سلامت نیوز: آیا خستگی، روز به روز بیشتر اذیتتان می کند؟ آیا مشکل حافظه، اضافه شدن بی دلیل وزن، لرز یا ریزش مو دارید؟ و یا این موارد در مورد شما برعکس است: اغلب بهم ریخته، عرق کرده و عصبی هستید؟ اگر این نشانه ها را دارید، ممکن است غدد تیروئید مقصر باشند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از سایت دکتر کرمانی، این تنظیم کننده ی عالی مغز و بدن، گاهی اوقات دچار مشکل می شود. این اتفاق مخصوصا در خانم ها بیشتر اتفاق می افتد. درمان صحیح این عارضه، برای سلامتی و روحیه ضروری است.

غده ی تیروئید چیست؟

تیروئید یک غده ی پروانه ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. این غده، هورمونی تولید می کند که سرعت متابولیسم را کنترل می کند (متابولیسم سیستمی است که توسط آن، بدن از انرژی اش استفاده می کند). اختلالات تیروئیدی می تواند سرعت متابولیسم را کند و یا سریع کند. وقتی سطح هورمون ها خیلی پایین یا خیلی بالا برود، نشانه های این اختلال را در سطح گسترده ای تجربه خواهید کرد.

علائم: کاهش یا افزایش وزن

تغییر ناگهانی در وزن، یکی از نشانه های شایع اختلال در تیروئید است. اضافه کردن وزن، می تواند نشانه ی کاهش هورمون های تیروئید باشد که به آن کم کاری تیروئید می گویند. در مقابل، اگر تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون تولید کند ممکن است دچار کاهش وزن ناگهانی شوید که به این حالت، پر کاری تیروئید می گویند. مشکل کم کاری تیروئید شایع تر است.

علائم: التهاب در گردن

تورم و بزرگ شدن گردن، یک نشانه ی قابل رویت است که به ما می گوید ممکن است تیروئید دچار مشکل شده باشد. عامل ایجاد گواتر، می تواند هم کم کاری تیروئید و هم پر کاری تیروئید باشد. گاهی تورم گردن می تواند به دلیل سرطان تیروئید یا ندول ( توده ای که در داخل تیروئید رشد می کند) باشد. همچنین این تورم می تواند به دلایلی غیر از تیروئید باشد.

علائم: تغییر در ضربان قلب

هورمون های تیروئید، تقریبا روی همه ارگان های بدن و حتی روی سرعت ضربان قلب نیز تاثیر دارند. کسانی که کم کاری تیروئید دارند، شاید متوجه شوند که ضربان قلبشان از حد معمول پایین تر است. پر کاری تیروئید نیز ممکن است موجب شود ضربان قلب افزایش پیدا کند. همچنین پر کاری تیروئید، می تواند منجر به فشار خون و تپش قلب نیز شود.

علائم: تغییر در روحیه و انرژی بدن

اختلال در تیروئید می تواند باعث تغییرات اساسی در انرژی بدن و روحیه شود. کم کاری تیروئید باعث می شود فرد احساس خستگی، تنبلی و یا دپرس بودن کند. پر کاری تیروئید هم می تواند مشکلاتی نظیر اضطراب، مشکلات خواب، بی قراری و تحریک پذیری ایجاد کند.

علائم: ریزش مو

ریزش مو هم یکی دیگر از نشانه هایی است که عاملش می تواند متعادل نبودن غده ی ی تیروئید باشد. کم کاری و پر کاری تیروئید هر دو می توانند باعث ریزش مو شوند. در بسیاری از موارد موهای ریخته شده پس از درمان تیروئید، مجدد رشد کرده اند.

علائم: احساس گرما یا سرمای شدید

مشکل تیروئید، می تواند بدن را در تنظیم دمای خود دچار اختلال کند. افرادی که کم کاری تیروئید دارند، بیش از حد معمول احساس سرما می کنند. پرکاری تیروئید تاثیری برعکس دارد و باعث تعریق شدید و بیزاری از گرما می شود.

علائم کم کاری تیروئید می تواند باعث بسیاری از علائم دیگر شود مانند:

    خشکی پوست و شکننده شدن ناخن ها
    بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست
    یبوست
    دوره های قاعدگی غیر طبیعی

پر کاری تیروئید هم می تواند باعث علائم دیگری شود مانند:

    ضعف عضلانی و لرزش دستان
    مشکل در دید
    اسهال
    دوره های قاعدگی نامنظم

اختلال در تیروئید یا یائسگی؟

چون تیروئید باعث تغییر در چرخه ی قائدگی و خلق و خو می شود، گاهی اوقات نشانه های آن با یائسگی اشتباه گرفته می شود. اگر چنین نشانه هایی دارید، با یک تست خون ساده می توانید بفهمید مشکل از تیروئید است یا یائسگی، و یا شاید هم ترکیبی از هر دو باشد.

چه کسانی باید آزمایش تیروئید بدهند؟

هر فرد باید پنج سال یک بار، این آزمایش را بدهد. افرادی که نشانه هایی از مشکلات تیروئیدی دارند و یا بیشتر در خطر هستند، باید در فاصله های زمانی کمتری تست بدهند. کم کاری تیروئید، بیشتر زنان بالای 60 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. پرکاری تیروئید هم بیشتر زنان و افراد بالای 60 سال را در بر می گیرد. عوامل ارثی نیز خطر بروز این مشکل را افزایش می دهند.

چک کردن تیروئید از روی گردن

با یک بررسی دقیق در آینه، می توان بزرگ شدن تیروئید را تشخیص داد. سپس برای معاینه و اطمینان باید نزد پزشک بروید. برای انجام این تست، سر خود را عقب بگیرید، یک لیوان آب بنوشید و همین که آب را می نوشید و قورت می دهید، قسمت پایین خرخره و بالای ترقوه ی گردن خود را بررسی کنید. به دنبال برآمدگی یا بیرون زدگی باشید. سپس چندین بار این عمل را تکرار کنید. اگر چنین علائمی دیدید، حتما با یک پزشک متخصص صحبت کنید.

تشخیص اختلالات تیروئید

اگر پزشکتان مشکوک به اختلال تیروئید در شما باشد، با یک تست خون ساده می تواند به جواب برسد. این تست میزان هورمون محرک تیروئید را می سنجد (TSH)؛ یک نوع هورمون اصلی که کار تیروئید را تنظیم می کند.
اگر میزان TSH بالا باشد، نشان دهنده ی این است که کارکرد تیروئید بسیار پایین است (کم کاری تیروئید)، اما اگر TSH پایین باشد نشان دهنده ی این است که تیروئید بیش از اندازه کار می کند ( پرکاری تیروئید). پزشکان گاهی سطح دیگر هورمون های خون را هم چک می کنند. در برخی موارد برای تشخیص مشکل تیروئید نیاز به عکس برداری است.

بیماری هاشیموتو

شایع ترین دلیل کم کاری تیروئید، بیماری هاشیموتو است. این بیماری یک اختلال خود ایمنی است که در آن، بدن به غده ی تیروئید حمله می کند. نتیجه ی این حمله، آسیب دیدن تیروئید و کاهش تولید هورمون است. بیماری هاشیموتو، بیشتر جنبه ی ارثی دارد.

دیگر دلایل کم کاری تیروئید

در بعضی موارد، کم کاری تیروئید ناشی از مشکلی در غده ی هیپوفیز است که در مرکز مغز قرار دارد. این غده، هورمون محرک تیروئید را تولید می کند (TSH) که باعث می شود تیروئید کارش را انجام دهد. اگر هیپوفیز کارش را درست انجام ندهد و به اندازه ی کافی TSH تولید نکند، فعالیت تیروئید نیز کاهش می یابد. سایر دلایل کم کاری تیروئید، التهاب موقت تیروئید و داروهایی است که بر کارکرد این غده تاثیر می گذارد.

بیماری گریوز

از شایع ترین دلایل پرکاری تیروئید، بیماری گریوز است. گریوز یک نوع اختلال در خود ایمنی بدن است که به غده ی تیروئید حمله می کند و باعث انتشار سطوح بالایی از هورمون تیروئید می شود. یکی از نشانه های گریوز تورم قابل مشاهده و ناراحت کننده در پشت چشم است.

دیگر دلایل پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید می تواند به دلیل گره در غده تیروئید ایجاد شود. این توده ها در تیروئید به وجود می آیند و گاهی شروع به تولید هورمون تیروئید می کنند. توده های بزرگ، باعث ایجاد گواتر می شوند و مشهود هستند. توده های کوچک تر با سونوگرافی قابل تشخیص هستند.
عوارض اختلالات تیروئید

اگر این اختلال درمان نشده رها شود، کم کاری تیروئید باعث بالا رفتن کلسترول می شود و خطر ایجاد سکته مغزی و حمله ی قلبی را بالا می برد. در موارد شدید، سطح بسیار پایین هورمون تیروئید باعث کاهش هوشیاری فرد و افت شدید دمای بدن می شود. پرکاری تیروئید هم در صورت عدم درمان، باعث مشکلات قلبی و شکننده شدن استخوان ها می شود.

درمان کم کاری تیروئید

اگر تشخیص داده شده باشد که کم کاری تیروئید دارید، اولین کاری که پزشک انجام می دهد تجویز هورمون های تیروئید است که به شکل قرص، آن را دریافت می کنید. استفاده از این قرص ها تاثیرات قابل مشاهده ای را در طول چند هفته ایجاد می کند. این درمان در طولانی مدت، باعث می شود فرد انرژی بیشتری داشته باشد، کلسترولتان پایین بیایید و به تدریج کاهش وزن داشته باشید. بیشتر افرادی که کم کاری تیروئید دارند، باید این قرص ها را تا پایان عمر استفاده کنند.

درمان پرکاری تیروئید

شایع ترین درمان برای پرکاری تیروئید، داروهای ضد تیروئید است که باعث کاهش هورمون های تولید شده توسط تیروئید می شود. پرکاری تیروئید، ممکن است سرانجام به پایان برسد اما بیشتر کسانی که این مشکل را دارند باید برای مدت زمان طولانی دارو استفاده کنند. دیگر داروها ممکن است باعث کاهش نبض و لرزش شوند. یکی دیگر از گزینه ها، رادیواکتیو است که در طی 6 تا 18 هفته، غده تیروئید را نابود می کند. بعد از اینکه غده تیروئید از بین رفت یا توسط جراحی برداشته شد، بیمار باید قرص هورمون های تیروئید را استفاده کند.

جراحی اختلالات تیروئید

برداشتن غده ی تیروئید، مشکل پرکاری تیروئید را حل می کند اما این روش تنها زمانی توصیه می شود که داروها تاثیر نداشته باشند یا این مشکل باعث ایجاد گواتر بزرگ شده باشد. جراحی برای بعضی از بیمارانی که در تیروئید خود، توده دارند هم توصیه می شود. واضح است که بعد از برداشتن تیروئید، بیمار نیاز به هورمون های تیروئید پیدا میکند تا دچار علائم کم کاری تیروئید نشود.

 سرطان تیروئید چیست؟

سرطان تیروئید بسیار نادر است و از سرطان های کشنده به حساب می آید. نشانه ی اصلی آن، ایجاد شدن توده یا التهاب در گردن است. تنها 5% از توده های تیروئید، تبدیل به سرطان می شوند. اگر سرطان تیروئید تشخیص داده شود، معمولا با جراحی ،  رادیواکتیو و یا پرتو درمانی خارجی شروع به درمانش می کنند.

منابع:
American Academy of Family Physicians.
American Association of Clinical Endocrinologists web site.
American Cancer Society web site.
American Thyroid Association web site.
National Cancer Institute web site.
National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service.
National Institutes of Health web site.
The Hormone Foundation web site.