سلامت نیوز: 547مجوز شکار در مناطق حفاظت شده و آزاد صادر شد امسال شکار سخت‌تر شده اما 12استان درخواست پروانه کردهاند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، با وجود اینکه امسال مقررات شکار سختگیرانه‌تر شده است 12استان برای مجوز شکار درخواست پروانه کردهاند. امسال با تأخیری 3 ماهه برای مناطق حفاظت‌شده و آزاد پروانه شکار صادر شد. این مجوز‌ها که تا نیمه اسفند اعتبار دارد، فقط برای مناطق حفاظت شده‌ای است که ارزیابی‌ها نشان از افزایش جمعیت حیات‌وحش در آنها دارد. همه ساله آمار قابل توجه کشفیات نشان می‌دهد که متخلفین منتظر فصل و مجوز شکار نمی‌مانند و تفنگ‌هایشان را بر دوش می‌گذارند و به دور از چشم محیط‌بانان انواع حیات‌وحش را با نیت‌های مختلف شکار می‌کنند. عده‌ای در این بین معتقدند، با توجه به آمارهای شکار بی‌رویه و ضعف نظارت سازمان حفاظت از محیط‌زیست به‌دلیل کمبود نیرو و امکانات برای چند سال طرح تنفس اعلام شده و هیچ مجوزی در سراسر کشور صادر نشود تا شاید جلوی کاهش جمعیت شکار گرفته شود، اما عده‌ای در نقطه مقابل معتقدند که بهره‌برداری پایدار درصورت مدیریت مشارکتی جوامع محلی می‌تواند منجر به حفاظت بیشتر و کسب درآمد شود.
درباره موضوعاتی که حول محور شکار شکل گرفته است با شهاب‌الدین منتظمی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت از محیط‌زیست به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
آیا در شرایط فعلی دادن مجوز شکار را مناسب می‌دانید؟
کدام شرایط را باید درنظر بگیریم که براساس آن مجوز شکار بدهیم یا خیر؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند دادن مجوز شکار در شرایطی که تعداد حیات وحش به‌دلیل شکار بی‌رویه رو به کاهش است، بهتر است طرح تنفس ایجاد شده و به هیچ عنوان مجوز صادر نشود.
در چند سال سرشماری و آماربرداری، مناطقی که برای صدور پروانه شکار انتخاب شده‌اند، وضعیت مطلوب و رو به رشدی را نشان دادند و مجوزهای صادر شده در حد 3تا 4عدد برای هر منطقه بود.
براساس قانون شکار و صید در مورد مناطق قرق، درصورت رشد جمعیت، برای 3تا 6درصد از جمعیت قابل شکار مجوز صادر می‌شود؟
تعداد مجوز هر منطقه برای صدور پروانه شکار ، مشخص است و در هیچ شرایطی بیش از یک عدد نمی‌توان شکار کرد. امسال قوانین بسیار سختگیرانه است. چه بسا کسی پروانه بگیرد ولی موفق به شکار نشود. سازمان حفاظت از محیط‌زیست، مناطقی را برای صدور پروانه شکار انتخاب کرده است که مطمئن است سرریز مازاد آن به مناطق اطراف اتفاق می‌افتد. بخشی از جمعیت حیات‌وحش به‌دلیل کاهش ظرفیت برد و افزایش جمعیت گونه‌ها به خارج از منطقه می‌روند. یکی از دلایل اینکه پروانه شکار با تأخیر 3 ماهه اعلام شد، رصد جمعیت و سرریز آن بود. شک نکنید که سرریز جمعیت به مناطق اطراف، هجمه شکارچیان متخلف را به همراه دارد. کجای ضوابط و مقررات کشور به ما گفته است که نمی‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم؟ یا تولید ثروت نکنیم و به بخشی از شکارچیان قانونمند که برای قوانین و تنوع‌زیستی احترام قائلند پروانه شکار ندهیم؟ هیچ منطقه‌ای وجود ندارد که به فرض 100پروانه شکار برایش صادر شده باشد. غریب به اتفاق پروانه‌ها 1تا 4عدد بوده و خودمان هم مخالف شکار بی‌رویه هستیم. سن شکار را هم از 7به 9سال تغییر دادیم و سختگیری در مورد شکار بیشتر شده است.
تشخیص سن شکار با محیط‌بان است؟
شکارچی با داشتن مجوز به‌همراه محیط‌بان به منطقه می‌رود و گونه را انتخاب می‌کند. در صورتجلسه شکار طول شاخ، سن و خصوصیات حیوان ثبت و برای تاکسیدرمی ارسال می‌شود.
اگر کسی خلاف این ضابطه عمل کند، برخورد شما چه خواهد بود؟
همه جرایم شامل حالش خواهد شد. اگر تیر به ماده یا نر کمتر از 9سال اصابت کند، مشمول جریمه می‌شود. محیط‌بان و شکارچی تا اطمینان حاصل نکنند، اجازه شلیک داده نمی‌شود و قواعد بسیار سختگیرانه اعمال می شود.
امسال به‌جز 3قرقی که در کشور فعالیت می‌کنند چه تعداد مجوز شکار صادر شد؟
غیر از قرق‌ها، 12استان براساس اقدامات کارشناسی، درخواست مجوز کردهاند تا در مناطق حفاظت‌شده (به‌جز پارک‌های ملی) مجوز صادر کنند. استان‌ها سرشماری‌ها را انجام داده و رشد جمعیت بالای 7سال را تأیید و ارزیابی کردهاند. عدد پیشنهادی استان‌ها در ستاد، چکش‌کاری و بعضا کم شده است. به هیچ عنوان این عدد با «درصد رشد جمعیت» انتخاب نشده، بلکه براساس ظرفیت و امکان انجام شکار بوده است.
جمعیت چهارپایان قابل شکار چقدر افزایش داشته و چه تعداد مجوز شکار صادر شده است؟
در همه سرشماری‌های سال‌های 95 تا 97 رشد جمعیت گزارش شده است. در معادلات ما فارغ از افزایش جمعیت، نسبت جنس گونه‌ها نیز ملاک بوده است. به‌طور مثال اگر نسبت تعداد نر و ماده برابر باشد، برای افزایش تعداد نر مجوز شکار صادر شده است، چون اصولا تعداد نر در گله باید کمتر از ماده باشد، در غیر این‌صورت دعوای نرها تلفات را بیشتر می‌کند. امسال حداکثر در مناطق حفاظت‌شده و آزاد در مجموع برای گونه‌های کل 124عدد، آهو 122عدد و قوچ 151مجوز شکار صادر شده است. برای گونه گراز در 2استان یزد و قزوین برای مناطقی که خسارات حضور این گونه بالا بود نیز 150مجوز شکار صادر شد، ولی قطعا این تعداد شکار انجام نمی شود. فرصت شکار 15اسفند به پایان می‌رسد و زمان کوتاه است. آمار جمعیت چهارپایان (قوچ و میش، کل و بز و آهو) بیش از 170هزار رأس است که با افزودن جمعیت مناطق آزاد، این تعداد جمعیت افزایش می‌یابد.
مجوز مناطق آزاد را نیز شما باید صادر کنید؟ جمعیت در آنجا چه تعداد بوده است؟
صدور پروانه شکار در اختیار سازمان محیط‌زیست است ولی برای مناطق آزاد سرشماری سراسری انجام نشده که ترجیح می‌دهیم برای این مناطق مجوز صادر نکنیم. البته امسال در برخی مناطق آزاد یک یا 2استان سرشماری انجام و درمجموع 17مجوز شکار برای آنها صادر شد.
در مورد فشنگ و سلاح‌های شکاری که با مجوز در اختیار مردم گذاشته شده است آمار دارید؟
آمار رسمی نداریم. همه آمارهایی که گفته می‌شود، در حد برآورد است؛ چون پروانه حمل سلاح را سازمان حفاظت از محیط‌زیست صادر نمی‌کند.
از نهاد‌های نظامی مرتبط هم آمار نگرفته‌اید؟
آنها ملاحظات خاص خود را دارند. سازمان حفاظت از محیط‌زیست براساس مجوز حمل سلاح، «دفترچه شناسایی شکارچی» صادر می‌کند و مثلا برای استان تهران از ابتدا تاکنون 300هزار دفترچه صادر شده است. اعتبار این دفترچه 4سال است و بسیاری از آنها منقضی شده است. بیشتر این افراد نیز شکارچی نیستند و فقط علاقه‌مند به شکارند.
معضل اصلی در بحث شکار، شکارکش‌ها و کسانی هستند که بی‌رویه و غیرقانونی شکار می‌کنند. آمار این افراد چه تعداد است؟
شکارچی اهل قانون که به تنوع زیستی احترام می‌گذارد با شکارکش نابودگر فرق دارد. شکارکش نه سن نر برایش اهمیت دارد، نه آبستن بودن حیوان؛ متخلف زمینه انقراض را فراهم می‌کند. بهره‌برداری پایدار ایجاب می‌کند براساس آمار کارشناسی، تعداد مشخصی از جمعیت با شکار برداشت شود. آمار این افراد هم کم نیست؛ به‌ویژه در مناطقی که با جمعیت سرریز مواجه است. از شکارچیان می‌خواهیم برای بهره‌برداری پایدار و افزایش جمعیت به محیط‌زیست کمک کنند.
قیمت پروانه‌های شکار امسال چگونه است و چه تعدادی نصیب جامعه محلی می‌شود؟
20درصد از مجوز‌ها برای جوامع بومی است و امسال قیمت پایه برای گونه‌هایی مانند کل و قوچ و... یک میلیون تومان و برای آهو 6میلیون ریال است. ضوابط انتخاب برای افراد بومی نیز برعهده ادارات کل استان‌هاست. قیمت مجوز برای شکارچیان ایرانی را «صندوق ملی محیط‌زیست» اعلام می‌کند و درآمد به آن صندوق واریز می‌شود. این قیمت بسته به نوع منطقه شرایط متنوعی دارد. حداقل قیمت مجوز برای شکارچیان خارجی 12هزار و 500دلار است و اگر به بهره‌برداری پایدار برسیم در تولید سرمایه بهتر عمل می‌کنیم. کشورهای همسایه با ورود سرمایه‌گذار و توسعه قرق‌های محلی، حضور شکارچی را قوی‌تر کردهاند و درآمد 200تا 300هزار دلاری دارند. بخشی از این درآمد نیز برای جامعه محلی و افزایش جمعیت گونه هزینه می شود که امیدوارم با تفکر غیراحساسی به این سمت حرکت کنیم.
شکارچی غیرقانونی زیاد داریم و جمعیت حیات وحش آسیب‌پذیر و رو به کاهش. عده‌ای معتقدند، ندادن مجوز از سوی نهاد دولتی به امر حفاظت کمک می‌کند.
منطقی نیست، اگر مجوز صادر نکنیم، می‌توانیم شکارچی متخلف را مدیریت کنیم؟ باید شرایط را به‌گونه‌ای تغییر دهیم که شکارچیان متخلف به سمت حفاظت از حیات‌وحش بیایند. بسیاری از شکارچیان متخلف، جوامع محلی هستند؛ به‌طور مثال، یک متخلف محلی برای شکار از شمال‌غرب به جنوب نمی‌رود و جامعه محلی اجازه نمی‌دهد که یک غریبه در منطقه بدون مجوز شکار کند. اگر درآمد 200تا 300هزار دلاری نصیب آنها شود، بدون تردید در طرح‌های حفاظت مشارکت می‌کنند. پولی که در این میان خرج می‌شود نیز فقط مربوط به عدد و رقم مجوز شکار نمی‌شود، بلکه هر شکارچی قانونمند هزینه‌هایی مانند اقامت، خوراک، حمل‌و‌نقل و... دارد که می‌تواند برای جامعه محلی درآمدزایی کند. بخش زیاد این سود هم باید به جامعه محلی برگردد تا به حفاظت و افزایش قابلیت بهره‌برداری بینجامد.
امسال برای اولین باربخشی از درآمد قرق‌ها به جامعه محلی رسید، چقدر این روند پایدار است؟
برگرداندن بخشی از این درآمد به جامعه محلی، جزو شیوه‌نامه هزینه‌کرد آن است. کمک کردن به حفاظت در منطقه به‌معنای آموزش به جامعه محلی و ارتقاء فرهنگ عمومی است. شیوه‌نامه‌ها را استان‌ها براساس نیاز هر منطقه به‌صورت عام‌المنفعه تدوین و تزریق می‌کنند. صندوق ملی محیط‌زیست از زمان تاسیس، دومین سالی است که وارد بحث بهره‌برداری شده است. سال گذشته شرایط 4استان برای صدور مجوز بهره‌برداری مناسب بود، امسال به‌دلیل بهبود اوضاع 12استان درخواست مجوز داشته‌اند. خراسان‌های شمالی، رضوی و جنوبی، کرمان، یزد، مرکزی، ایلام، قزوین، همدان، کهگیلویه و بویر‌احمد و اصفهان متقاضی بودند. اما شاید برخی از این استان‌ها به‌دلیل شرایط حاکم مجوز ندهند. استان‌ها برای صدور و یا عدم‌صدور مجوز، اختیار کامل دارند. در 12استان 41منطقه احصاء شده که 8منطقه از آن آزاد است.
امسال مجوز شکار در مناطق قرق چگونه است؟
مجوز مناطق قرق تقریبا به موقع صادر شد، اما هنوز آمار تعداد شکارهای موفق نهایی نشده است.
به‌نظر می‌رسد درآمد قرق‌دار‌ها از تورگردانی زیاد است وامسال در استان یزد 120نفر درخواست منطقه قرق دادند. از نظر سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایجاد این
تعداد قرق در یک استان، مطلوب است؟
هر اقدامی که به افزایش جمعیت گونه کمک کند و خلاف مقررات نباشد خوب است؛ شرایط ایجاد قرق وجود داشته باشد، سازمان مخالف نیست و امیدواریم روزی برسد که جمعیت گونه‌ها در قرق‌ها به اندازه‌ای شود که نیاز به پروانه شکار نباشد و شکارچیان به مناطق قرق هدایت شوند.
رفتار قرق‌بان‌ها در برخی مناطق موجب شکایت جامعه محلی در ناتوانی از تردد در کوهستان‌ها شد. این اختلاف چگونه مدیریت می‌شود؟
این موارد را باید از مدیران استانی سؤال کرد. آنها می‌توانند اعمال نظر کنند. اگر ضریب استرس قرق با تردد خودرو بالا برود، بهره‌برداری با مشکل مواجه خواهد شد. قرق‌دار قانونا نمی‌تواند مانع از تردد شود، ولی می‌تواند شرایطی را فراهم کند که با نظارت قرق‌دار جامعه محلی از این مناطق استفاده کند. برای این منظور، با سازمان جنگل‌ها و مراتع جلساتی برگزار شد که اگر اختلافی هست، مرتفع شود.
نظر شما