به بخشی از  اکوسیستم و سطح زمین که با خشکی هوا، وزش بادهای شدید و بارندگی کم، ولی تبخیر فراوان دست و پنجه نرم می کند، بیابان  گفته می شود.

در کنفرانس سران ریو در سال 1992 معضل بیایان‌زایی در آفریقا را مطرح کردند و در سال 1994، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، 17 ژوئن را روز جهانی مبارزه با بیابان زایی اعلام کرد.  کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با بیابان زایی نقش کلیدی در تلاش های جهان برای ریشه کنی فقر و دستیابی به اهداف توسعه پایدار ایفا می کند. 

درواقع آن‌چه که مورد نظر واژه بیابان‌زدایی است، جلوگیری از بیابانی شدن زمین‌هایی است که در اثر اعمال مخرب انسان در معرض بیابانی شدن قرار دارند

با شروع تغییرات اقلیمی، خشکسالی و بیابان زایی موضوعاتی هستند که اهمیت فزاینده ای پیدا می کنند. مانند سایر جنبه های بحران آب و هوا، این مسائل عمدتاً اجتماعی هستند که ناشی از سوء مدیریت زمین، ذخایر آب و انتشار مداوم گازهای گلخانه ای است. این روز بسیار خوبی برای تمرکز بر نحوه همکاری ما برای حفاظت از اکوسیستم های ارزشمند و استفاده عادلانه از منابع آب شیرین خواهد بود .

بیابان زایی تخریب زمین در مناطق خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب است. این در درجه اول توسط فعالیت های انسانی و تغییرات آب و هوایی رخ می دهد . بیابان زایی به معنای گسترش بیابان های موجود نیست؛ بلکه این امر به این دلیل رخ می دهد که اکوسیستم های خشک که بیش از یک سوم مساحت زمین را در بر می گیرند، در برابر بهره برداری بیش از حد و استفاده نامناسب از زمین قرار گرفته و آسیب پذیر تر می شوند. فقر، بی ثباتی سیاسی، جنگل زدایی، چرای بی رویه و شیوه های بد آبیاری همگی می توانند بهره وری زمین و شرایط اکوسیستمی آن را تضعیف کنند.

روز جهانی مبارزه با بیابان زایی و خشکسالی هر ساله به منظور ارتقای آگاهی برای مبارزه با بیابان زایی برگزار می شود. این روز یک لحظه منحصر به فرد برای یادآوری این  مهم است که زمین برای همه است و بر روی زندگی هر فرد ناثیر گذاشته و برای مقابله با آن مشارکت قوی جامعه و همکاری در همه سطوح را می طلبد.

اگر زمین تخریب شود، دیگر تولید نمی شود، فضاهای طبیعی خراب می شوند و تغییر پیدا می کنند. بنابراین، انتشار گازهای گلخانه ای افزایش و تنوع زیستی کاهش می یابد  همچنین به این معنی است که فضاهای وحشی کمتری برای محافظت از بیماری‌های مشترک انسان و حیات وحش، مانند COVID-19 وجود خواهد داشت.

با حل بیابان زایی و خشکسالی، ما همزمان با علل بسیاری از مشکلات مختلف مقابله می کنیم. فقر، گرسنگی و کمبود انرژی همه چیزهایی هستند که به این مسائل مرتبط هستند.

اعمالی که منجر به بیابان زایی می شود

•  شخم اراضی در جهت شیب
•  بهره برداری نادرست از زمین‌های کشاورزی و استفاده مفطر از کود و سموم کشاورزی
• چرای مفرط و بیش از ظرفیت از مراتع
• استفاده ی بیش از حد از جنگل‌ها 
•  بهره برداری بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی 
• تبدیل غلط و بدون زمینه ی علمی اراضی منابع ملی به کشاورزی، ویلاسازی
   

نماد کنوانسیون بیابان زدایی

در ماه مارس 2005، با فراخوان سازمان ملل از همه علاقه‌مندان درخواست به عمل آمد تا طرحی را به عنوان نماد و آرم کنوانسیون بیابان‌زدایی ارایه کنند؛  این نماد در روز جهانی بیابان‌زدایی در سال 2006 به عنوان آرم این کنوانسیون انتخاب می شد. در نهایت طرحی از کریشن موری موتو (Krishen Maurymoothoo) انتخاب شد که دارای 3 عنصر برجسته بود:

• یک درخت، که همچون سقفی محافظ بر روی آرم قرار داشت.
• خورشید به عنوان نمادی از گرما و زندگی
• تپه‌های رنگین به عنوان نشانه‌ای از زمین

شعار روز جهانی مبارزه با بیابان زدایی

سازمان ملل متحد هر سال موضوع جشن ها و فعالیت هایی را که در روز جشن مبارزه با بیابان زایی و خشکسالی برنامه ریزی شده است, تعیین می کند. موضوع سال 2021 « احیای سرزمین، بازسازی بهتر با سرزمینی بدون تخریب» بود. موضوع سال 2022 نیز «برخاستن و عبور از خشکسالی در کنار هم» است.