به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،فروردین امسال تعداد این زندانیان 9هزار نفر اعلام شد و سال گذشته هم بخش قابل توجهی از این افراد مشمول عفو رهبری شدند. این در حالی است که برای نخستین بار نصب پابند الکترونیک جهت نظارت الکترونیک بر زندانیان در حال تحمل حبس در کرمان انجام شد و به‌تدریج به سایر استان‌ها رسید. با استفاده از پابند الکترونیک، به جای اینکه مجرم پشت دیوارهای زندان نگهداری شود، در زندان مجازی حبس می‌شود و نمی‌تواند از محدوده خاصی که برای وی تعریف شده، خارج شود.3برابر شدن استفاده از پابند الکترونیک برای زندانیان به‌دلیل تولید انبوه این محصول در کشور محقق شده و تقاضای زندانیان مشمول مورد تأیید قرار می‌گیرد
پابند الکترونیک چیست؟
پابند الکترونیک نوعی جی‌پی‌اس است که اگر فرد زندانی آن را تغییر دهد یا آن را دستکاری کند، فورا مشخص شده و به او هشدار داده می‌شود چون برای این وسیله مانیتورینگ کنترل لحاظ شده است. بنابراین زندانی باید از یک منطقه مشخص خارج نشود و در غیراین صورت مقامات کنترل‌کننده متوجه این موضوع خواهند شد. در این شرایط مسئله سریعا به قاضی رسیدگی‌کننده به پرونده، اعلام می‌شود تا تصمیم مقتضی را اخذ کند.
9هزار زندانی تا فروردین 1402 از پابند الکترونیک استفاده می‌کردند.
شرایط دریافت پابند الکترونیک
همه محکومان به حبس نمی‌توانند با استفاده از طرح پابند الکترونیک در محیطی خارج از زندان به سر ببرند، چرا که نوعی آزادی قلمداد می‌شود. پابندها در مورد محکومان به حبس‌های تعزیری درجه 2 تا 4 که ۵سال حبس یا جزای نقدی تا ۱۸میلیون تومان است و محکوم به حبس با رضایت خودش در محدوده مکانی مشخص تحت نظارت سامانه الکترونیک قرار می‌گیرد. همچنین فردی که در حال حاضر در زندان است و شرایط لازم را دارد، می‌تواند درخواست خود را به مددکاران زندان ارائه دهد و موافقتش را برای اینکه باقیمانده دوران محکومیت را تحت مراقبت الکترونیک (با استفاده از پابند الکترونیک) در یک محدوده مشخص سپری کند، اعلام کند.
جهات تخفیف هم باید برای آن وجود داشته باشد ازجمله اینکه متهم اظهار ندامت کند، در کشف جرم و شرکای جرم همکاری لازم داشته باشد، سابقه کیفری هم نداشته باشد، رضایت شاکی هم جلب شود یا اگر رضایت گرفته نشده ترتیبات جبران تعیین شود؛ به‌عنوان مثال، در حکم اعسار، در مواردی حکم به تقسیط محکوم‌به صادر می‌شود.13هزار زندانی در سال 1401پابند الکترونیک داشتند که 4هزار نفر از آنها مشمول عفو رهبری شدند
چه کسانی مشمول پابند الکترونیک نیستند؟
پابند الکترونیک فقط برای واجدین شرایط تعیین‌شده در ماده قانون آیین دادرسی است و شامل افراد با جرائم سنگین، سارقان حرفه‌ای، شروران و افراد مخل جامعه نمی‌شود. غلامعلی محمدی، رئیس سازمان زندان‌های کشور در این‌باره گفته «تعریف زندانیان واجد شرایط در ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی آمده و یک بخش آن در ماده ۵۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری آمده است که زندانیان می‌توانند تحت پوشش پابند الکترونیک قرار بگیرند. البته زندانیانی که از پابند الکترونیک استفاده می‌کنند باید قانون مرتبط با استفاده از پابندهای الکترونیک را رعایت و فقط در محدوده مجاز تعیین‌شده تردد کنند.»
به‌گفته محمدی، این موضوع علاوه بر اینکه موجب کاهش آسیب زندانیان و خانواده‌هایشان می‌شود (مجازات کیفری خودشان را به‌صورت زندان مجازی در محدوده تعیین شده سپری خواهند کرد)، موجب کاهش بودجه‌های وارد شده به بیت‌المال هم خواهد شد: «تلاش این است تا از این ظرفیت حداکثری استفاده کنیم، چراکه ما در تولید پابند الکترونیک به تولید انبوه رسیده‌ایم و امید است به جایی برسیم که تمام زندانیان واجد شرایط از این سامانه الکترونیک استفاده کنند.»23هزار دستگاه پابند الکترونیک در سال 1401 از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان کشور تولید شده است.
رشد 22درصدی در تهران
علی القاصی‌مهر، اواخر خرداد امسال بهره‌مندی زندانیان از پابندهای الکترونیک را یکی از مصادیق استفاده از فناوری‌های نوین و هوشمندسازی قوه قضاییه در دوران تحول و تعالی عنوان کرد و گفت: « سال قبل، ۲هزار و ۱۰۵نفر از زندانیان استان تهران مشمول آزادی با پابند الکترونیک قرار گرفتند و این موضوع نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۲۲درصد رشد داشته است.» به‌گفته این مسئول فرد زندانی که مشمول پابند الکترونیک می‌شود، به‌طور کامل آزاد نشده و تحت نظارت سامانه‌های الکترونیک و در دسترس دستگاه قضایی است و در عین حال با حضور در خانواده و اجتماع، فرصت بهتری در مسیر بازاجتماعی شدن و بازگشت به جامعه برای او فراهم می‌شود. هدف از زندان و زندانی کردن افراد که در برخی از پرونده‌های قضایی و براساس قانون انجام می‌شود، اصلاح و بازاجتماعی شدن فرد زندانی است.2105زندانی تهرانی از پابند الکترونیک استفاده می‌کنند و این عدد نسبت به سال 1400 حدود 22درصد رشد داشته است.
تولید انبوه و رشد آزادی مشروط
روند روبه‌رشد آزادی زندانیان با پابند الکترونیک در حالی محقق شده که این پابندها در کشور به تولید انبوه رسیده‌اند. با توجه به این رشد تولید، به‌گفته غلامعلی محمدی، رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور «در حال حاضر هر چه رأی در حوزه پابندهای الکترونیک صادر شود، قابلیت اجرا خواهد داشت و هیچ معذوریتی وجود ندارد.» سازمان زندان‌ها هم در قریب به یک سال اخیر توسعه پابندهای الکترونیک برای زندانیان دارای شرایط قانونی را به شکل جالب توجهی در دستور کار قرار داد به‌نحوی که ظرفیت انبوه در تولید پابند را با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان به حدود 23هزار دستگاه فقط در سال 1401رسانده و این رقم همچنان درحال افزایش است.5سال حبس یا جزای 18میلیون تومانی ازجمله شروط استفاده از پابند الکترونیک برای زندانیان جرائم سبک و غیرعمد است.
چند زندانی پابند الکترونیک دارند؟
آمار دقیق زندانیانی که با پابند الکترونیک به روال زندگی خود در جامعه برگشته‌اند، به‌صورت دقیق اعلام نمی‌شود چون بخشی از آنها در زمان‌های مختلف به‌دلیل پایان مدت زمان حبس یا بخشودگی به دلایل مختلف آزاد می‌شوند. با این که در بازه زمانی یک سال اخیر افزایش اعطای پابند به زندانیان تا 3برابر افزایش پیدا کرده اما جمعی از زندانیان هم مشمول عفو رهبری و آزاد شده‌اند.
به‌عنوان مثال در حال حاضر تنها 3درصد (55نفر) از زندانیان خراسان شمالی از پابند الکترونیک استفاده می‌کنند، در حالی این عدد در سال گذشته 225نفر بود و با عفو مقام معظم رهبری تعداد این زندانیان کاهش پیدا کرد. با توجه به آمار اعلامی سازمان زندان‌ها درحمایت از زندانیان به‌خصوص مرتکبین جرائم سبک و غیرعمد، این آمار درسال‌جاری روند رو به رشدی دارد. همچنین اردیبهشت سال گذشته محمود ضیایی‌فرد، معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان زندان‌ها اعلام کرده بود که ۱۰هزار زندانی در کشور از پابند الکترونیک استفاده می‌کنند و این عدد تا شهریور 1401 به ۲برابر افزایش خواهد یافت.
البته غلامعلی محمدی، رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی فروردین امسال از کاهش آمار زندانیان با پابند الکترونیک خبر داد: «در سال ۱۴۰۱ رشد خوبی در استفاده از پابند الکترونیک داشتیم و تولید پابندها هم چند برابر شد، به‌طوری که ۱۳هزار زندانی (تا قبل از عفوی که انجام شد) تحت پوشش پابند بودند. سال گذشته 4هزار نفر از افرادی که مشمول عفو شدند از همین زندانیانی بودند که تحت پوشش پابند الکترونیک بودند. هم‌اکنون به تولید انبوه در پابند الکترونیک رسیده‌ایم و درحال حاضر افراد تحت پوشش پابند الکترونیک ۹ هزار نفر هستند.»4گروه حق استفاده از پابند الکترونیک را ندارند؛ افراد با جرائم سنگین، سارقان حرفه‌ای، شروران و افراد مخل جامعه
هم پابند، هم خدمات الکترونیک برای زندانیان
بهره‌گیری از تکنولوژی در دوران تعالی زندانبانی نه‌تنها متوجه پابند بلکه درباره «دادرسی الکترونیک» و «ملاقات الکترونیک» هم درنظر گرفته شده است؛ تا جایی که عمده دادرسی‌های قضایی یعنی جلسات قاضی با متهم و محکوم به شکل مجازی با شرایطی بهتر به نفع زندانی انجام می‌شود. تشکیل شبکه منسجم و الکترونیک دادرسی قضایی منجر به کاهش اطاله دادرسی و حذف اعزام‌های بی‌جهت به مراجع قضایی، افزایش امنیت، کاهش هزینه‌ها و اتلاف وقت برای جلسات قضایی حضوری است.
بنابر اعداد و ارقام در 1401بالغ بر 353هزار مورد از اعزام زندانیان به مراجع قضایی و تشکیل دادگاه‌ها از طریق دادرسی الکترونیک انجام گرفته است. سازمان زندان‌ها اعلام کرده که تا پایان سال و بدون آمار 3ماهه اخیر تا 77درصد از اعزام‌ها و دادگاه‌ها به وسیله این مکانیزم جدید محقق شده و حتی در برخی استان‌ها 96درصد از اعزام‌ها به جای حضور فیزیکی با این سبک از دادرسی صورت گرفته است.
توسعه «ملاقات هوشمند اینترنتی» هم امکان ملاقات مجازی زندانی با خانواده‌اش را فراهم ساخته است. بر اساس اعلام سازمان زندان‌ها در سال 1401بیش از 42هزار ملاقات الکترونیک (صوتی-تصویری) به زندانیان اعطا شده و گفته می‌شود با فراهم شدن بستر ارتباطی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی داخل شهرها زمینه ملاقات برای خانواده‌ها مهیاتر خواهد شد.
نظر شما