سلامت نیوز: زخم معادن بر پیکره عرصه‌های ملی و طبیعی کشور، قدمتی بیش از یک دهه دارد و هر بار که این موضوع برسر زبان‌ها می‌افتد، پس از مدتی به فراموشی سپرده می‌شود و این سودجویان هستند که با مجوزهای به ظاهر قانونی، عرصه‌های طبیعی و ملی کشور را نابود می‌کنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی ،اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت بر چه اساسی به افراد مجوز ایجاد معدن در عرصه‌های ملی همچون کوه دماوند و کوه شاهور در استان سمنان را می‌دهد، موضوع شفافی نیست، اما در شرایطی که طبق قانون برنامه سوم توسعه مجوز این معادن باید با تایید سازمان محیط زیست باشد، ظاهرا این قانون خیلی جدی گرفته نمی‌شود.
در روزهای اخیر که بحث وقفی شدن بخشی از قله دماوند بر سر زبان‌ها افتاده، مردم نسبت به فعالیت‌های مخرب معدن سنگ و خاک در دماوند حساس شده‌اند. صدای انفجارها و فعالیت‌های ماشین‌های سنگ شکن این معادن تا کیلومترها، هر موجودی را فراری می‌دهد و عرصه کوه دماوند مانند یک زمین فوتبال در حال صاف شدن است. طبق فیلمی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، یک فعال محیط زیست در بازدید از این معادن می‌گوید:
«معادنی که در قله دماوند مشغول فعالیت هستند، اجازه بازدید و حتی تردد از نزدیکی آنها را به ما نمی‌دهند و معتقدند که عرصه قله دماوند بنا بر مجوز سازمان صمت، ملک شخصی آنهاست!»ظاهرا این معدن سنگ در فاصله 2482 متری احداث شده و طبق قانون از ارتفاع 2200 متری، مربوط به عرصه قله دماوند است و هر‌گونه فعالیت ساخت و ساز در آن ممنوع است؛ یعنی 200 متر بالاتر از حد قانونی. پوشش گیاهی منطقه از بین رفته و فقط شن و ماسه و گرد و غبار در اطراف معدن دیده می‌شود، همان بلایی که به سر کوه شاهور آمده است.
ظاهرا رانندگان کامیون که بار معدن را حمل می‌کنند اجازه بازدید را به بازرسان نمی‌دهند. همچنین به باور این کارشناس محیط زیست، معادن با سه هدف در این منطقه احداث شده‌اند، در ابتدا مواد ارزشمند سنگ و خاک را از دل زمین خارج کنند، دوم اینکه اگر آثار تاریخی و باستانی در منطقه وجود داشته باشد آن را از دل کوه بیرون بکشند و هدف سوم، بعد از مدتی که زمین صاف شد زمین آن را به مسکونی تغییر دهند».
فعالیت غیرقانونی معادن
همان‌طور که اشاره شد مجوز ایجاد معادن باید با تایید سازمان محیط زیست باشد، اما این بی‌تفاوتی همچنان در دماوند دیده می‌شود، مصداق این عدم توجه به قانون را می‌توان در مرداد سال 93 دید که به‌دنبال پخش گزارش‌های رسانه‌ای مبنی بر فعالیت غیرقانونی معدن ملارد که در ارتفاع 3200 متری قله دماوند فعالیت مخرب داشت، آیت الله آملی لاریجانی رئیس وقت دستگاه قضا شخصا با صدور دستوری به رئیس دادگستری کل مازندران وی را ملزم کرد تا از محل بازدید به‌عمل آورد، پس از مشخص شدن غیرقانونی‌بودن معدن، دستور پلمب آن صادر شد، در صورتی که تا آن زمان هیچ‌فردی اجازه بازدید از این معادن را نداشت.
در آن زمان نیز نماینده وزارت صنعت در استان مازندران نیز علت مجوز دادن برای فعالیت غیرقانونی این معدن بزرگ را اعلام کرد که این وزارتخانه بدون هماهنگی کلیه ارگان‌های دیگر مانند محیط زیست، تامین استان و ... اقدام به صدور مجوز برای بهره‌برداری از معدن کرده است. این اظهارنظر در شرایطی صورت گرفت که طبق آیین‌نامه اجرایی بند ج ماده 104 قانون برنامه سوم توسعه در ماده 4 به صراحت آمده است:
«وزارت صنایع و معادن مکلف است در موارد ذیل از سازمان حفاظت محیط زیست استعلام نماید و سازمان مذکور حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ وصول استعلام نظر خود را اعلام نماید. عدم اعلام نظر به منزله موافقت است: الف) صدور کلیه پروانه‌های اکتشاف، ب) تمدید پروانه بهره‌برداری معادن داخل مناطق چهارگانه، ج) صدور پروانه بهره‌برداری برای معادنی که نیاز به اکتشاف ندارند.
تبصره 1 صدور پروانه اکتشاف برای مواد معدنی طبقه سه و چهار منوط به اخذ مجوز» این در حالی است که وزارتخانه صمت در قله دماوند و معادن کوه شاهور سمنان این موارد را رعایت نکرده است. همچنین در مواد 558 و 560 قانون مجازات اسلامی- تعزیرات مصوب 1375 در خصوص تخریب آثار تاریخی و فرهنگی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و مستندا به ماده 104 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که تخریب آثار تاریخی و فرهنگی را از جرایم قابل گذشت نمی‌داند.
دماوند در آستانه نابودی
اسماعیل کهرم از فعالان محیط‌زیست و کارشناس حیات‌وحش که مشاور سازمان حفاظت محیط‌زیست هم بود، نسبت به خطراتی که در کمین دماوند نشسته‌اند، هشدار داد. او درباره این موضوع می‌گوید: قله دماوند روی یک تنه سوار بوده که دامنه‌ها و شیب دماوند است و محل رویش گیاهان نیز همین قسمت‌هاست.
اما ساخت و ساز در دماوند، زمینه‌سازی برای احداث جاده و معدن‌کاوی دهن‌کجی به قله دماوند است. کهرم با تاکید بر اینکه پوشش گیاهی دماوند موجب تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش به‌ویژه در شیب‌های تند می‌شود، بیان کرد: متاسفانه گردشگران در ایران عادت نکرده‌اند برای پوشش گیاهی ارزش قائل شوند و راهی که ما برای جلوگیری از تخریب پوشش‌های گیاهی دماوند پیشنهاد می‌کنیم این است که کلیت دماوند به همراه دامنه‌های آن ثبت ملی و جهانی شود. ثبت کامل کوه دماوند به همراه دامنه‌های آن موجب می‌شود که گردشگران با موتور و وسیله نقلیه به این کوه وارد نشوند و از تخریب پوشش گیاهی دماوند جلوگیری شود. 6 معدن پوکه در ارتفاع زیر چهار‌هزار متری کوه دماوند که هنوز ثبت ملی نشده است گفت:
روزانه 500 کامیون از تنه دماوند برداشت می‌کنند و اگر این روند ادامه داشته باشد ظرف 73هزار روز دماوند با خاک یکسان می‌شود. ما بزرگ‌تر از کوه دماوند را دیده‌ایم که نابود شده است و آن دریاچه ارومیه است. دریاچه هامون را هم دیده‌ایم که نابود شده است. دریاچه‌های زیبای پریشان و ارژن را نیز دیده‌ایم که نابود شده‌اند دماوند هم تافته جدابافته نیست.
او افزود: نمی‌توان گفت که سازمان حفاظت محیط‌زیست از این مشکلات آگاه نیست و نمی‌داند که چه منطقه‌ای به حفاظت بیشتری نیاز دارد بنابراین لازم است که ارتفاع منطقه حفاظت شده تغییر پیدا کند و از ارتفاع حدود 2200 متری به بالا به منطقه حفاظت شده تبدیل شود، چراکه آسیب‌های دماوند به این محدوده مربوط است. بیشتر معادن در ارتفاع 2500 متری وجود دارد که بخشی از این معادن با تلاش انجمن دوستداران دماوند کوه و همراهی برخی مراکز دولتی به‌صورت موقت تعطیل شده‌اند ولی جواز آنها هنوز باطل نشده است و این پتانسیل وجود دارد که دوباره از آنها بهره‌برداری شود.
نظر شما