سلامت نیوز:به دلیل ترس مردم از آلودگی به ویروس كرونا، مراجعات شهروندان برای اهدای خون كاهش پیدا كرده است. این هشدار را هفته گذشته مدیر پایگاه انتقال خون استان كرمانشاه اعلام كرد و سخنگوی سازمان انتقال خون هم تایید می‌كند كه ظرف روزهای گذشته، با كاهش مراجعات اهدای خون مواجه بوده‌اند اگرچه در سه استان قم، تهران و گیلان كه بیشترین آمار آلودگی به ویروس كرونا و فوت مبتلایان كووید 19 را داشته، این كاهش، بیش از سایر استان‌ها بوده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،35درصد كاهش در استان تهران، 30درصد كاهش در استان قم و 40درصد كاهش در استان گیلان، قطعا وضعیت نگران‌كننده‌ای پیش روی سازمان انتقال خون قرار می‌دهد، هر چند كه بشیر حاجیبیگی تاكید دارد در شرایط اضطراری، خون و فرآورده‌های خونی مورد نیاز این استان‌ها، از سایر مراكز و پایگاه‌های انتقال خون تامین خواهد شد اما همین كه حاجیبیگی، با وجود تلاش برای طبیعی جلوه دادن این شرایط، این جمله را موكد می‌كند كه «خون، قرص و شربت نیست كه از داروخانه بخریم.
یك داروی یونیك است كه فقط و فقط از طریق اهدای خون تامین می‌شود»، یعنی كه شرایط این سه استان از بابت كاهش مراجعات اهداكنندگان به دلیل ترس از آلودگی به ویروس كرونا، به مراتب بیش از سایر استان‌ها نگران‌كننده است. حاجیبیگی، جمله كلیدی‌اش را همان ابتدای صحبت می‌گوید؛ جمله‌ای كه انتظار دارد توسط تمام افراد واجد شرایط اهدای خون خوانده و دیده شود: «از تمام افراد بالاتر از 18 سال می‌خواهیم كه برای اهدای خون به مراكز اهدای خون در سراسر كشور مراجعه كرده و برای كمك به بیماران نیازمند خون اقدام كنند.»
ظرف روزهای گذشته، درخواست مكرر داشتید كه مردم در این روزها كه توصیه به كاهش سفرهای درون‌شهری و پرهیز از حضور در تجمعات و محیط‌های بیرون از منزل است، بیماران نیازمند خون را فراموش نكرده و برای اهدای خون مراجعه كنند. اما چند روز قبل مدیر پایگاه انتقال خون كرمانشاه هشدار داد كه در هفته‌های گذشته، تعداد مراجعات اهدای خون استان به دلیل ترس مردم از آلودگی به ویروس كرونا كاهش داشته.
به دنبال شرایطی كه با ورود ویروس كرونا به كشور ایجاد شده، كاهش اهدای خون طبیعی است ولی شیوع بیماری فصلی و ویروسی، اتفاق جدیدی نیست و در هیچ شرایطی، نباید بیماران نیازمند به خون و فرآورده‌های خونی را فراموش كنیم. البته اهداكنندگان مستمر خون در سراسر كشور با اصول اولیه خودمراقبتی آشنا هستند و با رعایت مسائل بهداشتی به حفظ سلامت خود و دیگران كمك می‌كنند.
در 201 مركز استانی اهدای خون هم تمام نكات بهداشتی و دستورالعمل‌های علمی رعایت می‌شود و از ابتدای تاسیس این سازمان (1351) محیط اهدای خون و تمام تجهیزات و وسایل مورد استفاده هم كاملا استریل است و هیچ خطری، سلامت اهداكنندگان را تهدید نمی‌كند. در این ایام هم كه ویروس كرونا به كشور وارد شده، طبق روال همیشگی معاینات و مشاوره پزشكی در این مراكز انجام می‌شود و چنانچه اهدا كننده‌ای علائم سرماخوردگی داشت، به‌طور موقت از اهدای خون معاف می‌شود تا با گذشت 30 روز و بهبودی كامل، اجازه اهدای خون داشته باشد. نیاز به خون و فرآورده‌ها یك نیاز همیشگی و روزانه است.
20 درصد خون اهدایی در كشور برای بیماران تالاسمی و بیماران خاص مصرف می‌شود و با وجود آنكه 16 درصد آمار اهدا مربوط به استان تهران، 7.5 درصد مربوط به استان فارس و 7 درصد مربوط به استان خراسان رضوی است ولی میزان مصرف خون در هر سه استان، بسیار بیش از میزان اهدای خون این استان‌هاست چنان كه 25 درصد خون اهدایی كشور در تهران مصرف می‌شود چون 160 مركز بیمارستانی و مركز درمانی در استان تهران واقع شده و در مجموع هم، بیشترین تعداد بیمارستان‌ها در استان‌های تهران، فارس و خراسان رضوی است.
البته ما با تقویت شبكه خون‌رسانی كشور، نیاز خون و فرآورده خونی تمام تمام مراكز درمانی و بیمارستانی را تامین می‌كنیم و حالا هم ذخایر خون و پلاسما در اكثر مراكز انتقال خون، رقم قابل قبولی است ولی مشكل اصلی این است كه خون فقط تا 35 روز و پلاكت فقط تا سه روز قابل نگهداری است (پلاكت، سلول‌های موثر در انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی است كه در مغز استخوان تولید می‌شود. تعداد پلاكت‌ها در هر میكرولیتر خون 150 هزار تا 400 هزار است.
بیشترین مصرف پلاكت برای اعمال جراحی و درمان سرطان‌هاست.) بنابراین، نیاز به اهدای پلاكت، روزانه است كه بتوانیم پاسخگوی بیمارستان‌ها باشیم و البته بیشترین مشكل ما به هنگام كاهش مراجعات اهداكنندگان، كمبود پلاكت است وگرنه به دلیل تقویت شبكه خون‌رسانی، دغدغه‌ای از بابت تامین خون نداریم.
آنچه مسوولان وزارت بهداشت درباره ماهیت ویروس كرونا می‌گویند این است كه این ویروس، دوره نهفتگی دارد و ممكن است اهداكننده خون، به ویروس آلوده شده و ناقل باشد اما هیچ علامت ظاهری از بابت آلودگی به كرونا نداشته باشد.
پزشكان ما در مراكز انتقال خون، در مشاوره و معاینه پزشكی از اهدا كننده درباره سابقه ابتلا به سرماخوردگی یا حتی وجود افراد بیمار در منزل سوال خواهند كرد.
فرض كنیم فرد اهدا كننده مبتلا به سرماخوردگی نیست و به قم هم سفر نكرده اما آلوده به ویروس كروناست. اگر این فرد خون اهدا كند و خون كامل یا پلاكت او وارد چرخه مصرف شود، آیا این ویروس به بیماران دریافت‌كننده خون یا پلاكت منتقل می‌شود؟
پزشكان بخش اهدای خون، در هنگام مشاوره و معاینه، افراد پرخطر را به‌طور موقت یا دائم از اهدای خون معاف می‌كنند. این حذف و معافیت هم ربطی به شیوع بیماری ویروسی ندارد. قرار نیست تمام مراجعه‌كنندگان، قابلیت اهدای خون داشته باشند.
ریاست اسبق سازمان در دهه 80 می‌گفت در ایران، معمولا 5 درصد از اهداكنندگان از اهدای خون معاف می‌شوند.
در بسیاری از كشورها، این عدد حدود 20 درصد است. در دهه 80 این عدد در ایران حدود 13 درصد بود و حالا حدود 16 درصد است. مصرف‌كنندگان مواد مخدر، بیمارانی كه جراحی قلب باز داشته‌اند و مبتلایان دیابت كه انسولین تزریق می‌كنند، معافیت دائم دارند اما افراد دچار پرفشاری خون، افرادی كه ظرف یك هفته پیش از اهدا، مراجعه به دندانپزشك داشته‌اند و مصرف‌كنندگان برخی داروها، به‌طور موقت از اهدای خون معاف می‌شوند.
آیا ویروس كرونا از طریق خون یا پلاكت اهدایی می‌تواند به بیماران دریافت‌كننده فرآورده خونی منتقل شده و آنها را بیمار كند؟
هیچ شواهدی درباره انتقال ویروس از طریق خون و فرآورده خونی در منابع علمی وجود ندارد و تنها راه سرایت این ویروس، قطرات تنفسی است. حالا اگر فرد اهداكننده، در زمان اهدا هم هیچ علامتی از آلودگی به سرماخوردگی یا كرونا نداشت اما ظرف دو یا سه روز پس از اهدا، علائمی در خود مشاهده كرد، می‌تواند از طریق سیستم خودحذفی محرمانه، به ما اعلام كند كه خون اهدایی این فرد، مصرف نشود. اما حتی اگر اعلام هم نكرد، این ویروس از طریق خون منتقل نمی‌شود چون از گروه ویروس‌های سنگین است كه بر سطوح می‌نشیند و با قطرات تنفسی منتقل می‌شود.
اگر دولت برای یك شهر، وضعیت قرنطینه اعلام و اعمال كند و ساكنان آن شهر، حاضر به ترك خانه‌های خود نباشند، آیا امكان اهدای خون در منزل وجود دارد؟
به هیچ وجه چنین كاری امكان‌پذیر نیست چون برای اهدای خون، به فراهم آوری تجهیزات و شرایط استریل نیاز داریم كه در منزل افراد، ایجاد چنین شرایطی ممكن نیست. اما حتی در صورت اعلام شرایط قرنطینه، خون مورد نیاز مراكز درمانی یك شهر توسط سایر شهرها تامین خواهد شد. صرفا هم اعلام وضعیت قرنطینه، عامل كاهش مراجعات مردم برای اهدای خون نیست. شرایط جوی؛ سرمای هوا، بارش برف و باران و حتی كوتاه بودن طول روز از جمله دلایلی است كه باعث كاهش مراجعات مردم برای اهدای خون می‌شود.
آمار اهدای خون در كشور چه رقمی است؟
سالانه در كشور 2 میلیون و 500 هزار نفر برای اهدای خون مراجعه می‌كنند كه از این تعداد مراجعه، 2 میلیون و 100 هزار واحد خون اهدا می‌شود.
در مقایسه هفته گذشته و به دنبال اعلام قطعی شناسایی مبتلایان آلوده به ویروس كرونا، با هفته مشابه سال 97، آمار اهدای خون چه مقدار كاهش داشته؟
تاكید كردم كه این كاهش مراجعه طبیعی است.
عددی از كاهش آمار اهدای خون نمی‌دهید؟
در بعضی استان‌ها كاهش 30 درصدی داشتیم، در بعضی استان‌ها كاهش 20 درصدی داشتیم، در بعضی استان‌ها هم هیچ كاهشی نداشتیم.
كاهش آمار اهدا در استان‌های تهران و قم و گیلان چند درصد بوده؟
با وجود آنكه بیشترین نیاز روزانه خون و فرآورده‌های خونی در كشور مربوط به استان تهران است و ضروری است كه در این استان، روزانه 1200 واحد خون اهدا شود، ولی در استان تهران حدود 35 درصد كاهش اهدا داشتیم. در استان قم حدود 30 درصد كاهش اهدا داشتیم. در استان گیلان حدود 40 درصد كاهش اهدا داشتیم ولی شرایط جوی هم در كاهش آمار اهدا در استان گیلان تاثیرگذار بود.
نظر شما