پیمان نامه حقوق کودک چیست؟

پیمان نامه حقوق کودک، نوعی معاهده بین المللی می باشد که در سال 1989 مورد پذیرش مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار گرفت. این پیمان نامه، حقوق اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و مدنی کودکان را بیان می کند و همه دولت هایی که این معاهده را امضا کرده اند؛ موظف هستند آن ها را اجرا کنند.

با توجه به اینکه سازمان ملل متحد، در اعلامیه جهانی حقوق بشر اعلام کرده است که دوران کودکی مستحق کمک و مراقبت ویژه می باشد. همچنین با توجه به اشاره اعلامیه حقوق کودک، به این حقیقت که کودکان به دلیل نابالغ بودن از نظر جسمی و روانی، نیاز به تدابیر و مراقبت های ویژه از جمله حمایت های قانونی مناسب، پیش و پس از تولد دارند؛ و نیز با در نظرگیری این که در تمام کشورهای دنیا، کودکانی هستند که در شرایط سخت و دشوار زندگی می کنند. پیمان نامه حقوق کودک به عنوان نوعی همکاری بین المللی، در راستای بهبود شرایط زندگی کودکان در تمام دنیا، بین تعدادی از کشورها، به توافق رسیده است.

تا کنون 193 کشور(تمام اعضای ملل متحد به جز ایالات متحده آمریکا و سومالی)، پیمان نامه حقوق کودک را امضا کرده اند. از این رو این پیمان نامه، مقبول ترین سند حقوق بشر در تاریخ است.

پیمان نامه حقوق کودک به طور کلی شامل 54 ماده بوده که 41 ماده آن، حقوق کودکان را عنوان می کند و 13 مورد دیگر، چگونگی اجرای آن ها را. طبق این پیمان نامه، واژه کودک، به کلیه افراد زیر 18 سال اطلاق می شود. مگر اینکه طبق قوانین قابل اعمال در مورد کودکان، سن قانونی کمتر تعریف شده باشد.

حقوق کودکان در کشور ما

دولت جمهوری اسلامی، در سال 1372 پیمان نامه حقوق کودک را به صورت مشروط پذیرفت و البته در قانون مدنی خود، مواردی را نیز به آن افزود. اجرای مفاد این پیمان نامه از سال 1372 تا سال 1388 برعهده وزارت امور خارجه بود. سپس از سال 1388 مسئولیت اجرای آن، به وزارت دادگستری واگذار شد.

سایر سازمان هایی که در زمینه حمایت از حقوق کودکان در ایران، فعالیت می کنند شامل موارد زیر می باشند:

• دفتر یونیسف که در تهران و تعدادی دیگر از استان ها و شهرستان ها فعال است.
• سازمان های غیر دولتی مثل: شبکه یاری کودکان کار وخیابان، انجمن حمایت از حقوق کودکان، جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان

با وجود همه این ها، موضوع حقوق کودکان در ایران، هنوز هم جای کار و رسیدگی دارد. زیرا مسائلی چون کار کودکان، ازدواج کودکان، پایین بودن سن مسئولیت کیفری و مجازات کودکان در ایران با برخی از مفاد پیمان نامه حقوق کودک، مغایرت هایی دارد که در آینده ای نزدیک، امید به اصلاح آن ها می رود.

نویسنده: دکتر جواد طلسچی یکتا، مدیر و موسس رسانه مددکاری اجتماعی ایرانیان