ما به آن تعیین کننده های اجتماعی سلامت می گوییم نقش پررنگی در خودکشی دارند. وقتی این عوامل را روی هم می گذاریم مجموعا باعث افزایش یا کاهش خودکشی می شوند احتمالا تعامل همه اینها باعث شده ایلام به سمت خودکشی برود.»

وی درباره انگ کرونا گفت:« متاسفانه برخی افراد در جامعه ما با مبتلایان به کرونا با یک انگ برخورد می کنند تلاش می کنیم با افزایش سطح سواد سلامت روان جامعه به افراد این اگاهی را بدهیم که ابتلا به کرونا هیچ انگی ندارد. فرد بعد از دوران نقاهت می تواند وارد جامعه شود.کلیه همکاران ما که در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه کار می کنند اماده اند به بهبودیافتگان مشاوره های روانشناختی دهند و اگر دارو لازم باشد تجویز می شود یا اموزش های روانشناختی به فرد داده می شود که بتوانند به جامعه برگردند.»