تعویض کامل مفصل زانو می‌تواند بهبود قابل‌توجهی در عملکرد زانو و کاهش درد ناشی از آرتروز برای بسیاری از بیماران فراهم کند. با این حال، درصد قابل‌توجهی از افرادی که این عمل را انجام می‌دهند، ممکن است با احساسی غیرطبیعی نسبت به زانوی جدید خود روبه‌رو شوند. تخمین‌ها نشان می‌دهند که بین 20 تا 30 درصد از بیماران پس از عمل جراحی، همچنان درد و ناراحتی مداوم را تجربه می‌کنند. این ناراحتی می‌تواند به شکل احساس سنگینی در زانو مشاهده شود.
برای برخی بیماران، پروسه پذیرش زانوی مصنوعی به‌عنوان بخشی از بدن خود، چالش‌برانگیز است و این موضوع می‌تواند روند بهبودی آن‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که علاوه بر بهبود فیزیکی، نحوه‌ای که بیماران نسبت به زانوی جدید خود احساس می‌کنند نیز بسیار مهم است. ادراک بیمار از زانو می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در موفقیت کلی جراحی و بازگشت به زندگی روزمره داشته باشد.
به همین دلیل، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی در حال حاضر نه تنها بر جنبه‌های فیزیکی بهبود، بلکه بر تجربه احساسی و روانی بیماران نیز تأکید دارند تا بتوانند به بیماران کمک کنند تا به‌طور کامل زانوی جدید خود را بپذیرند و بهبود روانی و فیزیکی بهتری داشته باشند.
مطالعات متعددی برای درک تجربیات افراد پس از تعویض کامل مفصل زانو انجام شده‌اند. یکی از این مطالعات از ابزار سنجشی به نام «پرسشنامه درک مشترک بیماران (PJP) » استفاده کرده است که از بیماران درباره احساس‌شان نسبت به زانوی جدیدشان سؤال می‌پرسد. این پرسشنامه به شرکت‌کنندگان پنج گزینه برای پاسخ ارائه می‌دهد:
- زانوی جدید مانند یک مفصل طبیعی به نظر می‌رسد.
- زانوی جدید مانند یک مفصل مصنوعی است، اما هیچ محدودیتی ندارد.
- زانوی جدید مانند یک مفصل مصنوعی با محدودیت‌های حداقلی است.
- زانوی جدید مانند یک مفصل مصنوعی با محدودیت‌های عمده است.
- زانوی جدید مانند یک مفصل غیرکاربردی است.
دو مطالعه که از این پرسشنامه برای ارزیابی بیماران تعویض مفصل زانو استفاده کردند، نتایج مشابهی به دست آوردند. تنها 32 تا 39 درصد از بیماران احساس می‌کردند که زانوی جدید آن‌ها شبیه به یک مفصل طبیعی است. با این حال، بیش از 50 درصد از شرکت‌کنندگان گزارش دادند که زانوی جدیدشان یا مانند یک مفصل طبیعی یا مانند یک مفصل مصنوعی بدون محدودیت عمل می‌کند. همچنین، کمتر از 15 درصد از بیماران محدودیت‌های عمده‌ای را گزارش کردند و هیچ‌کس زانوی خود را غیرعملکردی ندانست.
این نتایج نشان می‌دهند که اکثریت بیماران پس از جراحی تعویض مفصل زانو از کارکرد مفصل جدید خود راضی هستند، اگرچه درصد کمتری ممکن است همچنان با محدودیت‌ها یا احساس غیرطبیعی مواجه شوند.
اگر پس از انجام جراحی تعویض کامل مفصل زانو هنوز احساس می‌کنید که زانوی شما غیرطبیعی است، نگران نباشید؛ این وضعیت کاملاً رایج است. بهبودی کامل پس از جراحی نیازمند زمان است و برخی از بیماران ممکن است تا مدت‌ها احساس کنند که زانوی جدیدشان بخشی طبیعی از بدنشان نیست. این به این معنا نیست که شما نمی‌توانید به مرور زمان به عملکرد کامل برسید یا زانوی خود را به عنوان یک بخش طبیعی از بدن خود بپذیرید.
چرا پس از جراحی احساس سنگینی در زانوی خود دارم؟
علت سنگینی پا بعد از عمل تعویض مفصل زانو این است که ایمپلنت‌های استفاده شده در تعویض کامل مفصل زانو معمولاً سنگین‌تر از زانوهای طبیعی هستند. به طور متوسط، ایمپلنت‌های زانو حدود 0.6 پوند (حدود 270 گرم) سنگین‌تر از مفاصل طبیعی هستند . این تفاوت وزن می‌تواند باعث ایجاد احساس سنگینی در زانوی جدید شود و این موضوع یکی از دلایلی است که برخی از بیماران از زانوی جدید خود به عنوان غیرطبیعی یاد می‌کنند.
مطالعه‌ای که توسط گیبون و همکارانش در سال 2014 انجام شد، تفاوت وزن بین مفصل طبیعی و ایمپلنت جایگزین را بررسی کرد. آن‌ها دریافتند که زانوی جدید پس از جراحی به دلیل وزن اضافی ایمپلنت و سیمانی که برای تثبیت آن استفاده می‌شود، سنگین‌تر از زانوی طبیعی است. اگرچه 0.6 پوند ممکن است به نظر کم باشد، اما این وزن برای بسیاری از افراد به اندازه‌ای است که بتوانند تفاوت آن را حس کنند، به خصوص زمانی که با محدودیت در حرکات یا درد همراه باشد.
این احساس سنگینی، همراه با درد و سختی در برخی حرکات، از جمله دلایلی است که بیماران ممکن است زانوی جدید خود را غیرطبیعی تلقی کنند. با این حال، با گذشت زمان و تمرین فیزیوتراپی مناسب، بسیاری از بیماران به مرور زمان به بهبودی کامل دست یافته و احساس بهتری نسبت به زانوی جدید خود خواهند داشت.
تفاوت وزن ایمپلنت پس از تعویض کامل مفصل زانو می‌تواند توضیحی برای احساس سنگینی زانوی جدید باشد. از آنجا که ایمپلنت و سیمان تثبیت‌کننده آن به طور میانگین حدود 0.6 پوند (270 گرم) سنگین‌تر از زانوی طبیعی است، این تفاوت وزن به صورت فیزیکی قابل حس است. هرچند که این وزن اضافه زیاد به نظر نمی‌رسد، اما برای افرادی که این جراحی را انجام داده‌اند می‌تواند به خصوص در مراحل اولیه بهبودی، در حرکت و فعالیت‌ها تفاوت ایجاد کند.
تا کنون هیچ تحقیقی به‌طور خاص به بررسی تأثیر این تفاوت وزن بر دشواری‌های بهبودی نپرداخته است. اما اهمیت تمرینات قدرتی و توانبخشی بعد از جراحی تعویض زانو در تقویت عضلات پیرامون زانو و سازگاری با زانوی جدید بسیار مهم است. عضلات قوی‌تر می‌توانند فشار و وزن اضافی ایمپلنت را بهتر تحمل کرده و در نهایت به بهبودی سریع‌تر و کارآمدتر کمک کنند.
بنابراین، اگر احساس می‌کنید زانوی شما بعد از تعویض سنگین‌تر شده، این مسئله طبیعی است و نباید نگران‌کننده باشد. با ادامه توانبخشی مناسب و تمرینات قدرتی، می‌توانید به تدریج این احساس را کاهش داده و زانوی جدید خود را طبیعی‌تر حس کنید.
جمع‌بندی
احساس غیرطبیعی یا عجیب بودن زانوی جدید بعد از جراحی تعویض مفصل زانو کاملاً رایج و طبیعی است، و جای نگرانی ندارد. یکی از دلایل اصلی این حس، تفاوت وزن بین زانوی طبیعی و ایمپلنت است.
برای موفقیت در فرآیند بهبودی و پذیرش زانوی جدید، مهم است که نه تنها از نظر فیزیکی، بلکه از نظر ذهنی هم بر روی پذیرش زانوی جدید به عنوان بخشی از بدن خود کار کنید. توانبخشی و تمرینات قدرتی نیز نقش حیاتی در این مسیر دارند؛ زیرا عضلات اطراف زانو باید تقویت شوند تا بتوانند وزن و فشار اضافی ایمپلنت را تحمل کنند. به‌ویژه در فعالیت‌های خاص، به قدرت بیشتری نیاز خواهید داشت.
نظر شما